Η αδελφή μας

Στις 13 Αυγούστου 2012 πέθανε η Γιούλα Ζουμπουλάκη, σε ηλικία 60 ετών, αδελφή του συγγραφέα και επί χρόνια διευθυντή της «Νέας Εστίας» Σταύρου Ζουμπουλάκη. Η αιτία θανάτου ήταν ο καρκίνος, αλλά από τα πολύ νεανικά χρόνια της η Γιούλα έπασχε από μια δύσκολη μορφή επιληψίας που δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί με κανένα φάρμακο. Στο βιβλίο του «Η αδερφή μου», που μόλις κυκλοφόρησε (εκδ. Πόλις), ο Σταύρος Ζουμπουλάκης αφηγείται τη σχέση του με την αδελφή του και την ασθένειά της. Είναι μια αυτοβιογραφική εξομολόγηση που θα τη χαρακτήριζα συνταρακτική –με απόλυτη επίγνωση ότι αυτή η λέξη μπορεί να ακούγεται υπερβολική και μελοδραματική. Η διαφορά με άλλα αυτοβιογραφικά βιβλία είναι ότι στην περίπτωση του Ζουμπουλάκη «αυτοβιογραφικό» δεν σημαίνει και «προσωπικό», δηλαδή κάτι που μένει στον στενό κύκλο του ιδιωτικού χώρου. Ο συγγραφέας προχωράει από το προσωπικό δράμα στον στοχασμό για την αρρώστια, τον πόνο, τον θάνατο, την πίστη, τη χαρά, την ευτυχία, έτσι ώστε στο τέλος αυτής της πυκνής αφήγησης των 69 σελίδων ο αναγνώστης να αισθάνεται λυτρωμένος –γιατί αναγνωρίζει και δικές του εμπειρίες ή δικές του σκέψεις.

Ο συγγραφέας δηλώνει καθαρά ότι δεν πιστεύει στην εξαγνιστική λειτουργία της μεταφυσικής του πόνου. Πιστεύει όμως ότι όποιος δεν έχει πονέσει θα γίνει μοιραία ένας ρηχός άνθρωπος. Και αντίθετα, όποιος δεν έχει γευτεί τη χαρά, μπορεί να γίνει φθονερός και μνησίκακος. Συνομιλώντας με τον Καμύ, ο Ζουμπουλάκης γράφει ότι η αρρώστια είναι το κύριο φιλοσοφικό ερώτημα γιατί μας βάζει μπροστά στο ζήτημα του νοήματος της ζωής, του Θεού, της σχέσης με τους άλλους. Συνομιλώντας με τον Λεβινάς γράφει ότι δεν υπάρχει αμοιβαιότητα στην ηθική, γιατί στην ηθική σχέση είμαστε παντοτινά όμηροι του άλλου. Χωρίς αυτή την ομηρεία δεν υπάρχει στον κόσμο έλεος, συμπόνια, συγχώρηση, εγγύτητα. Και συνομιλώντας με τη Σιμόν Βέιλ γράφει για την ιδέα του ανήμπορου Θεού που δεν μπορεί να καταπολεμήσει το κακό. «Σου χρωστάω τα πάντα» είναι η τελευταία φράση του βιβλίου, η ομολογία του αδελφού προς την αδελφή. Η αναγνώριση της καθοριστικής εμπειρίας ζωής που τον μεταμορφώνει.