ΤΟ ΒΗΜΑ – NEW YORK TIMES
Ως δημοσιογράφος, ήμουν στη μαύρη λίστα του Κρεμλίνου από την αρχή της προεδρίας του Βλαντίμιρ Πούτιν _ δεν μπορούσα να πάρω διαπίστευση ούτε για μια συνέντευξη Τύπου. Την περασμένη εβδομάδα απολύθηκα από την δουλειά μου ως αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Βόκρουγκ Σβέτα» επειδή αρνήθηκα να στείλω έναν ρεπόρτερ να καλύψει την πτήση του Πούτιν με δελταπλάνο ανάμεσα σε γερανούς που απειλούνται με εξαφάνιση.
Το επόμενο πρωί, χτύπησε το τηλέφωνο και μια αντρική φωνή μου ζήτησε να περιμένω για να με συνδέσει. «Δεν ζήτησα να συνδεθώ με κανένα! Γιατί να περιμένω; Με ποιον θα με συνδέσετε;» ξέσπασα.
«Πούτιν, Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς» απάντησε η φωνή του προέδρου στην άλλη άκρη της γραμμής.
«Εμαθα ότι απολυθήκατε» συνέχισε. «Και ότι άθελά μου υπήρξα η αιτία γι’ αυτό. Πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι η ενασχόλησή μου με την οικολογία δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική… Αν δεν έχετε αντίρρηση, προτείνω να συναντηθούμε και να το συζητήσουμε».
Μια εβδομάδα αργότερα περίμενα τον Πούτιν στο Κρεμλίνο. Πάντα αργεί στα ραντεβού του _ τέσσερις ώρες αναμονή είναι ο μέσος όρος, και έξι ή περισσότερες δεν αποτελούν ανήκουστο φαινόμενο. Εφερα ένα βιβλίο να διαβάζω. Ηθελα να φέρω το δικό μου, μια μη εγκεκριμένη βιογραφία του Πούτιν, αλλά οι φίλοι και οι συγγενείς μου με παρακάλεσαν να μην το κάνω.
Το πρόβλημά μου με το φαινομενικό ενδιαφέρον του Πούτιν για τους γερανούς της Σιβηρίας, τις τίγρεις, τις πολικές αρκούδες και τις λεοπαρδάλεις του χιονιού είναι ότι μοιάζει να τον ενδιαφέρουν ως σύμβολα της δικής του ισχύος: επιλέγει τα μεγαλύτερα αρπακτικά και τα μεγαλύτερα πουλιά για να δείξει ότι είναι όχι μόνο πρόεδρος αλλά και βασιλιάς της ζούγκλας.
Ωστόσο η Ρωσία επί Πούτιν έχει μετατρέψει την αδιαφορία για το περιβάλλον σε κρατική πολιτική. Μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος επέτρεψε προσωπικά να ξαναλειτουργήσει το εργοστάσιο χαρτιού που μόλυνε την Βαϊκάλη.
«Μου αρέσουν τα γατάκια, τα σκυλάκια και τα μικρά ζώα» με πληροφόρησε ο Πούτιν στην αρχή της συζήτησής μας. Πρόσθεσε ότι οι προσπάθειές του υπέρ των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση βοηθούν στο να διοχετευτεί η προσοχή του κόσμου σε σημαντικά ζητήματα.
«Λοιπόν», είπε ο Πούτιν απευθυνόμενος σε μένα, «είμαι βέβαιος ότι θα μας πεις γιατί αρνήθηκες να στείλεις έναν ρεπόρτερ, αλλά είχες άδικο. Και εσύ», είπε απευθυνόμενος στον πρώην διευθυντή μου που είχε επίσης κληθεί, «είχες επίσης άδικο που άνοιξες πυρ έτσι. Αν και βεβαίως πρέπει να υπάρχει πειθαρχία σε ένα περιοδικό, όπως ακριβώς στον στρατό».
Αυτή ήταν η ευκαιρία να στείλω το μήνυμά μου. «Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς, συμφωνώ με όσα είπατε για την σημασία του να τραβήξουμε την προσοχή σ’ αυτά τα ζητήματα. Αλλά, δυστυχώς, όπως έχουν τα πράγματα σε τούτη τη χώρα, μόλις αναμειχθείτε, εσείς ο ίδιος γίνεστε πιο σημαντικός από το ζήτημα. Γνωρίζετε ενδεχομένως ότι ο τίγρης της Σιβηρίας στον οποίο βάλατε ένα κολάρο εντοπισμού ήταν δανεικός από τον ζωολογικό κήπο του Καμπαρόβσκ. Και η πολική αρκούδα στην οποία βάλατε κολάρο είχε ήδη αιχμαλωτιστεί μέρες πριν και κρατιόταν σε ελαφριά νάρκωση μέχρι να καταφθάσετε…».
«Εγιναν βεβαίως υπερβολές» με διέκοψε χαρωπά ο Πούτιν. «Αλλά είναι πολύ πιο σημαντικό να τραβήξω την προσοχή στα ζητήματα! Ναι, η λεοπάρδαλη ήταν σε ελαφριά νάρκωση» (σσ: εγώ δεν μίλησα για λεοπάρδαλη). Ναι, υπάρχουν υπερβολές. Όπως εκείνη την φορά που βούτηξα για τους αμφορείς».
Δεν μπορούσα να πιστέψω στ’ αφτιά μου ότι αναφέρθηκε πρώτος στο φιάσκο με τους αμφορείς. Πριν από ένα χρόνο, ο Πούτιν πόζαρε για τις κάμερες αναδυόμενος από την Μαύρη Θάλασσα με δυο αρχαίους αμφορείς _ οι οποίοι, έγινε σύντομα γνωστό, είχαν «φυτευτεί» εκεί για να τους βρει ο πρόεδρος. «Βεβαίως είχαν φυτευτεί! Βούτηξα όμως για να τραβήξω την προσοχή στην ιστορία εκείνου του τόπου».
Η συνάντηση διήρκεσε 20 λεπτά. Τι έμαθα; Ότι το άτομο που περιγράφω στο βιβλίο μου _ ρηχό, απορροφημένο με τον εαυτό του, όχι αρκετά οξυδερκές και πολύ κακά πληροφορημένο _ είναι όντως το άτομο που κυβερνά την Ρωσία, στον βαθμό που η Ρωσία κυβερνάται.
