Υπάρχει πλήρης συμφωνία απόψεων για το ότι η οικονομική ύφεση στην οποία βρίσκεται η οικονομία της χώρας είναι πρωτοφανής. Πτώση του εισοδήματος κατά 20% σε τρία χρόνια και άνοδο της ανεργίας στο 22% δεν είχε γνωρίσει η Ελλάδα ποτέ στο παρελθόν. Υπάρχει επίσης πλήρης συμφωνία ότι το ζητούμενο αυτή την περίοδο είναι η ανάπτυξη και ότι αυτή πρέπει να είναι η πρώτη επιδίωξη της οικονομικής πολιτικής της νέας κυβέρνησης.

Για το τι πρέπει όμως να κάνει η κυβέρνηση για να οδηγήσει την οικονομία στον δρόμο της ανάπτυξης υπάρχουν διαφωνίες. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση πρέπει να ενισχύσει τον κλάδο του τουρισμού επειδή αυτός είναι η σημαντικότερη δραστηριότητα της οικονομίας μας. Αλλοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να ενισχυθεί η ναυτιλία για τον ίδιο λόγο. Μερικοί υποστηρίζουν ότι πρέπει να ενισχυθεί ο κλάδος των κατασκευών και της οικοδομής διότι με αυτές συνδέονται πολλά άλλα επαγγέλματα και δραστηριότητες.
Βέβαια πίσω από κάθε πρόταση κρύβονται συμφέροντα και αυτό πρέπει να λαμβάνεται πάντοτε υπόψη διότι το συμφέρον ενός κλάδου μπορεί να μη συνδέεται στενά και θετικά με την ανάπτυξη της οικονομίας μακροχρονίως. Επίσης είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η ενίσχυση ενός κλάδου πρέπει να είναι θεσμικού χαρακτήρα και να μην έχει τη μορφή επιδοτήσεων (εξάλλου, η χώρα είναι χρεοκοπημένη και σε αδυναμία να επιδοτήσει). Είναι σωστό, π.χ., να διευκολύνεται η επιχειρηματική δραστηριότητα με ένα απλό και σταθερό νομικό πλαίσιο του οποίου οι συνέπειες μπορεί να είναι πολύ ευνοϊκές για την οικονομία συνολικά.
Η γνώμη του γράφοντος είναι ότι ο κλάδος που έχει μεγάλες πιθανότητες σημαντικής ανάπτυξης,
εφόσον ληφθούν οι κατάλληλες πρωτοβουλίες, είναι ο πρωτογενής τομέας. Στον τομέα αυτόν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια υποκατάστασης των εισαγωγών και αύξησης των εξαγωγών.
Οποιος έχει μπει σε σουπερμάρκετ ή μανάβικο είναι αδύνατον να μην έχει εντυπωσιασθεί από το γεγονός ότι αγοράζουμε προϊόντα από ξένες χώρες που πριν από λίγα χρόνια θα το θεωρούσαμε αδιανόητο. Για παράδειγμα, εισάγουμε λεμόνια από την Αργεντινή, τομάτες από το Βέλγιο και την Ολλανδία, πατάτες από την Αίγυπτο, κρεμμύδια από την Ινδία, σκόρδα από την Κίνα, σταφύλια από διάφορες χώρες, καθώς επίσης κρασιά, τυριά, κρέατα κτλ.
Δεν υπαινίσσομαι ότι πρέπει να περιορίσουμε την ελευθερία του διεθνούς εμπορίου. Αυτό που λέω είναι να εξετάσουν οι αρμόδιοι φορείς γιατί συμφέρει η εισαγωγή προϊόντων για την παραγωγή των οποίων η Ελλάδα έχει όλες τις φυσικές προϋποθέσεις. Μήπως φταίει η πολιτική των σουπερμάρκετ; Μήπως φταίνε τα εμπορικά κυκλώματα; Μήπως οι αγροτικοί συνεταιρισμοί δεν κάνουν τη δουλειά τους σωστά; Μήπως το υπουργείο Γεωργίας δεν ασχολείται με τη γεωργία;
Η ανάπτυξη της οικονομίας δεν θα προέλθει με ευχές και από κρατικές δαπάνες ενίσχυσης διαφόρων ομάδων συμφερόντων. Η ανάπτυξη προϋποθέτει μελέτη των διαφόρων δραστηριοτήτων και των προβλημάτων τους και λήψη σοβαρών αποφάσεων. Χρειάζονται πρωτοβουλίες και σοβαρή δουλειά. Τα τελευταία τριάντα χρόνια ζούμε σπαταλώντας δανεικά χωρίς να σκεφτόμαστε ότι κάποτε «ο κόμπος θα φτάσει στο χτένι» και θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Τώρα είναι η ώρα να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση της πρωτογενούς παραγωγής, έστω και καθυστερημένα.

Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ