ΤΟ ΒΗΜΑ/ The New York Times

Μία κλασική «ατάκα» για την οικονομία της Κίνας είναι ότι οι Κινέζοι είναι καλοί στην αντιγραφή, αλλά δεν θα μπορούσαν να εφεύρουν ούτε το… χούλα χουπ! Δεν είναι στο DNA τους, είναι η πιο συχνή απάντηση: άλλοι λένε πως ευθύνεται η έλλειψη δημιουργικότητας στο εκπαιδευτικό τους σύστημα. Διατηρώ τις αμφιβολίες μου για το τελευταίο: Πως είναι δυνατόν ο λαός που εφηύρε το χαρτί, την πυρίτιδα, τα πυροτεχνήματα και τη μαγνητική πυξίδα, ξαφνικά να είναι ικανός μόνο για να συναρμολογεί iPod; Αναρωτιέμαι αν αυτό που λείπει πραγματικά από την Κίνα δεν είναι η κουλτούρα της καινοτομίας αλλά κάτι πιο βασικό: η εμπιστοσύνη.

Αν υπάρχει εμπιστοσύνη στην κοινωνία, τότε η καινοτομία και η πρόοδος είναι αναπόφευκτη, γιατί οι άνθρωποι νιώθουν ασφάλεια και τολμούν να ρισκάρουν και να αφοσιωθούν σε μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις-απαραίτητες για την καινοτομία. όταν υπάρχει εμπιστοσύνη οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να μοιραστούν τις ιδέες τους και να συνεργαστούν με άλλους χωρίς να φοβούνται ότι κάποιος μπορεί να κλέψει την ιδέα τους. Το μεγαλύτερο εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεράσει η Κίνα για να γίνει μια κοινωνία καινοτομίας είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης.

Η Κίνα προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην παλιά κοινωνική δομή με πυρήνα την οικογένεια ή την κοινότητα και μια νέα που θα βασίζεται σε ένα νομικό και δικαστικό σύστημα. Το κουμουνιστικό κόμμα κατάφερε να καταστρέψει την πρώτη και τώρα θα πρέπει να δημιουργήσει τη δεύτερη.

Για να δείτε τι συμβαίνει όταν εισάγετε έστω και λίγη περισσότερη εμπιστοσύνη στην κοινωνία, θα πρέπει να περάσετε μια μέρα στο «AliFest»-την ετήσια συνάντηση των χιλιάδων Κινέζων επιχειρηματιών που συνδέονται μέσω του Alibaba.com, του γνωστού ιστοτόπου ηλεκτρονικού εμπορίου. Η ιστοσελίδα που δημιουργήθηκε το 1999, θα μπορούσε να ξεπεράσει το eBay και το Amazon μαζί. Το μυστικό του; Η δημιουργία ενός αξιόπιστου δικτύου αγοραστών και επιχειρηματιών στην Κίνα, που συνδέει τους καταναλωτές, τους εφευρέτες και τους κατασκευαστές, δίνοντας τους της δυνατότητα να πραγματοποιούν συναλλαγές που διαφορετικά ίσως να μην ήταν εφικτές.

To Alibaba χωρίζεται σε τρεις επιχειρήσεις: η πρώτη είναι ο συνδυασμός Taobao.com και Tmall.com που μαζί συνθέτουν μια τεράστια αγορά online στην οποιοσδήποτε από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου μπορεί να αγοράσει ή να πουλήσει οτιδήποτε. Η δεύτερη είναι το Alibaba.com, μέσω του οποίου μπορείς να βρεις το κατάλληλο κατασκευαστή για οτιδήποτε θελήσεις να υλοποιήσεις. Και τέλος το Alipay.com, που είναι η κινέζική εκδοχή του PayPal και δίνει τη δυνατότητα καθημερινών χρηματικών συναλλαγών ανάμεσα σε επιχειρηματίες που βρίσκονται σε διαφορετικές πόλείς. Ο αγοραστής καταθέτει το χρηματικό ποσό στην ιστοσελίδα και τα χρήματα μεταφέρονται στον πωλητή μόνο μετά από επιβεβαίωση τους αγοραστή ότι παρέλαβε το προϊόν.

Υπάρχουν δύο τάσεις που αξίζει να παρακολουθήσουμε από το παραπάνω αγοραστικό δίκτυο, σύμφωνα με τον Μινγκ Τσεν, τον υπεύθυνό στρατηγικής του Alibaba. Η πρώτη έγκειται στο γεγονός ότι το Alibaba- που εξυπηρετεί πάνω από 100 εκατομμύρια καταναλωτών καθημερινά μέσω 6,5 εκατομμυρίων καταστημάτων, που συνδέονται με 20 εκατομμύρια κατασκευαστές- αποτελεί ένα εικονικό βιομηχανικό πάρκο και ταυτόχρονα μια διαδικτυακή αγορά, στο οποίο οποιοσδήποτε στην Κίνα ή στο εξωτερικό έχει τη δυνατότητα να επινοήσει, να συνεργαστεί, να αγοράσει ή να πουλήσει αγαθά και υπηρεσίες.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Τσεγκ, η Alibaba πρόκειται να συνδεθεί με το Facebook, το Amazon, το eBay, την Apple, το Baidu, το Linkedin και με άλλα δίκτυα με σκοπό τη δημιουργία ενός τεράστιου αξιόπιστου «παγκόσμιου εμπορικού δικτύου», στο οποίο φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, θα πωλούν και θα αγοράζουν προϊόντα, σχέδια και ευρεσιτεχνίες.

Η δεύτερη τάση που αξίζει την προσοχή είναι ότι οι Κινέζοι θα είναι η υπερδύναμη του εμπορικού δικτύου. Η δημιουργία δικτύων όπως το Alibaba, θα φέρει στο προσκήνιο μια νέα γενιά καινοτόμων Κινέζων – που θα κοστίζουν λίγο αλλά θα είναι δεξιοτέχνες στον τομέα τους. Τα φτηνά εργατικά χέρια στην Κίνα δεν είναι κάτι καινούριο. Η καινοτομία θα είναι οι φτηνές ιδιοφυΐες που θα παράγει η Κίνα.