Οι προσεκτικοί αναγνώστες του «Βήματος» γνωρίζουν ότι μαζί με τον Τρύφωνα Κουταλίδη σίγησε, πέρυσι τέτοιες μέρες, και ο Παπινιανός. Τα μικρά σύντομα άρθρα του που με αφορμή τρέχοντα θέματα της επικαιρότητας ανεδείκνυαν με απλά λόγια τον νομικό προβληματισμό πίσω από πολιτικές αποφάσεις, ή πίσω από την αδυναμία λήψεως αποφάσεων, λείπουν. Το ιδιαίτερο φως που έδινε στα πράγματα, υπό το ψευδώνυμο του ρηξικέλευθου και ακέραιου ρωμαίου νομομαθούς, απουσιάζει έντονα επίσης.
Η επανέκδοση του βιβλίου του «Ο Δικηγόρος» από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας, σε έναν εμπλουτισμένο επετειακό τόμο, δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία να βρει συγκεντρωμένα, μαζί με τον «Δικηγόρο», που πρωτοεκδόθηκε πριν από δέκα ακριβώς χρόνια, μερικά από τα άρθρα που ο Τρύφων Κουταλίδης υπέγραφε στο «Βήμα» ως Παπινιανός, καθώς και ένα ανέκδοτο κείμενό του που έμεινε ανολοκλήρωτο και τιτλοφορείται «Ο Διαπλεκόμενος».
Σε αυτό το τελευταίο ο Παπινιανός αναλύει διεισδυτικά την έννοια της διαπλοκής μέσα από την κατεδάφιση της νομοθεσίας για τον βασικό μέτοχο. Τη γενικευμένη δηλαδή υποκρισία που στοχοποιεί μόνο τον επιχειρηματία και τον εκδότη, ποτέ όμως την άλλη πλευρά, αυτή της πολιτικής στην οποία η καταγγελία της διαπλοκής χρησίμευσε ως σύνθημα ή ως άλλοθι, ή εκείνη την πλευρά που ο ίδιος αποκαλούσε με έμφυτη επιφύλαξη και ωνασική ορολογία, την πλευρά των κρατικών. Κείμενο ευφυές και εύστοχο, για ένα πρόβλημα υπαρκτό από γεννήσεως του ελληνικού κράτους, για το οποίο δεν έτρεφε καμία αυταπάτη αλλά για το οποίο τον εξόργιζε το παιχνίδι με τις μουσικές καρέκλες, η υποκριτική επίκληση του προβλήματος από εκείνους που απλώς ήθελαν ο μουντζούρης να μείνει στους άλλους…
Η τακτική αρθρογραφία του Παπινιανού στο «Βήμα», ενδεικτικά κείμενα από την οποία ενσωματώθηκαν στο βιβλίο, δείχνει μια πλευρά του που λίγοι γνώριζαν. Ο Τρύφων Κουταλίδης νοιαζόταν για τα κοινά, δεν υπέκυπτε στον κυνισμό όσο και αν δεν είχε ψευδαισθήσεις για τους όρους της πολιτικής διαμάχης, προσπαθούσε με τρόπο απλό και με πρόσχημα πάντοτε κάποιο νομικό ζήτημα να αναδείξει τον προβληματισμό του και να προτείνει συγκεκριμένες, πρακτικές λύσεις. Είναι εντυπωσιακό να διαπιστώνει κανείς, ξαναδιαβάζοντας τα κείμενα που αναδημοσιεύονται, πόσο πολύ παραμένουν επίκαιρα, να βλέπει επίσης κανείς πόσο διαχρονικά είναι τα προβλήματα του ελληνικού κράτους.
Η θεματολογία του Παπινιανού είναι χαρακτηριστική: οι ιδιωτικοποιήσεις, οι ιδιωτικοποιήσεις που και πάλι δεν θα γίνουν, οι προμήθειες, τα δημόσια έργα και ο έλεγχος, μύθος και αλήθειες για τις offshore εταιρείες, ο επαναπατρισμός των κεφαλαίων, οι εντροπολογίες, το τέλος της φιλανθρωπίας και των ιδρυμάτων. Αυτό το τελευταίο ζήτημα, που τον πόναγε πολύ, αφού αφιέρωνε αφανώς σε αυτό πολύ από τον χρόνο του, ανεδείκνυε ήδη, με τα πρώτα μέτρα του 2010, μία από τις συνέπειες της κρίσης, τη φορολογική λαίλαπα που παρασύρει τα πάντα.
Ο Παπινιανός δεν ασχολήθηκε συστηματικά με το μνημόνιο, ίσως γιατί κατά βάση πίστευε ότι έπρεπε επιτέλους να κάνουμε από υποχρέωση εκείνο το οποίο οφείλαμε μόνοι μας εδώ και χρόνια να είχαμε κάνει, να εκσυγχρονίσουμε αυτόν τον τόπο και να τον απαλλάξουμε από τις γνωστές του στρεβλώσεις. Η πρακτική του όμως αντίληψη τον οδήγησε να γράψει δυο λόγια, σε ένα άρθρο που έμελλε να είναι και το τελευταίο του, για την αξιοποίηση των εκατοντάδων βραχονησίδων που διαθέτουμε, τις οποίες κάλλιστα μπορούμε να πωλήσουμε, ώστε και εύπορους να προσελκύσουμε και χρήματα να εισρεύσουν στο κράτος. Το παράδειγμα του εμίρη του Κατάρ και των νησίδων του Ιονίου έρχεται να μας θυμίσει σήμερα το προφανές.
Η επανέκδοση του «Δικηγόρου», στην εμπλουτισμένη του εκδοχή, είναι μια αφορμή. Μια αφορμή να θυμηθούμε, μαζί με το βιβλίο που επανεκδίδεται, ένα κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας του τόπου, μακριά από τον –παραμορφωτικό συχνά –φακό της επικαιρότητας, μια αφορμή να τιμήσουμε έναν δικηγόρο που άφησε εποχή, μια αφορμή να διαβάσουμε ξανά και να εκτιμήσουμε τον Παπινιανό, μια αφορμή να διακρίνουμε μέσα από τις γραμμές τον άνθρωπο Τρύφωνα Κουταλίδη.
Ο κ. Νίκος Πιμπλής είναι δικηγόρος, νομικός σύμβουλος του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη και μέλος του Διοικητικού του Συμβουλίου, εταίρος της Δικηγορικής Εταιρείας Κουταλίδη.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
