Στα μέσα του 19ου αιώνα η Ευρώπη ταλαντεύτηκε μεταξύ της επανάστασης και ενός πιο ασφαλούς και οργανωμένου μέλλοντος. Το 1848 η επανάσταση μεταδόθηκε με αστραπιαία ταχύτητα, αλλά η φλόγα της έσβησε γρήγορα καθώς οι ανερχόμενες τάξεις επέλεξαν την ευταξία. Αυτό που ακολούθησε μνημονεύεται ως μοναδικό στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Στην εικοσαετία 1850 -1870 ο κόσμος άλλαξε κατά τρόπο απίστευτο. Ακόμη και σήμερα, άπαντες διαπορούν με την ένταση της αναπτυξιακής ορμής που επικράτησε τότε στον κόσμο. Οι ιστορικοί αναζητώντας την εξήγηση κατέληξαν ότι εκείνο το πρωτοφανές κύμα ανοικοδόμησης και εκρηκτικής ανάπτυξης είναι απόλυτα συνδεδεμένο με την απελευθέρωση της ιδιωτικής οικονομίας.
Ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους ιστορικούς ο γεννημένος στην Αλεξάνδρεια, αγγλο-πολωνικής καταγωγής, Ερικ Χομπσμπάουμ, γράφει χαρακτηριστικά στην «Εποχή του Κεφαλαίου»: «Οι άνθρωποι εκείνου του καιρού θα υπογράμμιζαν σίγουρα τη συμβολή της απελευθέρωσης της ιδιωτικής επιχείρησης, που ήταν, όπως συμφωνούσαν όλοι, ο κινητήριος μοχλός της βιομηχανικής προόδου… Τα τελευταία θεσμικά εμπόδια για την ελεύθερη κίνηση των παραγόντων της παραγωγής, για την ελεύθερη επιχείρηση και οτιδήποτε θα μπορούσε να παρακωλύσει την επικερδή λειτουργία της, κατέρρευσαν έπειτα από μια καθολική επίθεση. Αυτή τη γενική άρση των φραγμών την κάνει αξιοσημείωτη το γεγονός ότι δεν περιορίστηκε στα κράτη όπου ο πολιτικός φιλελευθερισμός είχε θριαμβεύσει ή έστω είχε επιρροή. Μπορούμε να πούμε ότι ήταν πιο σαρωτική στις παλινορθωμένες απόλυτες μοναρχίες και ηγεμονίες της Ευρώπης, παρά στην Αγγλία, την Γαλλία και τις Κάτω Χώρες, ακριβώς επειδή εκεί τα εμπόδια που έπρεπε να παραμεριστούν ήταν περισσότερα. Ο έλεγχος και των συντεχνιών και των σωματείων στη βιοτεχνική παραγωγή, που είχε παραμείνει ισχυρός στη Γερμανία, έδωσε τη θέση του στην »Gewerbefreiheit», την ελευθερία δηλαδή να μετέρχεται κανείς οποιοδήποτε επιτήδευμα ήθελε. Στην Αυστρία αυτό έγινε το 1859, στο μεγαλύτερο μέρος της Γερμανίας στην πενταετία 1860-65 και αναγνωρίσθηκε πλήρως στην βορειογερμανική ομοσπονδία και στην γερμανική αυτοκρατορία το 1869, με αποτέλεσμα να δυσαρεστηθούν οι πολυάριθμοι τεχνίτες, που στη συνέχεια θα τηρούσαν όλο και εχθρικότερη στάση απέναντι στον φιλελευθερισμό, για να αποτελέσουν αργότερα στη δεκαετία του 1870 την πολιτική βάση των δεξιών κινημάτων. Η Σουηδία, που είχε καταργήσει τις συντεχνίες από το 1846, καθιέρωσε την ελευθερία του επιτηδεύματος το 1864, η Δανία κατήργησε την παλαιά νομοθεσία το 1849 και η Ρωσία που στο μεγαλύτερο μέρος της δεν είχε γνωρίσει ποτέ το συντεχνιακό σύστημα, εξάλειψε τα τελευταία ίχνη του στις γερμανικές επαρχίες των βαλτικών επαρχιών της το 1866».
