Η Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η βαθιά οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων έχει πλήξει σημαντικό αριθμό πολιτών, αλλά και καίριους τομείς της κοινωνικής μας οργάνωσης. Τα προβλήματα που έχουν προκληθεί ανέδειξαν τις ανεπάρκειες, τις δυσλειτουργίες, καθώς και την ατροφία του υποτυπώδους Κράτους Πρόνοιας που διαθέτουμε.
Σήμερα, η αυτονόητη υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει επαρκείς υπηρεσίες υγείας δοκιμάζεται σκληρά. Παρακολουθώντας από κοντά τα όσα συμβαίνουν στο χώρο αυτό, βλέπουμε να αναπτύσσονται παράδοξες ενέργειες οι οποίες θέτουν κρίσιμα ερωτηματικά για τη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Αξιοποιώντας τις συνθήκες κρίσης που έχουν διαμορφωθεί στη χώρα και στην κοινωνία, κάποιοι επιτήδειοι προσπαθούν να προωθήσουν τις δικές τους ιδιοτελείς επιδιώξεις, αδιαφορώντας προκλητικά για το δημόσιο συμφέρον. Κάποιοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της Υγείας καταφεύγουν σε συγκεκριμένες μεθοδεύσεις, θέλοντας να ενισχύσουν την παρουσία τους στον ευαίσθητο αυτό χώρο.
Έτσι, παρά τα οικονομικά προβλήματα που έχει ο χώρος τους, δεν σταματούν να προγραμματίζουν τα μεγάλα super markets της υγείας, τα οποία θα κυριαρχήσουν τα προσεχή χρόνια στην Ελλάδα. Σκέψη οξύμωρη και αντιφατική, αφού σήμερα οι περισσότεροι από αυτούς έχουν μπει στο άρθρο 99, αφού το επιτρέπει ο νόμος, για να μην γίνουν και αυτοί ένα από τα θύματα του συστήματός τους.
Όμως, η αλήθεια είναι άλλη. Στην Ελλάδα υπήρχε πάντοτε το πρόβλημα της ασυνέχειας που χαρακτήριζε τις πολιτικές υγείας. Είναι ένα πρόβλημα που ακόμα δεν έχει βρει τη λύση του. Γιατί το πολιτικό σύστημα με τις πρακτικές τύπου «Δώστα Όλα», σε συνδυασμό με τα «πιράνχας της υγείας», συνέτειναν στη διάλυση, την φτωχοποίηση, την γήρανσή του και οδήγησαν στη μετανάστευση όλο το φρέσκο επιστημονικά και ηλικιακά δυναμικό του. Με την πολιτική του νοικοκυρέματος που αναμφισβήτητα πρέπει να υπάρξει, μεταβαίνουμε σταδιακά στο άλλο άκρο, του «Κόψτα Όλα» και μάλιστα κάτω από μια οριζόντια λογική.
Ένα τέτοιο τοπίο στο χώρο της υγείας φαντάζει αποκαλυπτικό. Είναι, όμως, το παρόν που ζούμε και το μέλλον που κάποιοι έχουν στο μυαλό τους. Σε αυτόν τον επερχόμενο Αρμαγεδδώνα της Υγείας, θα επικρατεί ένας φαύλος κύκλος, από τη στιγμή που το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας θα το διαχειρίζεται ο ιδιωτικός τομέας, ο οποίος θα μπορεί να δηλώνει μία εικονική πτώχευση εκβιάζοντας το Δημόσιο να αναλάβει τις ευθύνες του. Έτσι, για άλλη μια φορά, το υγειονομικό σύστημα θα είναι εκτεθειμένο στην ασυδοσία και στην ισχύ του περίφημου νόμου της αγοράς.
Ο «ακριβός» άρρωστος του Ε.Ο.Π.Υ.Υ, ο μακροχρόνια άνεργος, ο ανασφάλιστος δεν είναι «καλός πελάτης» και επιλογή του ιδιωτικού τομέα και θα παραπέμπεται στα δημόσια νοσοκομεία, τα οποία σε μερικά χρόνια δε θα είναι παρά μόνο μερικά μικρά νοσοκομεία της Αθήνας, των μεγάλων πόλεων και της επαρχίας, χωρίς την επάρκεια παρεχόμενων υπηρεσιών αφού τα μεγάλα και πλήρως εξοπλισμένα νοσοκομεία (οι φρεγάτες, τα αντιτορπιλικά του Ε.Σ.Υ. και όλα τα Πανεπιστημιακά) θα έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες. Εδώ, ας αφήσουμε την φαντασία κάποιων να οργιάσει…
Αν πράγματι θέλουμε η υγεία να μείνει μακριά από κερδοσκοπικά παιχνίδια, οφείλουμε να δράσουμε και να αντιδράσουμε. Διαφορετικά θα μετατρέψουμε την υγεία, την πρόνοια και την κοινωνική αλληλεγγύη σε πολιτική φαντασίωση. Άλλα θα λέμε, άλλα θα πράττουμε.
Αναμφίβολα το Ε.Σ.Υ. χρειάζεται αλλαγές, όχι με σκοπό να το αποδομήσουμε, αλλά να το επαναθεμελιώσουμε, λαμβάνοντας υπόψη μας τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις, αλλά και την υποχρέωσή μας να προχωρήσουμε χωρίς ταλαντεύσεις και ιδεοληψίες τη δημοσιονομική εξυγίανση.
Η Υγεία είναι ο δείκτης εξανθρωπισμού και πολιτισμού για την κάθε κοινωνία. Αυτός μας υπενθυμίζει το χρέος που έχουμε απέναντι στη χώρα και στους πολίτες.
Η Υγεία και τα μάτια μας, λοιπόν…
*Ο κ. Γρηγοράκος είναι Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών και Βουλευτής Λακωνίας ΠΑΣΟΚ.
