Σε μία πολλαπλώς δοκιμαζόμενη, λόγω της οικονομικής κρίσης, δημόσια διοίκηση και ένα αναποτελεσματικό, άκρως γραφειοκρατικό, διεφθαρμένο και δυσκίνητο κράτος, το να κάνει κανείς πειράματα συγχωνεύσεων, επανασύστασης ή και δημιουργίας νέων υπουργείων, χωρίς κάποιο στοιχειώδες έστω σχέδιο ή μελέτη για την κρατική δομή της χώρας, προβάλει τουλάχιστον αφελές. Δυστυχώς όμως, τα σενάρια αυτά επανέρχονται στο προσκήνιο ως απότοκος εναλλαγής των κομμάτων στην εξουσία, τα οποία πίσω από την προβολή του ελκυστικού κατά τα άλλα συνθήματος περί της δημιουργίας «ευέλικτου κυβερνητικού σχήματος», υποκρύπτουν την πάγια στρατηγική τους για την άλωση του κράτους με τη δημιουργία νέων ή την επανασύσταση παλαιών κρατικών δομών.

Για να θυμηθούμε το πρόσφατο παρελθόν, όταν ο κ. Γ. Παπανδρέου ανέλαβε την κυβερνητική εξουσία μετά την εκλογική αναμέτρηση του 2009, με την οικονομική κρίση της χώρας προ των πυλών, αποφάσισε εν μία νυκτί, χωρίς καμία μελέτη και εμφανή σκοπιμότητα, να ενοποιήσει το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας με τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και, κατόπιν, με το Ανάπτυξης. Η ενοποίηση αυτή δεν βασίσθηκε στην οργανωτική ενσωμάτωση των υπουργείων με τη σύσταση νέων δομών και επανακαθορισμό των αρμοδιοτήτων τους που υποτίθεται ότι θα ανταποκρίνονταν στις ανάγκες που θα έπρεπε να υπηρετεί αυτή η πρωτοβουλία. Υπήρξε απλώς μία τεχνητή συγκόλληση των υφιστάμενων υπηρεσιών των δύο υπουργείων τα οποία απλώς θα έπρεπε να λειτουργούν κάτω από διαφορετικές πολιτικές ομπρέλες. Αποτέλεσμα ήταν να διογκωθεί η γραφειοκρατία και η ταλαιπωρία των πολιτών και των επιχειρηματιών, οι οποίοι μάταια προσπαθούσαν να βρουν άκρη ώστε να εξυπηρετηθούν μέσα στον νέο κυκεώνα του κατακερματισμού των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων.

Σε μία εποχή κατά την οποία οι νέες τεχνολογίες δεν έχουν εισέλθει στο DNA των υπαλλήλων, οι ψηφιακές υπογραφές αποτελούν μία άγνωστη διαδικασία και οι ηλεκτρονικές συναλλαγές του Δημοσίου με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις δεν έχουν καταστεί καθημερινή πρακτική, η εικόνα της ενοποίησης των υπουργείων υπήρξε αποκαρδιωτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπήρχαν υπάλληλοι οι οποίοι ταξίδευαν επί μία ημέρα από την Ακτή Βασιλειάδη στην λεωφόρο Κατεχάκη για να πάρουν μία μόνον υπογραφή από τον αρμόδιο υπουργό ή υφυπουργό που είχε την εποπτεία του νέου σχήματος.Αυτό ήταν εν πολλοίς και το…επίτευγμα της ενοποίησης.

Η εκ νέου αυτονόμηση του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας που έχει πέσει εκ νέου στο τραπέζι μετά την εκλογική αναμέτρηση της 17ης Ιουνίου 2012, δεν βασίζεται και πάλι σε ένα ενιαίο κυβερνητικό σχέδιο για το κράτος, ούτε βεβαίως, υπηρετεί την ανάγκη βελτίωσης της εξυπηρέτησης των πολιτών και των επιχειρηματιών. Υποτάσσεται απλώς σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες και συμφέροντα και ικανοποιεί τις απαιτήσεις του εφοπλιστικού κεφαλαίου που θέλει να διατηρεί διασυνδέσεις ή ακόμη και να ελέγχει τα πολιτικά κέντρα εξουσίας. Ακόμη και η σύσταση του υπουργείου Τουρισμού, παρότι προβάλλεται ως αναγκαία προϋπόθεση για την τόνωση της τουριστικής ανάπτυξης που αποτελεί πράγματι το οξυγόνο της χώρας σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης, δεν ξεφεύγει από την ανάγκη εξυπηρέτησης πολιτικών φιλοδοξιών.

Ενδεικτικό πάντως της σχιζοφρενικής κατάστασης που υπάρχει γύρω από την σύσταση, την επανασύσταση ή τη διάλυση των δομών του κράτους, είναι και το υπουργείο Εσωτερικών, που ενώθηκε αρχικά (επί Ανδρέα Παπανδρέου) με το υπουργείο Προεδρίας και διαχωρίστηκε εκ νέου (επί Γεωργίου Παπανδρέου) με τη σύσταση του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης για να τεθεί εκ νέου θέμα επανένωσή τους. Αποτέλεσμα είναι το υπουργείο να αναζητεί, εδώ και 15 περίπου χρόνια, να βρει το βηματισμό του.

Η τραγωδία όμως γύρω από αυτή την υπόθεση μετατρέπεται σε ιλαροτραγωδία αν ληφθεί υπόψη ότι ανασύρονται σενάρια για σύσταση νέων, ενοποίηση ήδη υφισταμένων και κατάργηση υπουργείων, σε μία περίοδο κατά την οποία με πρωτοβουλία της task force και κατ΄ επιταγή του δεύτερου Μνημονίου έχει ξεκινήσει η αξιολόγηση των δομών του κράτους, με την κατάργηση των περιττών και άχρηστων οργανικών μονάδων και την επανεξέταση των αρμοδιοτήτων τους, έτσι ώστε να καταστούν ευέλικτα και κυρίως αποδοτικά διοικητικά σχήματα.

Το κράτος-επιτελείο, όμως, όπως ονομάζεται, δε συστήνεται όταν τη μία ημέρα καταρτίζεις τα νέα οργανογράμματα και την επομένη τα ξηλώνεις για να εξυπηρετήσεις μικροπολιτικά κυρίως συμφέροντα ή για να βολέψεις …ημετέρους. Ουδείς διατείνεται ότι η οργανωτική δομή του κράτους θα πρέπει να παραμείνει αναλλοίωτη ιδιαίτερα την περίοδο κρίσης όταν η μείωση των δαπανών και η αύξηση της αποδοτικότητάς του ώστε να καταστεί ισχυρός μοχλός ανάπτυξης, είναι επιτακτική. Ας αποφασίσουμε όμως μια και καλή: Ποια υπουργεία και τι δημόσιες υπηρεσίες θέλουμε;