Η Αραβική Ανοιξη «πάγωσε» επειδή οι Αραβες φοβούνται ο ένας τον άλλο

Αν υπάρχει κάτι που συνοψίζει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία της Αραβικής Ανοιξης είναι η άποψη του Ντάνιελ Μπρούμπεργκ από το Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, ο οποίος παρατήρησε ότι οι αραβικές εξεγέρσεις πραγματοποιήθηκαν επειδή οι λαοί σταμάτησαν να φοβούνται τους ηγέτες τους _ αλλά «πάγωσαν» επειδή οι Αραβες δεν σταμάτησαν να φοβούνται ο ένας τον άλλο.

Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Οι δικτάτορες τροφοδοτούσαν την κουλτούρα του φόβου. Οι περισσότεροι διοικούσαν τη χώρα τους σαν μαφιόζοι. Επιθυμούσαν ο λαός να φοβάται ο ένας τον άλλο προκειμένου ο κάθε δικτάτορας ή μονάρχης να προστατεύει ολόκληρη την κοινωνία κυβερνώντας με σιδηρά πυγμή. Ο αποκεφαλισμός των καθεστώτων αυτών δεν αρκεί για να ξεπεραστεί η κληρονομιά τους. Μέχρι τότε, φυλές θα φοβούνται άλλες φυλές στη Λιβύη και στην Υεμένη, θρησκευτικές ομάδες θα φοβούνται άλλες θρησκευτικές ομάδες στη Συρία και στο Μπαχρέιν, κοσμικοί και χριστιανοί θα συνεχίσουν να φοβούνται τους ισλαμιστές στην Αίγυπτο και στην Τυνησία.

Πρέπει να είστε πολύ αφελείς αν πιστεύατε ότι η μετάβαση από τις πρωτογενείς φυλετικές, θρησκευτικές ή άλλες ταυτότητες σε «πολίτες» θα ήταν εύκολη ή τουλάχιστον πιθανή. Χρειάστηκαν δυο αιώνες αγώνων και συμβιβασμών προκειμένου η Αμερική να φθάσει στο σημείο να εκλέξει για πρόεδρο ένα μαύρο με μεσαίο όνομα Χουσεΐν και μετά να σκέφτεται να τον αντικαταστήσει με ένα μορμόνο. Και μιλάμε για μια χώρα μεταναστών.

Αλλά πρέπει να είστε τυφλοί και κουφοί στις βαθιά αυθεντικές φωνές και ελπίδες που πυροδότησαν τις αραβικές εξεγέρσεις για να μην έχετε συνειδητοποιήσει ότι σε όλες αυτές τις χώρες υπάρχει επιθυμία _ ιδίως ανάμεσα στους νεαρούς Αραβες _ για πραγματικούς πολίτες και για εκλεγμένες κυβερνήσεις που θα λογοδοτούν. Η επιθυμία συνεχίζει να υφίσταται και η Μουσουλμανική Αδελφότητα ή όποιος άλλος κυβερνήσει στο μέλλον την Αίγυπτο οφείλει να ανταποκριθεί σε αυτή.

Το πώς θα συνεργαστεί ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι, από την Μουσουλμανική Αδελφότητα, με τα κοσμικά, φιλελεύθερα, σαλαφιστικά και χριστιανικά στοιχεία της αιγυπτιακής κοινωνίας θα έχει τεράστιο αντίκτυπο σε όλες τις άλλες αραβικές εξεγέρσεις. Αν οι Αιγύπτιοι κατορθώσουν να αναπτύξουν ένα λειτουργικό κοινωνικό συμβόλαιο για να κυβερνηθούν, θα αποτελέσουν παράδειγμα για ολόκληρη την περιοχή. Η Αμερική συνέβαλε στη σύνταξη του κοινωνικού συμβολαίου στο Ιράκ, όμως η Αίγυπτος θα χρειαστεί ένα Νέλσονα Μαντέλα.

Μπορεί ο Μόρσι να παίξει τον ρόλο του Νέλσον Μαντέλα; Οι πρώτες ενδείξεις είναι στην καλύτερη περίπτωση μεικτές. «Καθώς ο Μοχάμεντ Μόρσι ετοιμάζεται να γίνει ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Αιγύπτου», έγραψε ο Μπρούμπεργκ στο foreignpolicy.com, «πρέπει να αποφασίσει ποιος πραγματικά είναι: ένας πολιτικός ενοποιητής που επιθυμεί μια «Αίγυπτο για όλους τους Αιγύπτιους» ή ένας κομματικός ισλαμιστής αφιερωμένος στο σύνθημα που επαναλάμβανε στον πρώτο γύρο της προεκλογικής εκστρατείας, ότι «το Κοράνι είναι το σύνταγμά μας»; Δεν πρόκειται για ιδεολογική επιλογή αλλά για πολιτική».

Τώρα έγκειται στη Μουσουλμανική Αδελφότητα να απλώσει πραγματικά το χέρι στο υπόλοιπο 50% της Αιγύπτου και να βεβαιωθεί ότι όχι μόνο δεν θα τους πειράξει κανείς αλλά και ότι οι απόψεις και οι προσδοκίες τους θα εξισορροπηθούν δίπλα σε εκείνες της Αδελφότητας. Απαιτείται μια επανάσταση στον τρόπο σκέψης της ηγεσίας και των μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας προκειμένου να αγκαλιάσουν τον θρησκευτικό και πολιτικό πλουραλισμό. Δεν θα συμβεί μέσα σε μια νύχτα αλλά αν δεν συμβεί καθόλου, το πείραμα της αιγυπτιακής δημοκρατίας θα αποτύχει θέτοντας ένα τρομερό προηγούμενο για την περιοχή.