Χόμπιτ

Το 1978 οι εκδόσεις Κέδρος εξέδωσαν το μοναδικό μυθιστόρημα για παιδιά του Τόλκιν, Χόμπιτ. Ηταν μια απόφαση της ιστορικής εκδότριας του Κέδρου Νανάς Καλιανέση, που εξέπληξε, σύμφωνα με μάρτυρες της μικρής εκδοτικής ιστορίας του τόπου μας, τους αριστερούς άτυπους συμβούλους της Καλιανέση σε εκείνη τη μακρινή εποχή της άγριας μεταπολίτευσης. Χάρη σε μια αριστερή εκδότρια ο παραδοσιακός καθολικός Τόλκιν «πέρασε» στην ελληνική γλώσσα. (Το Χόμπιτ επανακυκλοφορεί τώρα από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, με αναθεωρημένη τη μετάφραση.) Ο Τόλκιν βγαίνει μέσα από τον στέρεο κόσμο της αγγλικής φιλολογίας. Καλός οικογενειάρχης, πατέρας τεσσάρων παιδιών, κάτοχος της έδρας αγγλικής γλώσσας και λογοτεχνίας στην Οξφόρδη, έζησε μια μετρημένη καθημερινή ζωή, που βρίσκεται στον αντίποδα της οργιώδους φαντασίας του. Και όμως, όπως λένε μελετητές του έργου του, ο μυθοπλαστικός κόσμος του Τόλκιν δεν θα μπορούσε να υπάρχει χωρίς τον φιλόλογο Τόλκιν. Πριν απ’ όλα ο συγγραφέας έφτιαξε ένα ολόκληρο μυθολογικό σύμπαν. Αυτό το σύμπαν έχει απόλυτη σχέση με τη δουλειά και την εξειδίκευση του Τόλκιν στις βόρειες μυθολογίες και στα μυθολογικά έπη. Το κριτικό έργο του για το έπος του 7ου αιώνα «Μπέογουλφ» θεωρείται κλασικό, όπως έχει βρει τη θέση του στη λογοτεχνική ιστορία το πρόγραμμα ανάγνωσης των ισλανδέζικων σάγκα στο πλαίσιο της λέσχης Coalbiters που είχε δημιουργήσει στην Οξφόρδη. Η λέσχη αυτή διαλύθηκε μόνον αφού διαβάστηκαν και αναλύθηκαν όλα τα ποιήματα. Μέσα στη λέσχη ο Τόλκιν γνωρίστηκε με τον Λιούις, τον μελλοντικό συγγραφέα της Νάρνια. Στον φιλόλογο Τόλκιν οφείλονται και οι επινοημένες γλώσσες –πολύ επεξεργασμένες –που μιλούν χόμπιτ, νάνοι και ξωτικά στα μυθιστορήματά του. Παραδοσιακός καθολικός, ο Τόλκιν δεν εμπιστευόταν καμία ιδεολογία και πρέσβευε την ηθική της ατομικής ευθύνης. Το βλέπουμε αυτό πολύ καλά στο Χόμπιτ. Ο ήρωας Μπίλμπο το Χόμπιτ, εκλεκτός του καλού μάγου Γκάνταλφ, αναλαμβάνει να βοηθήσει τους νάνους εναντίον του δράκου που έχει πάρει τη χώρα τους και τους θησαυρούς τους. Προσωπικά με έλκει στον Τόλκιν το μελαγχολικό χρώμα της φαντασίας του. Οι μελετητές του λένε ότι είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας του από τη συμμετοχή του στον φονικότερο των πολέμων, τον Α’ Παγκόσμιο. Ηταν 22 ετών και έχασε πολλούς αγαπημένους φίλους.