Η Κίνα και το αμερικανικό όνειρο

Η Κίνα μπορεί να είναι μόνο λίγα χρόνια μακριά από το να γίνει η ηγετική οικονομική δύναμη στον κόσμο, και η κεντρική στρατηγική θέση της Αμερικής μπορεί να φθίνει, αλλά η Αμερική, αντίθετα από την Κίνα, εμπνέει ακόμη τον κόσμο και κάνει ακόμη τους ανθρώπους να ονειρεύονται.

Υπό αυτή την έννοια, οι περασμένες ημέρες έφεραν δύο νίκες: όχι μόνο του Ομπάμα επί του Ρεπουμπλικάνου αντιπάλου του, του Μιτ Ρόμνεϊ, στις προεδρικές εκλογές, αλλά και την νίκη του δημοκρατικού συστήματος της Αμερικής επί του μονοκομματικού απολυταρχισμού της Κίνας.

Μέσα σε λίγες προτάσεις, στην ομιλία για την νίκη του, ο Ομπάμα χαιρέτισε «το μυστήριο της Δημοκρατίας» με έναν πολύ ισχυρό, αλλά επίσης σχεδόν θρησκευτικό, τρόπο.

Περιέγραψε την Δημοκρατία στην καλύτερη, στην πιο ευγενή μορφή της, όπως θα έπρεπε να είναι, αλλά δεν είναι πάντα: η ελεύθερη κινητοποίηση ανδρών και γυναικών που είναι ικανοί και πρόθυμοι να αλλάξουν την πορεία του πεπρωμένου τους.

Σε λιγότερο από 24 ώρες, και με τον πιο αδιαφανή τρόπο, άρχισαν οι εργασίες του 18ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας. Η διαφορά δεν θα μπορούσε να είναι πιο έντονη.

Αλλά και η μοίρα της υποψηφιότητας του Ρόμνεϊ περιέχει ένα μήνυμα για όλα τα δημοκρατικά καθεστώτα: δεν κερδίζεις τίποτα αν καλλιεργήσεις τα άκρα ή αν γίνεις όμηρός τους.

Αντίθετα, διατρέχεις τον κίνδυνο να μην χάσεις μόνο την ψυχή σου, αλλά και τις εκλογές. Αυτή ήταν η μοίρα του Νικολά Σαρκοζί στη Γαλλία: ηττήθηκε αφότου έχασε την υποστήριξη του κέντρου του εκλογικού σώματος.

Φυσικά, το μεγαλείο της αμερικανικής δημοκρατίας δεν πρέπει να κρύβει τα βαθιά ψεγάδια και την σημερινή δυσλειτουργία του. Το κόστος αυτών των προεδρικών εκλογών ξεπέρασε τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια -όλα για την αναπαραγωγή του status quo: μετά τις εκλογές οι ΗΠΑ έχουν τον ίδιο πρόεδρο και την ίδια ισορροπία δυνάμεων στο Κογκρέσο.

Το χρήμα έχει γίνει ένας διαβρωτικός παράγων και επανακαθορίζει την δημοκρατική διαδικασία, καθώς η κινητοποίηση των ανθρώπων αντικαθίσταται από την διεύρυνση του προϋπολογισμού της προεκλογικής εκστρατείας.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κύρια πρόκληση για την Αμερική σήμερα είναι να αποδεχθεί ότι δεν θα είναι πλέον μόνη της στην κορυφή. Δεν χρειάστηκε ποτέ να αντιμετωπίσει τους άλλους σαν ίσους, αντίθετα από τις παραδοσιακές Ευρωπαϊκές δυνάμεις, που το κάνουν αυτό εδώ και αιώνες.

Αλλά η πρόκληση για την Κίνα μπορεί να είναι πιο δύσκολη. Δεν θα πρέπει απλώς να ζήσει με την πραγματικότητα της ισχύος των ΗΠΑ. Θα πρέπει επίσης να λάβει υπόψη της το αμερικανικό ιδεώδες. Το 1989, πλήθος Κινέζων φοιτητών κατέλαβαν την πλατεία Τιανανμέν για να απαιτήσουν περισσότερα δικαιώματα, υιοθετώντας ένα σύμβολο που έμοιαζε με το Αγαλμα της Ελευθερίας.

Ετσι και σήμερα, δεν είναι τόσο η στρατιωτική δύναμη της Αμερικής που απειλεί και είναι πρόκληση για την Κίνα, όσο η διαρκής έλξη που ασκεί «το αμερικανικό όνειρο».