Το Βήμα, The New York Times
Πριν από μερικές ημέρες ο Άλαν Γκρίνσπαν, ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Fed, μίλησε προς υπεράσπιση του διαδόχου του. Οι επιθέσεις κατά του Μπεν Μπερνάνκι από τους Ρεπουμπλικάνους, είπε ο ίδιος στους Financial Times, «είναι εντελώς ανάρμοστες και καταστροφικές». Έχει δίκαιο ως προς αυτό – και πρόκειται για ένα από τα λίγα πράγματα που ο πρώην «μαέστρος» πετυχαίνει τα τελευταία χρόνια.
Αλλά γιατί οι επιθέσεις κατά του Μπερνάνκι είναι τόσο καταστροφικές; Εξάλλου κανείς στην Αμερική δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στο απυρόβλητο, πόσο μάλλον όλοι εκείνοι – όπως ο πρόεδρος της Fed – που από τη φύση των θέσεών τους διαθέτουν τεράστια δύναμη να κάνουν τις ζωές μας καλύτερες ή χειρότερες. Και ενώ το «νταηλίκι» στην εκστρατεία κατά της Fed είναι εμφανές – με τον Ρικ Πέρι να προειδοποιεί τον πρόεδρο της Fed ότι αν επισκεφθεί το Τέξας θα τον αντιμετωπίσουν «πολύ άσχημα» – οι κακοί τρόποι των επικριτών δεν είναι το πιο σημαντικό ζήτημα.
Όχι, ο πραγματικός λόγος που οι επιθέσεις εναντίον του Μπερνάνκι από τη Δεξιά είναι τόσο καταστροφικές είναι ότι συνιστούν μία προσπάθεια εκβιασμού της Fed ωστε να προβεί στις πιό λανθασμένες ενέργειες. Οι επιτιθέμενοι θέλουν η Fed να πατήσει φρένο ενώ πρέπει να πατήσει γκάζι: θέλουν η Fed να «πνίξει» την ανάκαμψη ενώ θα έπρεπε να κάνει πολλά περισσότερα για να την επιταχύνει. Βασικά, η Δεξιά θέλει τη Fed να στρέψει όλη την προσοχή της στον πληθωρισμό, όταν η πραγματικότητα είναι ότι θα ήμασταν καλύτερα αν η Fed έδινε λιγότερη σημασία στον πληθωρισμό και μεγαλύτερη σημασία στην ανεργία.
Στην πραγματικότητα, λίγος περισσότερος πληθωρισμός θα ήταν καλός, όχι κακός. Λοιπόν, ξέρω ότι ορισμένοι αναγνώστες είναι ήδη εξοργισμένοι. Αλλά κάντε υπομονή και αφήστε με να εξηγήσω. Πρώτον, όσον αφορά στην εμμονή με τον πληθωρισμό: Επί τουλάχιστον τρία χρόνια, δεξιοί οικονομολόγοι, ειδήμονες και πολιτικοί προειδοποιούν ότι ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός παραμονεύει στη γωνία και εξακολουθούν να κάνουν λάθος. Θυμάστε τους οργισμένους λόγους περί «απαξίωσης του δολαρίου» περίπου αυτή την εποχή τον περασμένο χρόνο;
Θυμάστε τη χλεύη ενάντια στον Μπερνάνκι την περασμένη άνοιξη όταν υποστήριξε ότι η έξαρση του πληθωρισμού είναι ένα προσωρινό φαινόμενο που προκαλείται από τις τιμές των καυσίμων και σύντομα θα υποχωρήσει; Λοιπόν, έχει δίκαιο. Αυτή τη στιγμή ο πληθωρισμός είναι λίγο κάτω από τον στόχο της Fed στο 2%. Ομως η Fed έχει μία διπλή αποστολή: ασχολείται τόσο με την απασχόληση όσο και με τη σταθεροποίηση των τιμών. Και ενώ λίγο ή πολύ η σταθερότητα στις τιμές, σύμφωνα με τον ορισμό της Fed, εχει επιτευχθεί, στον τομέα της απασχόλησης υπάρχει πρόβλημα.
Αυτό δείχνει ότι η Fed κάνει πολύ λίγα, όχι πολλά. Πιο επιθετικές πολιτικές από μέρους της Fed για την καταπολέμηση της ανεργίας μπορεί να οδηγήσουν σε πληθωρισμό πάνω από τον στόχο του 2%. Αλλά θυμηθείτε τη διπλή αποστολή: αν η Fed αρνηθεί να πάρει το παραμικρό ρίσκο στο μέτωπο του πληθωρισμού, παρά την καταστροφική απόδοση στο μέτωπο της ανεργίας, θα παραβιάσει το δικό της καταστατικό. Και εκτός από αυτό μία αύξηση του πληθωρισμού στο 3% ή ακόμη και στο 4% θα ήταν τόσο τρομερή; Αντίθετα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βοηθήσει την οικονομία.
Πως; Πρώτον, μεγάλο μέρος του ιδιωτικού τομέα εξακολουθεί να πασχίζει με τα συσσωρευμένα χρέη από την εποχή της «φούσκας»: αυτό το βάρος του χρέους είναι ευλόγως ο κύριος παράγοντας που κρατάει πίσω την ιδιωτική κατανάλωση κάτι που με τη σειρά του επιτείνει την ύφεση. Ένας συντηρητικός πληθωρισμός θα μείωνε ωστόσο αυτά τα χρέη – μειώνοντας την πραγματική αξία του χρέους – και θα βοηθούσε στην ανάκαμψη του ιδιωτικού τομέα.
Στο μεταξύ, ένα άλλο μέρος του ιδιωτικού τομέα (όπως οι μεγάλες εταιρείες) κάθονται επάνω σε βουνά χρήματος: η προοπτική του συντηρητικού πληθωρισμού θα καθιστούσε αυτή τη «δραστηριότητα» λιγότερο δελεαστική, γεγονός που θα οδηγούσε σε επενδύσεις – κάτι που επίσης θα βοηθούσε στη γενικότερη ανάκαμψη. Με λίγα λόγια, αντί να φοβάται ότι οι ενέργειες κατά της ανεργίας θα οδηγούσαν σε ανοδική πορεία του πληθωρισμού, η Fed θα έπρεπε να επιθυμεί αυτή την προοπτική. Τί συμβαίνει λοιπόν; Πιστεύω ότι οι αξιωματούχοι της Fed, είτε το παραδέχονται στους εαυτούς τους είτε όχι, αισθάνονται τρομοκρατημένοι από τις επιθέσεις των Ρεπουμπλικάνων – και οι αμερικανοί εργαζόμενοι πληρώνουν το τίμημα για τη δική τους δειλία.
