Ελεος πια, όχι άλλες μετάνοιες!

Τον 14ο αιώνα η Παπική Εκκλησία για να κατευνάσει την οργή του κόσμου που είχε ξεκληριστεί από τις επιδημίες και την πείνα επινόησε την αυτομαστίγωση ως μέθοδο εξιλέωσης έναντι του τιμωρού Θεού. Η ιδέα προφανώς ήταν να μαστιγώνονται οι ίδιοι οι πιστοί και όχι φυσικά οι επίσκοποι, οι οποίοι ήταν διαρκώς απασχολημένοι με τη σωτηρία τους.

Η εξέλιξη της εποχής μας είναι ότι για την παταγώδη αποτυχία του μνημονίου στην Ελλάδα σπεύδουν να αυτομαστιγωθούν όσοι το επινόησαν και επέμειναν επί τρία χρόνια στην άκαμπτη εφαρμογή του. Τι βαθυστόχαστη αυτοκριτική για το φιάσκο του πολλαπλασιαστή, τι μεταμέλεια για το σοκ της λιτότητας, τι ευαισθησία για την ανεργία –όσο προκατειλημμένος και αν είσαι σε πιάνει ρίγος! Καμιά φορά βέβαια από την πολλή φόρτιση ξεχνούν τους καλούς τρόπους και τα ρίχνει ο ένας στον άλλον: ο Σόιμπλε δήλωσε πρόσφατα ότι διαφωνούσε με την ανάμειξη του ΔΝΤ, η Λαγκάρντ κατήγγειλε την Κομισιόν ότι δεν έχει εμπειρία, οι εγχώριοι αρχιτέκτονες του μνημονίου τα ρίχνουν και στους δύο και όλοι μαζί τα βάζουν με την ιδιόρρυθμη Ελλάδα που δεν της αρέσουν οι μεταρρυθμίσεις.

Στην πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ υπάρχει πάλι ένας χείμαρρος αυτοκριτικής, αλλά και η επισήμανση ότι το χρέος έπειτα από τόση δημοσιονομική αφαίμαξη και το πανηγυρικό «κούρεμα» του 2012 θεωρείται ακόμα μη βιώσιμο. Αντί όμως να αναγνωριστεί ότι με την ύφεση το χρέος ποτέ δεν θα γίνει βιώσιμο, αρχίζουν πάλι τα σενάρια απομείωσης, τα οποία για να υλοποιηθούν χρειάζονται νέα μνημόνια που μοιραία θα επιτείνουν κι άλλο την ύφεση. Τα σενάρια που προετοιμάζει το ΔΝΤ για τη σταθεροποίηση του χρέους θα οδηγήσουν τη χώρα σε νέες περιπέτειες γιατί απλούστατα οι αιτίες που επικαλείται για να εξηγήσει την αποτυχία είναι βαθιά λανθασμένες. Συγκεκριμένα:

1. H ευθύνη για την αποτυχία των αποκρατικοποιήσεων που τώρα καταγγέλλει ανήκει αποκλειστικά στην τρόικα, η οποία επινόησε το ΤΑΙΠΕΔ δήθεν για να περιφρουρήσει τη διαδικασία από την αναβλητικότητα των υπουργών. Παρά το γεγονός ότι επικεφαλής τέθηκαν ικανοί μάνατζερ της αγοράς και ξοδεύτηκαν άπειρα χρήματα για νομικές μελέτες, επί τρία χρόνια δεν έγινε καμία απολύτως ιδιωτικοποίηση, τουλάχιστον ως πρόσφατα. Οχι μόνο δεν απαλλάχθηκε η διαδικασία από πολιτικές παρεμβάσεις, αλλά στη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ τοποθετήθηκαν εν ψυχρώ εκπρόσωποι κομμάτων που φυσικά αντιδρούσαν σε οποιαδήποτε ενέργεια. Ακόμη και σήμερα τίποτα δεν κουνιέται χωρίς την έγκριση των υπουργών και μάλιστα τις προηγούμενες ημέρες προτάθηκε οι ιδιωτικοποιήσεις να εγκρίνονται πρώτα από τη σύσκεψη των τριών κομμάτων της συγκυβέρνησης.

2. H κατάρρευση της δημόσιας διοίκησης που τώρα έκπληκτη βλέπει η Λαγκάρντ επιταχύνθηκε από την πολιτική της τρόικας με τις ισοπεδωτικές περικοπές, την εξαφάνιση κάθε κινήτρου απόδοσης και τη συνεχή αβεβαιότητα που διακατέχει εξίσου τους καλούς και τους κακούς υπαλλήλους. Η παχυλά αμειβόμενη Ομάδα Κρούσης (Task Force) συντάσσει χιλιοειπωμένες εκθέσεις που κανείς δεν διαβάζει, ενώ η συνεχής δυσφήμηση όλων αδιακρίτως ότι είναι διεφθαρμένοι και ανίκανοι διέλυσε ό,τι είχε απομείνει.

3. Oι οιμωγές για την αποτυχία σταθεροποίησης του χρέους πρέπει να στραφούν σε όσους σχεδίασαν το περυσινό «κούρεμα» με υποχρεωτική τη συμμετοχή ελληνικών τραπεζών, ασφαλιστικών ταμείων και μικροομολογιούχων. Οι πρώτες έχασαν αξία και τώρα ανακεφαλαιοποιούνται με 36 δισ. ευρώ που αυξάνουν ισόποσα το κρατικό χρέος και φυσικά ματαιώνουν το οποιοδήποτε όφελος από το «κούρεμα». Τα Ταμεία πιέζουν τώρα για πρόσθετες επιχορηγήσεις του προϋπολογισμού, πράγμα που επίσης αυξάνει τα ελλείμματα. Τέλος, οι μικροομολογιούχοι θα κάνουν χρόνια να εμπιστευθούν το κράτος και αυτό θα στρέφεται έτσι σε ακριβότερες πηγές χρήματος και πληρώνοντας πανάκριβα το «κρέμασμα» που έκανε στους πιο πιστούς δανειστές του.

Η μοναδική σωστή λύση θα ήταν η ενίσχυση των τραπεζών να γίνει με κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού χωρίς εμπλοκή του κράτους. Αυτό και μόνο θα ελάφρυνε αμέσως το χρέος κατά 20% του ΑΕΠ και θα άνοιγε τον δρόμο σε άλλες μορφές ήπιας αναδιάρθρωσης, χωρίς νέο κύκλο απαξίωσης και νέα μνημόνια. Την πρόταση όμως αυτή καταπολεμά με σφοδρότητα η τρόικα για να κρατά σε ομηρεία το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και να παρεμβαίνει σε όλο το φάσμα δανειοληπτικής και επενδυτικής πολιτικής.

4. Πιο σημαντικό για την κοινωνία και τη βιωσιμότητα του χρέους είναι το θέμα της ύφεσης και της ανεργίας. Εδώ η αφελής αισιοδοξία του ΔΝΤ ότι η συρρίκνωση θα είναι μικρή και σύντομη συνδυάστηκε εκρηκτικά με την άγνοια χειρισμών της τότε κυβέρνησης και οδήγησε σε μια πρωτοφανή παραίτηση από οποιαδήποτε προσπάθεια για την τόνωση των επενδύσεων και της παραγωγής.

Η αργοπορημένη μετάνοια του ΔΝΤ και οι θρήνοι πολλών αξιωματούχων της ΕΕ θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα αν συνοδεύονταν από το αυτονόητο επόμενο βήμα: την άμεση αποχώρηση του ΔΝΤ από την Ελλάδα. Με σοβαρή διαπραγμάτευση το μνημόνιο μπορεί να αντικατασταθεί με μια νέα συμφωνία με την ευρωζώνη που θα έχει μέτρα για την αναθέρμανση της οικονομίας, εφικτούς δημοσιονομικούς στόχους και πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό είναι προς το συμφέρον και του ΔΝΤ γιατί έτσι μεταξύ άλλων θα αποφύγει και τη στενοχώρια από την επόμενη αποτυχία.