Λαθεμένη αντιεγκληματική πολιτική

Χαρακτηριστικό των περιόδων τροπής των πολιτικών συστημάτων προς αυταρχικότερες «λύσεις» είναι η πλήρης διαστρέβλωση του νοήματος των λέξεων: έτσι οι υποχρεωτικές στειρώσεις χαρακτηρίστηκαν «προστασία της υγείας του πληθυσμού» ή «ευγονική», ενώ οι εκκαθαρίσεις «περιττών» πληθυσμών στη ναζιστική Γερμανία εντάχθηκαν στο πρόγραμμα «πηγή ζωής», τα μέτρα λήξης του Εμφυλίου στην Ελλάδα, που οδηγούσαν σε εξορίες κλπ., «μέτρα ειρήνευσης…κλπ.». Οι κάθε είδους εθνοκαθάρσεις ανά τον κόσμο ποτέ δεν ονομάστηκαν έτσι επίσημα, αλλά πάντα έφεραν ένα παραπλανητικό, εξευγενισμένο όνομα. Κυνισμός; Λάθος; Προσδοκία που δεν επιβεβαιώθηκε; Ο ομότιμος καθηγητής S. Cohen θεωρεί ότι πρόκειται για στρατηγικές δημιουργίας «πολιτισμών λήθης», που εκτρέπουν τα υποκείμενα από την αναγνώριση του βίαιου περιστατικού ή φαινομένου, καθησυχάζουν συνειδήσεις, υποβαθμίζουν το θύμα, δημιουργούν συναινέσεις και τέλος οδηγούν στη λήθη. Στην Ελλάδα, σήμερα, η επίσημη Πολιτεία αρνούμενη να δεχθεί τον θεσμικό ρατσισμό αντιμετωπίζει ως κοινή εγκληματικότητα τα ρατσιστικά εγκλήματα, συνδέει απόλυτα την κατάσταση το κέντρο της Αθήνας με τους μετανάστες χωρίς χαρτιά και με την τοξικοεξάρτηση και αφού η κατάσταση έγινε οριακή, προσφεύγει σε δύο παραδοσιακές στρατηγικές: στον εξευγενισμό της ονομασίας των μαζικών συλλήψεων («Ξένιος Ζευς») και στην επίταση της κάθε είδους αστυνόμευσης (για τέταρτη φορά «ξεθάβεται» ο αστυνομικός της γειτονιάς, που ποτέ δεν λειτούργησε).

Προφανώς η άντληση ερευνητικής εμπειρίας είναι μονομερής και αγνοούνται όλες οι έρευνες (η τελευταία είναι του Justice Policy Institute) που δείχνουν ότι η υπεραστυνόμευση έχει βαθιά διχαστικές συνέπειες για τον πληθυσμό, δεν επιδρά σημαντικά και, κυρίως, δεν επιδρά μόνιμα στη μείωση της εγκληματικότητας. Η συνεργασία αστυνομίας – κοινότητας δεν κερδίζεται μετατρέποντας τους πολίτες σε πληροφοριοδότες, αλλά διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο παροχής αξιόπιστης πληροφορίας από την αστυνομία προς τους πολίτες και κυρίως μετατρέποντας την αστυνομία σε «παράδειγμα» νομιμότητας. Ερευνες επίσης δείχνουν ότι είναι λάθος η αντεγκληματική πολιτική να διαμορφώνεται μόνο με αυτά που η κοινότητα θεωρεί σημαντικά επειδή ο τρόπος διαμόρφωσης των αιτημάτων και απόψεών της είναι συχνά προβληματικός.

Στην Ευρώπη παλιά χρησιμοποιούσαμε τον όρο «λαός», ο οποίος είναι ο συνταγματικά κατοχυρωμένος όρος, που τους περιλαμβάνει όλους. Αλλά αυτό αφορά ένα παρελθόν που φαίνεται ότι όλοι θέλουν να ξεχάσουν. Και έτσι οι στρατηγικές αντεγκληματικής πολιτικής καταλήγουν να θεωρούνται μονόδρομος. Αλλά δεν είναι.