Η φούσκα του χρυσού έσκασε

Το ράλι στις τιμές του χρυσού τα τελευταία χρόνια – από 800 δολάρια η ουγγιά στις αρχές του 2009 σε πάνω από 1.900 το φθινόπωρο του 2011 – είχε όλα τα χαρακτηριστικά της φούσκας. Και τώρα, όπως ό,τι εκτινάσσεται στα ύψη χωρίς να υπακούει στην προσφορά και την ζήτηση, η φούσκα του χρυσού σκάει.

Στο αποκορύφωμα, κάποιοι προέβλεπαν όλο χαρά ότι η τιμή του χρυσού θα έφτανε τα 2.000, 3.000, ακόμη και τα 5.000 δολάρια την ουγγιά, σε λίγα χρόνια.

Αλλά οι τιμές έχουν μετακινηθεί προς τα κάτω, ως επί το πλείστον, από τότε. Τον Απρίλιο, η τιμή του χρυσού ήταν περί τα 1.300 δολ. – και εξακολουθεί να κυμαίνεται κάτω από τα 1.400, πτώση σχεδόν 30% από τα υψηλά επίπεδα του 2011.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η φούσκα έσκασε, και για τους οποίους η τιμή του χρυσού είναι πιθανό να κινηθεί πολύ χαμηλότερα, προς τα 1.000 δολάρια μέχρι το 2015.

Ο χρυσός ανεβαίνει κατακόρυφα όταν υπάρχουν σοβαροί οικονομικοί, χρηματοπιστωτικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι στην παγκόσμια οικονομία.

Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ορισμένοι επενδυτές αμφισβήτησαν ακόμη και την ασφάλεια των τραπεζικών καταθέσεων και των κρατικών ομολόγων. Εάν ανησυχείτε για έναν οικονομικό Αρμαγεδδώνα, είναι πράγματι, μεταφορικά, πολύ λογικό να ταμπουρωθείτε στο υπόγειο καταφύγιο με όπλα, πυρομαχικά, κονσέρβες, και ράβδους χρυσού.

Αλλά στον πραγματικό κόσμο, ο χρυσός αποδίδει καλύτερα όταν υπάρχει κίνδυνος υψηλού πληθωρισμού, γιατί τότε αυξάνεται η δημοτικότητά του ως αποθήκης αξίας.

Ομως, παρά την πολύ επιθετική νομισματική πολιτική από πολλές κεντρικές τράπεζες – η προσφορά χρήματος στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες έχει διπλασιαστεί ή και τριπλασιαστεί – ο παγκόσμιος πληθωρισμός είναι πραγματικά χαμηλός, και μειώνεται περαιτέρω.

Επιπλέον, σε αντίθεση με άλλα περιουσιακά στοιχεία, ο χρυσός δεν παρέχει κανένα εισόδημα. Οι μετοχές δίνουν μερίσματα, τα ακίνητα δίνουν ενοίκια, αλλά ο χρυσός είναι απλώς ένα παιχνίδι στην ανατίμηση του κεφαλαίου. Τώρα που η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει, άλλα περιουσιακά στοιχεία δίνουν υψηλότερες αποδόσεις.

Ορισμένοι υποστήριξαν ότι η κρίση χρέους των κρατών θα σπρώξει τους επενδυτές προς τον χρυσό, επειδή τα κρατικά ομόλογα έχουν γίνει πιο επικίνδυνα. Αλλά το αντίθετο συμβαίνει τώρα. Πολλές από αυτές τις υπερχρεωμένες κυβερνήσεις έχουν μεγάλα αποθέματα χρυσού, τα οποία μπορεί να αποφασίσουν να πουλήσουν, για να μειώσουν τα χρέη τους.

Πράγματι, μια έκθεση ότι η Κύπρος θα μπορούσε να πουλήσει ένα μικρό κλάσμα – περί τα 400 εκατομμύρια ευρώ – των αποθεμάτων της προκάλεσε πτώση 13% στις τιμές του χρυσού τον Απρίλιο. Χώρες όπως η Ιταλία, η οποία έχει τεράστια αποθέματα χρυσού (άνω των 130 δισ. δολ.), θα μπορούσαν να μπουν στον ίδιον πειρασμό, ρίχνοντας κι άλλο τις τιμές.

Ενα νόμισμα εξυπηρετεί τρεις λειτουργίες: είναι ένα μέσο πληρωμής, μια μονάδα αποτίμησης τιμών, και μια αποθήκη αξίας. Ο χρυσός μπορεί να είναι αποθήκη αξίας για τον πλούτο, αλλά δεν είναι μονάδα αποτίμησης, ούτε μέσο πληρωμής. Δεν μπορείτε να πληρώσετε τα ψώνια σας σε χρυσό.

Παραμένει «βάρβαρο απολίθωμα», όπως έλεγε ο Τζον Μέϊναρντ Κέϊνς. Δεν έχει καμμία εγγενή αξία, και χρησιμοποιείται σαν αντιστάθμισμα έναντι εν πολλοίς παράλογων φόβων και πανικού. Ναι, όλοι οι επενδυτές θα πρέπει να έχουν ένα πολύ μικρό μερίδιο χρυσού στα χαρτοφυλάκιά τους, σαν αντιστάθμισμα έναντι ακραίων ρίσκων. Αλλά υπάρχουν ένα σωρό περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν σαν τέτοιο αντιστάθμισμα.

Παρ΄όλο που οι τιμές του χρυσού μπορεί προσωρινά να κινηθούν υψηλότερα μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, θα είναι πολύ ασταθείς, και θα πέφτουν καθώς η παγκόσμια οικονομία θα ανακάμπτει. Ο πυρετός του χρυσού τελείωσε.