Οι τέσσερις λύσεις

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στους «Financial Times» και στον δημοσιογράφο Μάρτιν Γουλφ ο αποχωρών διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας σερ Μέρβιν Κινγκ ερωτηθείς για το μέλλον της ευρωζώνης απάντησε ότι υπάρχουν τέσσερις λύσεις: Η πρώτη είναι να συνεχιστεί η τεράστια ανεργία στον Νότο με στόχο να συμπιεστούν περαιτέρω μισθοί και τιμές μέχρις ότου οι νότιες χώρες γίνουν ανταγωνιστικές. Η δεύτερη, να αποφασίσουν οι Γερμανοί να κλείσουν τις ανισορροπίες στην ανταγωνιστικότητα, αυξάνοντας τον πληθωρισμό στη Γερμανία. Η τρίτη να δεχθούν οι Ευρωπαίοι ότι η ευρωζώνη είναι μια διαρκής μεταφορά πόρων από τον Βορρά στον Νότο (transfer union) και η τέταρτη να αλλάξουν οι όροι συμμετοχής στην ευρωζώνη (change the membership).

Ο ίδιος πάντως τόνισε ότι η τελική επιλογή «θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές επιδιώξεις» και σε κάθε περίπτωση θα είναι «μία από τις παραπάνω λύσεις ή ένας συνδυασμός αυτών».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι λύσεις είναι συγκεκριμένες και σε γενικές γραμμές είναι αυτές που περιέγραψε ο βρετανός κεντρικός τραπεζίτης. Αξίζει όμως να δούμε τι σημαίνουν για την Ελλάδα. Στην πρώτη περίπτωση, για να γίνει η χώρα ανταγωνιστική στο πλαίσιο της ευρωζώνης, δεν αρκεί η μείωση μισθών και τιμών. Θα πρέπει να γίνουν αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία, στην αγορά εργασίας, στον τρόπο λειτουργίας του κράτους και αλλού, ακόμα περισσότερες από αυτές που περιγράφονται στο μνημόνιο. Κάτι που πολιτικά, τρία χρόνια τώρα, κανένας δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει.

Βεβαίως, οι ανισορροπίες στην ανταγωνιστικότητα μπορούν να καλυφθούν όπως λέει ο σερ Μάρβιν Κινγκ με την άνοδο του πληθωρισμού στη Γερμανία. Ομως είναι πιο εύκολο να γίνει ανταγωνιστική η Ελλάδα από το να υπάρξει κυβέρνηση στη Γερμανία που θα αυξήσει τον πληθωρισμό.

Ευκολότερα θα μπορούσαν να αποδεχθούν οι Γερμανοί ένα transfer union, δηλαδή τη μεταφορά πόρων από τον Βορρά στον Νότο. Ομως δεν πρόκειται να το κάνουν χωρίς σκληρούς όρους. Πολιτικά θεωρείται ανέφικτο τα κοινοβούλια σε Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία, Φινλανδία και αλλού να ψηφίσουν τη μεταφορά κονδυλίων προς τους «τεμπέληδες» Νότιους χωρίς ανταλλάγματα, όπως άμεσο έλεγχο στα οικονομικά ή υποθήκευση εθνικού πλούτου. Αλλά και οι Νοτιοευρωπαίοι δεν είναι διατεθειμένοι να παραδώσουν εξουσίες και εθνική κυριαρχία στον Βορρά.

Μένει λοιπόν η τέταρτη λύση που κοντολογίς είναι η επαναδιαπραγμάτευση των όρων συμμετοχής και των σχέσεων μιας χώρας με την ευρωζώνη. Και όταν το ακούς από τον βρετανό κεντρικό τραπεζίτη, τη στιγμή που η χώρα του έχει θέσει θέμα επαναδιαπραγμάτευσης της σχέσης της με την Ευρώπη, όχι μόνο έχει σημασία αλλά βάζει και ιδέες. Διότι δεν μιλάει για έξοδο αλλά για μία άλλη σχέση με την ευρωζώνη.