ΤΟ ΒΗΜΑ – ΤΗΕ PROJECT SYNDICATΕ
Η άνοδος των παγκόσμιων μετοχικών αγορών που άρχισε τον Ιούλιο βρίσκεται σε φάση επιβράδυνσης, γεγονός που δεν αποτελεί έκπληξη: χωρίς σημαντική βελτίωση των προοπτικών ανάπτυξης τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες, το όλο πράγμα έμοιαζε να μπάζει νερά. Μια διόρθωση της κατάστασης θα μπορούσε να έρθει νωρίτερα, δεδομένων των απογοητευτικών μακροοικονομικών στοιχείων των πρόσφατων μηνών.
Ξεκινώντας με τις ανεπτυγμένες χώρες, η ύφεση της ευρωζώνης εξαπλώθηκε από την περιφέρεια στον πυρήνα, με την Γαλλία να εισέρχεται στην ύφεση και την Γερμανία να αντιμετωπίζει το διπλό κακό της επιβραδυνόμενης ανάπτυξης σε μία σημαντική εξαγωγική αγορά (Κίνα/Ασία) και την ξεκάθαρη συρρίκνωση άλλων (νότια Ευρώπη). Η οικονομική ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένει αναιμική, στο 1,5 – 2% για το μεγαλύτερο μέρος του έτους και η Ιαπωνία πέφτει σε νέα ύφεση. Η Βρετανία, όπως και η ευρωζώνη έχει ήδη υποστεί μία διπλή ύφεση και τώρα ακόμη και ισχυροί εξαγωγείς, όπως ο Καναδάς, οι Σκανδιναβικές χώρες και η Αυστραλία – επιβραδύνουν ενόψει των αντίθετων ανέμων που έρχονται από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Κίνα.
Στο μεταξύ, οι οικονομίες των αναδυόμενων αγορών συμπεριλαμβανομένων όλων των BRICs (Βραζιλία. Ρωσία, Ινδία και Κίνα) και άλλοι μεγάλοι παίκτες όπως η Αργεντινή, η Τουρκία και η Νότιος Αφρική – επίσης επιβράδυναν μέσα στο 2012. Η επιβράδυνση της Κίνας μπορεί να σταθεροποιήθηκε για μερικά τρίμηνα, δεδομένης της τελευταίας δημοσιονομικής, νομισματικής και πιστωτικής ένεσης, αλλά αυτό το πακέτο στήριξης απλώς θα διαιωνίσει το μη βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, το οποίο είναι βασισμένο σε υπερβολικό βαθμό σε σταθερές επενδύσεις και καταθέσεις και πολύ λίγο σε ιδιωτική κατανάλωση.
Το 2013, οι κίνδυνοι για την παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι μεγαλύτεροι εξαιτίας της εξάπλωσης της δημοσιονομικής λιτότητας στις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Μέχρι τώρα, το υφεσιακό δημοσιονομικό κώλυμα επικεντρωνόταν στην περιφέρεια της ευρωζώνης και τη Βρετανία. Τώρα όμως εισχωρεί στον πυρήνα της ευρωζώνης. Στις ΗΠΑ, ακόμη και ο Μπαράκ Ομπάμα και οι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο συμφωνήσουν σε ένα πλάνο προϋπολογισμού το οποίο αποφεύγει τον «δημοσιονομικό γκρεμό», οι περικοπές των δαπανών και οι αυξήσεις στη φορολογία θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε παρακώλυση της ανάπτυξης εντός του 2013 – τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ. Στην Ιαπωνία, το πακέτο δημοσιονομικής τόνωσης από τις ανακατασκευές μετά τον σεισμό θα ελαττωθεί, ενώ θα μπει νέος φόρος κατανάλωσης από το 2014.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνεπώς έχει απόλυτο δίκιο όταν υποστηρίζει ότι η υπερβολική και συγχρονισμένη δημοσιονομική λιτότητα στις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες θα μειώσουν τις προοπτικές για παγκόσμια ανάπτυξη από το 2013. συνεπώς τι δικαιολογεί την πρόσφατη άνοδο στις αμερικανικές και παγκόσμιες αγορές περιουσιακών στοιχείων;
Η απάντηση είναι απλή: οι Κεντρικές τράπεζες έχουν ανοίξει ξανά τις κάνουλες ρευστότητας παρέχοντας ενίσχυση σε μετοχές υψηλού ρίσκου.
Όμως τώρα φαίνεται να επίκειται μια αντιστάθμιση της παγκόσμιας αγοράς, η οποία οφείλεται πρωτίστως σε μια φτωχή προοπτική ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, η κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει άλυτη, παρά τις τολμηρές ενέργειες της ΕΚΤ και τις συνομιλίες για μια τραπεζική, δημοσιονομική, οικονομική και πολιτική ένωση. Ειδικά, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία βρίσκονται σε κίνδυνο ενώ η κόπωση εξαιτίας των πακέτων διάσωσης έχει αρχίσει να διεισδύει στην καρδιά της ευρωζώνης.
Επιπλέον βρίθουν πολιτικών και γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων, την ώρα που οι αξιολογήσεις των χρηματιστηρίων είναι τραβηγμένες.
Καθώς καταναλωτές, εταιρείες και επενδυτές γίνονται πιο προσεκτικοί και αποφεύγουν τα ρίσκα, η άνοδος των αγορών μετοχών έχει κορυφωθεί για το δεύτερο μισό του 2012. Και δεδομένης της σοβαρότητας των κινδύνων για τη μείωση της ανάπτυξης σε ανεπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες, η αντιστάθμιση θα μπορούσε να σημάνει την αρχή πολλών δεινών για την παγκόσμια οικονομία και τις χρηματοπιστωτικές αγορές το 2013.