Ουσιαστικές συμμαχίες

Το κύριο στρατηγικό θέμα της πολιτικής φυσιογνωμίας όλων των πολιτικών κομμάτων ήταν και είναι το λεγόμενο θέμα των συμμαχιών. Πολιτικά κόμματα άρχισαν να υπάρχουν όταν διαμορφώθηκε σύγχρονη δημοκρατία, που στηρίζεται στην ύπαρξη μιας κοινωνίας διαιρεμένης σε κοινωνικές τάξεις, με διαφορετικά και συχνά αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα.

Τη δημοκρατία μας οι εχθροί της, οπαδοί του ολοκληρωτισμού που ακραίες μορφές του υπήρξαν ο φασισμός και ο κομμουνισμός, την ονομάζουν ειρωνικά «αστική δημοκρατία». Πρόκειται για ταυτολογία και πλεονασμό. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία παρά μόνο αν διαμορφωθεί αστική κοινωνία. Και δεν μπορεί να επιζήσει αν δεν στηρίζεται στη συνεχή σύγκρουση, στη σύγκλιση και στον συμβιβασμό ανάμεσα στα συμφέροντα και στους στόχους των διαφόρων ομάδων που την απαρτίζουν, ιδιαίτερα δε σε εκείνα των διαφόρων τάσεων και αποχρώσεων που συγκροτούν οι μεσαίες τάξεις.

Είναι πολύ ενδιαφέρον πώς διαμορφώνεται η σημερινή πολιτική σκηνή στη χώρα μας. Πόσες και ποιες είναι οι δυνατότητες σύμπηξης συμμαχιών που θα εξασφαλίζουν τη συνέχεια αλλά και τις αλλαγές που είναι απαραίτητες για την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία των πολλών. Δεν μιλάμε βέβαια μόνο για πολιτικές συνεργασίες, προεκλογικές ή μετεκλογικές, που θα δίνουν τη δυνατότητα συγκρότησης κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών αλλά και για ουσιαστικότερες συμμαχίες που θα έχουν ισχυρή παρέμβαση στο κοινωνικό γίγνεσθαι, όπως είναι εκείνες που αφορούν την τοπική αυτοδιοίκηση, τον συνδικαλισμό, το συνεταιριστικό κίνημα και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που διαθέτουν ιδεολογικό προσανατολισμό και διεκδικούν έναν αυτόνομο πολιτικό ρόλο.

Η χώρα μας είναι ανεπανόρθωτα καθυστερημένη σε ό,τι αφορά το ζήτημα της διαμόρφωσης σύνθετων κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών και κυβερνήσεων συμμαχικού χαρακτήρα από περισσότερα του ενός κόμματα. Η πολιτική παιδεία και ο πολιτισμός αυτού του είδους έλειπαν, με αποτέλεσμα μια άμιλλα δημαγωγικού χαρακτήρα και η εσωτερική συνενοχή να διαφθείρουν, να αλλοιώσουν και τελικά να διαλύσουν το πολιτικό μας σύστημα.

Σήμερα που η αδήριτη ανάγκη μάς αναγκάζει να βγούμε από τα κομματικά μπούνκερ και να αναζητήσουμε μεθόδους που θα διαιωνίσουν ως τραγική ειρωνεία μέχρι και τις εκλογές μια κυβέρνηση που αλλιώς θα είχε όλα τα χαρακτηριστικά της αστάθειας, είναι ευκαιρία να υπερβούμε εαυτούς και να αναζητήσουμε ουσιαστικές προοπτικές συμμαχιών. Η ηγεσία του ΠαΣοΚ και προσωπικά ο πρόεδρός του Ευάγγελος Βενιζέλος έκαναν μια φιλότιμη προσπάθεια. Η απάντηση του συγγενέστερου χώρου, που εξάλλου συμμετέχει στην κυβερνητική πλειοψηφία, δηλαδή της Δημοκρατικής Αριστεράς και του αρχηγού της Φώτη Κουβέλη, υπήρξε παραδοσιακά αρνητική. Είναι δύσκολο, φαίνεται, ακόμη και για κάποιον τόσο βαθιά ποιμενικής καταγωγής, να βγει από τη στρούγκα.

Πιστεύω ότι το μέλλον δεν πρέπει να αναζητηθεί στο παραδοσιακό πεδίο διαμόρφωσης προτάσεων από τον ευρύ και γενναιόδωρο χώρο της Κεντροαριστεράς που είναι ο γνήσιος εκφραστής του μεσαίου χώρου μονόπλευρα προς τις αριστερές παρυφές του και αποκλειστικά σε κοινοβουλευτικό και κυβερνητικό επίπεδο.

Οι προτάσεις μας για ουσιαστικές συμμαχίες πρέπει να έχουν αμφίπλευρο χαρακτήρα: να απευθύνονται, δηλαδή, στους προοδευτικούς κεντρώους και φιλελεύθερους πολίτες παράλληλα με το συστηματικό ενδιαφέρον μας για τις εξελίξεις στον δημοκρατικό κοινωνικά προσανατολισμένο χώρο της μη κομμουνιστικής Αριστεράς. Ολοι οι πολίτες που πιστεύουν στη δημοκρατία, θέλουν τη διεύρυνση των δικαιωμάτων αλλά ταυτόχρονα αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις τους και έχουν ιδιαίτερη φροντίδα για την κοινωνική ισορροπία και τη δικαιοσύνη είναι δυνατόν να έρθουν σε διάλογο μαζί μας.

Σε δύο περίπου χρόνια, τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο του 2014, θα γίνουν ίσως ταυτόχρονα οι δημοτικές και οι ευρωπαϊκές εκλογές. Είναι ευκαιρία να αναδειχθεί ένας πραγματικός συσχετισμός δυνάμεων και να ξεπεραστεί η σημερινή κοινοβουλευτική κακοδαιμονία. Αν το ΠαΣοΚ ξεκινήσει από το συνέδριό του, που σήμερα τελειώνει, αυτού του είδους τη μακρά, δύσκολη αλλά καρποφόρα πορεία, θα οικοδομήσει ξανά τις σχέσεις του με τον λαϊκό παράγοντα και θα γίνει, όπως ήταν, η σπονδυλική στήλη της αναμόρφωσης και της προόδου.