Η τιμή του βιβλίου

Ο Μένης Κουμανταρέας στην ερώτηση αν διαβάζουν σήμερα οι νέοι λογοτεχνία είχε απαντήσει κάποτε ότι «πάντα, σε όλες τις εποχές, αυτοί που διαβάζανε πολύ ήταν μειοψηφία». Μόνο που σε εποχή κρίσης αυτή η μειοψηφία κινδυνεύει να γίνει ακόμη πιο ισχνή. Το μαρτυρούν η μείωση των επισκεπτών στα βιβλιοπωλεία, οι ζημιές που καταγράφουν οι εκδότες, οι χιλιάδες προσφορές που κατακλύζουν τα βιβλιοπωλεία. Σε μια τέτοια κατάσταση έντεκα μπλόγκερ με κοινή επιστολή τους (βλέπε BHMAonline) παροτρύνουν τους εκδότες να μειώσουν τις τιμές στα καινούργια βιβλία. Δηλώνουν ότι κατανοούν τα έξοδα και τις υποχρεώσεις που έχει ένας εκδότης, αλλά από την άλλη σκέφτονται ότι είναι κρίμα οι νέοι δημιουργοί και γενικότερα η νεότερη παραγωγή να πέσει θύμα των ευπωλήτων. Από την πρόταση της επιστολής των μπλόγκερ προς τους εκδότες κρατάω την επισήμανση για την κρίση: «Οι εκδότες κινδυνεύουν να συρθούνστη λογική «εκδίδω ό,τι πουλάει», κάτι που μακροπρόθεσμα θα καταστρέψει τη λογοτεχνία».

Είναι, ίσως, δύσκολο να πεις σε έναν εκδότη να μη σκέφτεται τι θα κερδίσει από ένα βιβλίο το οποίο προβληματίζεται να εκδώσει. Η κρίση όμως, επισημαίνει η επιστολή, μπορεί να τον οδηγήσει να σκέφτεται αντίστροφα: «Να εκδώσει μόνον αν πρόκειται να κερδίσει». Η λογική αυτή μπορεί, πραγματικά, να αλλοιώσει τον χαρακτήρα των καλών εκδοτών και ίσως και σήμερα κάποιοι να έχουν επηρεαστεί φανερά από μια τέτοια λογική. Τα ευπώλητα είναι για πολλούς εκδότες το τίμημα για να μπορούν να στρέψουν ένα τμήμα των κερδών τους από αυτά προς άλλα καλύτερα, ποιοτικά βιβλία. Από εκεί όμως είναι εύκολο να διολισθήσει κάποιος στην άποψη «ας πουλάω τώρα που έχουμε κρίση μόνον αυτά και μετά επανέρχομαι στα ποιοτικά». Πράγμα που πιθανόν να μη συμβεί ποτέ. Δεν ξέρω βεβαίως αν η μείωση της τιμής του βιβλίου θα σώσει τους καλούς αναγνώστες. Αυτό που θα χρειαζόταν ένας τακτικός αναγνώστης είναι μια βιβλιοθήκη στη γειτονιά, στον δήμο, στο σχολείο. Η ύπαρξη της τελευταίας είναι και η πιο σημαντική καθώς αυτή θα διαμορφώσει τους νέους αναγνώστες. Από εκεί χάνονται οι νέοι αναγνώστες. Με αυτή την έννοια είτε μειωθούν είτε όχι οι τιμές των βιβλίων, οι καλοί, συχνοί αναγνώστες θα μειώνονται. Και για να αναστραφεί αυτή η τάση απαιτείται μια ολοκληρωμένη νέα πολιτική φιλαναγνωσίας που θα αρχίζει από το νηπιαγωγείο. Καλές οι επισκέψεις συγγραφέων στα σχολεία και τα συνέδρια φιλαναγνωσίας αλλά το σχολικό πρόγραμμα πότε θα αλλάξει, βιβλιοθήκες στα σχολεία με βιβλιοθηκονόμους πότε θα μπουν και όσες βιβλιοθήκες ήδη υπάρχουν πότε θα ξανανοίξουν;