Στο Ρίο θα διαλέξουμε το μέλλον που θέλουμε

Στη διάσκεψη κορυφής Ρίο+20 στη Βραζιλία οι παγκόσμιοι ηγέτες θα συναντηθούν για να αποφασίσουν τι μέλλον θέλουμε. Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη διάσκεψη κορυφής για τη Γη, το θέμα είναι η «πράσινη οικονομία» στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και της εξάλειψης της φτώχειας.

Γιατί είναι σημαντική η διάσκεψη αυτή και γιατί υπάρχουν προσδοκίες για μια «πράσινη οικονομία»; Η πράσινη οικονομία οδηγεί στη βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας και της κοινωνικής ισότητας, ενώ μειώνει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και τις οικολογικές ελλείψεις. Η οικονομική μεγέθυνση στην πράσινη οικονομία προέρχεται από επενδύσεις που μειώνουν τις πιέσεις που ασκούνται στο περιβάλλον και τις υπηρεσίες που μας προσφέρει, ενώ παράλληλα ενισχύουν την αποδοτική χρήση της ενέργειας και των πόρων.

Ή για να το θέσουμε πιο απλά, θα παραθέσω τα λόγια ενός αφρικανού διπλωμάτη: Πρόκειται για τη δική μας στρατηγική επιβίωσης. Η πράσινη οικονομία είναι ένα μέσο αειφόρου ανάπτυξης. Μια στρατηγική που θα φέρει ευημερία στους ανθρώπους και στον πλανήτη, σήμερα και αύριο. Δεν μπορεί να υπάρξει αειφόρος ανάπτυξη χωρίς κοινωνική ισότητα ούτε οικονομική μεγέθυνση χωρίς σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων μας από τους οποίους εξαρτώνται οι οικονομίες μας.

Χρειαζόμαστε αειφόρο ανάπτυξη ώστε να πετύχουμε ευημερία για πολλούς αντί δυστυχία για όλους. Εχουμε σημειώσει αρκετή πρόοδο από το 1992, αλλά σαφώς δεν είναι αρκετή. Εκατομμύρια άνθρωποι ακόμη πεινάνε καθημερινά. Εάν εξακολουθήσουμε να χρησιμοποιούμε πόρους με τους τρέχοντες ρυθμούς, μέχρι το 2050 θα χρειαστούμε το ισοδύναμο περισσότερων από δύο πλανήτες για τον εφοδιασμό μας και οι προσδοκίες πολλών για μια καλύτερη ποιότητα ζωής δεν θα εκπληρωθούν.

Αν χρησιμοποιούμε τους πόρους μας με μη βιώσιμο τρόπο, θα υποφέρουν περισσότερο οι φτωχότεροι στις κοινωνίες μας καθώς η ζωή και τα μέσα συντήρησή τους εξαρτώνται άμεσα από το νερό, τη γη, τις θάλασσες, τα δάση και το έδαφος. Υπάρχουν νέες και αναδυόμενες προκλήσεις που συνιστούν σοβαρή απειλή για την αειφόρο ανάπτυξη – από την αλλαγή του κλίματος και την αυξανόμενη λειψυδρία έως τη χαμηλή αντοχή στις φυσικές καταστροφές και την απώλεια βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων.

Ωστόσο, έχουμε τα μέσα για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις και να τις μετατρέψουμε σε ευκαιρίες. Πολλές χώρες μπορούν να κάνουν άλματα προς αποδοτικές τεχνολογίες και συστήματα με τα οποία θα είναι σε θέση να εκμεταλλεύονται τους πόρους τους, από τα δάση και τη βιοποικιλότητα έως τη γη και τα ορυκτά, με αειφόρους τρόπους που θα μπορούν να στηρίξουν αυξήσεις στην κατανάλωση.

Εκτιμάται ότι ποσοστό μεταξύ 70 και 85% των ευκαιριών για ενίσχυση της παραγωγικότητας των πόρων βρίσκεται στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι χώρες που μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το φυσικό τους κεφάλαιο με έξυπνο και αειφόρο τρόπο θα είναι οι νικητές του μέλλοντος. Η μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία θα μπορούσε να δημιουργήσει 15 έως 60 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο στις επόμενες δύο δεκαετίες και να απαλλάξει δεκάδες εκατομμύρια εργαζόμενους από τη φτώχεια, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

Γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Ενωση θα συνεχίσει να αγωνίζεται ώστε η διάσκεψη Ρίο+20 να έχει ένα στοχευμένο και φιλόδοξο αποτέλεσμα. Θέλουμε να ξεκινήσουμε μια μη αναστρέψιμη διαδικασία που να έχει πραγματικό αντίκτυπο στις ζωές των ανθρώπων.

Εν τέλει, αυτή είναι μία διάσκεψη για τους ανθρώπους, εμάς, για το μέλλον μας. Έχουμε προτείνει σκοπούς και στόχους για τους βασικούς φυσικούς πόρους που στηρίζουν την πράσινη οικονομία: το νερό, τους ωκεανούς, το έδαφος και τα οικοσυστήματα, τα δάση, την αειφόρο ενέργεια και την αποδοτική χρησιμοποίηση των πόρων, συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων.

Οι στόχοι αυτοί είναι απαραίτητοι για την αειφόρο ανάπτυξη και άρρηκτα συνδεδεμένοι με τα θέματα της επισιτιστικής ασφάλειας, της μείωσης της φτώχειας και της κοινωνικής ανάπτυξης. Οι στόχοι αυτοί θα παρακινήσουν τον ιδιωτικό τομέα να επενδύσει, να προάγει την τεχνολογική καινοτομία και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.

Ένα από τα επιθυμητά αποτελέσματα του Ρίο είναι να συμπεριλάβουν όλες οι εισηγμένες και μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες την αειφορία στους ετήσιους ισολογισμούς τους ή, σε αντίθετη περίπτωση, να εξηγούν γιατί δεν το κάνουν. Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει ήδη αναλάβει μια ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία όπου οι εταιρείες θα χρησιμοποιούν μηχανισμούς λογιστικής απεικόνισης του φυσικού κεφαλαίου στις στατιστικές τους.

Αυτό θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας νέας πραγματικότητας όπου το φυσικό κεφάλαιο και η αειφορία θα έχουν αξία. Ωστόσο είναι σαφές ότι η αλλαγή δεν θα έρθει αν δεν συμμετέχουμε όλοι. Δεν αρκεί να πεισθούν μόνο οι πολιτικοί. Πρέπει να συμμετέχουν και οι επιχειρήσεις, η κοινωνία των πολιτών και οι ιδιώτες.

Ενώ πολλές χώρες βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση σήμερα σε σχέση με είκοσι χρόνια πριν, οι φτωχότερες χώρες του κόσμου θα εξακολουθούν να χρειάζονται βοήθεια για να αποκτήσουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, στις κατάλληλες υποδομές και δεξιότητες. Γι’ αυτό η ΕΕ παραμένει ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας στον κόσμο. Το 2011 διαθέσαμε 53 δισ. ευρώ για αναπτυξιακή βοήθεια – περισσότερο από το μισό της βοήθειας σε ολόκληρο τον κόσμο. Και γι’ αυτό θα τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας. Παρά την τρέχουσα οικονομική κρίση, οι χώρες της ΕΕ επαναβεβαίωσαν πρόσφατα τη δέσμευση αυτή, η οποία θα μεταφραστεί σε μια σημαντική πρόσθετη αναπτυξιακή βοήθεια μέχρι το 2015, συμπεριλαμβανομένων των έργων που σχετίζονται με την έκβαση του Ρίο.

Επομένως, τι μέλλον θέλουμε; Να η απάντηση της 17χρονης Brittany Trilford από τη Νέα Ζηλανδία, νικήτριας του διαγωνισμού «Το μέλλον που θέλουμε», η οποία θα μιλήσει ενώπιoν των ηγετών στο Ρίο: «Ειλικρινά, θα ήμουν ευτυχής αν είχα απλά μέλλον. Να το έχω εξασφαλισμένο. Γιατί τώρα δεν είναι.» Δεν πρόκειται μόνο για το μέλλον της γενιάς της Brittany και των επόμενων γενεών.

Πρόκειται για εμάς, το δικό μας μέλλον θέτουμε σε κίνδυνο αν δεν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα των πεπερασμένων πόρων, της μη αειφόρου ανάπτυξης και της μαζικής φτώχειας. Ας μη χάσουμε την ευκαιρία που έχουμε να επιλέξουμε το μέλλον που θέλουμε, ενώ ακόμη μπορούμε.