Υπάρχει έδαφος για ΠΑΕ λαϊκής βάσης;

Με αφορμή την εν εξελίξει πρωτοβουλία του ιδιοκτήτη του ΣΚΑΪ Γιάννη Αλαφούζου για τη δημιουργία του Σωματείου Φίλων του Παναθηναϊκού, προκειμένου το ποδοσφαιρικό Τριφύλλι να αποφύγει την πτώχευση αφού οι βασικοί μέτοχοι έχουν σταματήσει τη χρηματοδότηση, επανήλθε στην επικαιρότητα η συζήτηση περί των ΠΑΕ ως εταιρειών λαϊκής βάσης. Αν θυμάμαι καλά, από τους πρώτους που είχαν κάνει λόγο περί τέτοιας εταιρείας στην εποχή του επαγγελματικού ποδοσφαίρου ήταν ο Χάρρυ Κλυνν, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν έκανε κουμάντο στον Απόλλωνα Καλαμαριάς.

Εκτοτε αυτό το μοντέλο ακούστηκε με παραλλαγές για διάφορες ομάδες, με πρώτο τον ΠΑΟΚ όταν βρέθηκε σε οικονομικό-διοικητικό αδιέξοδο εξαιτίας της κακοδιαχείρισης των μεγαλομετόχων του. Αποτέλεσμα; Στην καταχρεωμένη (το άνοιγμα ανέρχεται σε περίπου 22 εκατ. ευρώ) ΠΑΕ ΠΑΟΚ, από το 2007 και εντεύθεν επί προεδρίας των Θόδωρου Ζαγοράκη και Ζήση Βρύζα, κάθε τρεις και λίγο αποφασίζονται αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) και οι οπαδοί του Δικεφάλου καλούνται να αγοράσουν μετοχές, αλλά εν πολλοίς τζίφος και ο νυν πρόεδρος Βρύζας αναζητεί εναγωνίως οικονομικά ισχυρούς χρηματοδότες.

Επισήμως το μοντέλο του «συλλόγου των μελών» εξαγγέλθηκε… προγραμματικά τον Φεβρουάριο 2003 με τον «Ολυμπιακό του 21ου αιώνα» επί ηγεσίας Σωκράτη Κόκκαλη και την «Ενωση 1924» – από το έτος ίδρυσης της ΑΕΚ – με πρωτοβουλία κάποιων φίλων της (υπέγραφαν 98 άτομα κυρίως από τον καλλιτεχνικό χώρο). «Τα μέλη του ενιαίου Ολυμπιακού θα γίνουν πηγή και θεμέλιο της οικονομικής αυτοδυναμίας του» έλεγαν τότε οι ιθύνοντες των Ερυθρολεύκων στις ανά την Ελλάδα περιοδείες τους για την εγγραφή μελών (με ετήσια συνδρομή 60 ευρώ). Κάποια στιγμή τον Ιούνιο του 2006 ελέχθη ότι τα μέλη έφτασαν τις 83.000, άλλα φυλλορρόησαν, με βασική αιτία το ότι η χωρητικότητα του γηπέδου «Γ. Καραϊσκάκης» (32.115 θέσεις) δεν μπορούσε να καλύψει το αντάλλαγμα του εισιτηρίου διαρκείας για όλους. Τελικά η ΠΑΕ Ολυμπιακός συνέχισε στο ίδιο ιδιοκτησιακό-διοικητικό μοντέλο με μεγαλομέτοχο τον Βαγγέλη Μαρινάκη.

Στην ΑΕΚ το εγχείρημα λαϊκής βάσης δεν «περπάτησε» με την «Ενωση 1924», ενώ ατελέσφορη, ως συνολική λύση χρηματοδότησης, αποδείχθηκε και η πιο πρόσφατη προσπάθεια των Supporters, καθώς μάζεψαν περίπου 1,2 εκατ. ευρώ (τα μισά εκ των οποίων κατέβαλε ο εκ των πρώην μεγαλομετόχων Πέτρος Παππάς). Επίσης στα χαρτιά έχει μείνει και η τελευταία απόπειρα του άλλοτε προέδρου της ΠΑΕ ΑΕΚ Μιχάλη Τροχανά υπό την κωδική ονομασία «Θεμέλιο 21». Υπάρχει και η περίπτωση του Αρη με βασικό μέτοχο-οικονομικό αιμοδότη την «Κοινωνία μελών Αρη» (πρώην «Λέσχη Φίλων Αρη»). Ωστόσο η ΠΑΕ έφτασε να έχει χρέη 19,7 εκατ. ευρώ, ενώ τα περισσότερα μέλη δεν ανταποκρίνονται πλέον στις οικονομικές τους υποχρεώσεις και έχουν χάσει το δικαίωμα ψήφου για την ανάδειξη διοίκησης.

Και ερχόμαστε στον Παναθηναϊκό, όπου από την περιλάλητη πολυμετοχικότητα με το ανέκδοτο «όλοι μαζί είμαστε πιο ισχυροί από τον Αμπράμοβιτς» το μαγαζί έφτασε να έχει μαύρη τρύπα 20-25 εκατ. ευρώ! Ετσι, ελλείψει άλλης πρότασης διεξόδου προέκυψε η ιδέα-πρωτοβουλία Αλαφούζου. Πάντως, για να μαζευτούν τα 15 εκατ. ευρώ προκειμένου να καλυφθεί από τους φίλους του Τριφυλλιού η ΑΜΚ – την οποία έχουν αποφασίσει κατ’ επανάληψη οι βασικοί (α)μέτοχοι αλλά την αποφεύγουν όπως ο Διάβολος το λιβάνι -, γίνεται αντιληπτό ότι πρέπει να καταβάλουν τον οβολό τους δεκάδες χιλιάδες οπαδοί των Πρασίνων που θεωρείται πολύ δύσκολο να βρεθούν…

Οσον αφορά, τέλος, την καραμέλα του «συλλόγου των μελών» α λα Μπάρτσα ή Ρεάλ, κατ’ αρχάς πρέπει να αναφερθεί ότι η πρώτη αριθμεί περί τα 155.000 μέλη και η δεύτερη γύρω στα 92.000. Κυρίως όμως το γεγονός ότι οι ισπανικοί σούπερ σύλλογοι δεν ζουν από τις συνδρομές-εισφορές των μελών τους, καθώς έχουν χορηγίες-μαμούθ από εταιρείες-κολοσσούς και τεράστια έσοδα από τηλεοπτικά, εμπορική διαφήμιση και πωλήσεις (φανέλες των μεγάλων σταρ, καπέλα, κασκόλ κ.λπ.). Κι όμως, αμφότερες αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα με χρέη, ελλείμματα και «μαύρες τρύπες» που δεν καλύπτονται από τα έσοδα.

Πρόσφατα ο πρόεδρος της Μπαρτσελόνα Σάντρο Ροσέλ δήλωσε στη γαλλική «Equipe» ότι για δύο χρόνια θα παλεύει με πρόγραμμα λιτότητας κατά του θηριώδους χρέους των περίπου 500 εκατ. ευρώ, ενώ η Μπάρτσα έχει ενδώσει στην παχυλή χορηγία (έναντι διαφήμισης στη φανέλα) της Qatar Foundation. Υπέρογκα (600 εκατ. ευρώ) είναι και τα χρέη της Ρεάλ που πήρε τραπεζικό δάνειο 76,5 εκατ. ευρώ για τις μεταγραφές των Κριστιάνο Ρονάλντο και Κακά (93 εκατ. και 66 εκατ. αντίστοιχα σε Γιουνάιτεντ και Μίλαν) βάζοντας ενέχυρο τους ίδιους τους δύο άσους!

Ελκυστικό (και δημοκρατικό) λοιπόν ακούγεται το πλάνο με τις ΠΑΕ λαϊκής βάσης α λα ελληνικά, αλλά ούτε οι ευνουχισμένες απόπειρες του παρελθόντος συνηγορούν στην ευόδωσή του ούτε τα μοντέλα Μπάρτσα και Ρεάλ προσφέρονται για μπούσουλας στα καθ’ ημάς.