Καλλιτέχνες, συγγραφείς κ.λπ. με τους οποίους μιλάω μου λένε, με πολλή αυταρέσκεια αλλά και με καλά κρυμμένες τύψεις, ότι δεν αγοράζουν πλέον έντυπες εφημερίδες και ότι ενημερώνονται αποκλειστικά από τις online εκδόσεις τους. Αλλάζουν όμως εντελώς στάση όταν πρόκειται να συζητήσουμε για την προοπτική μιας συνέντευξης, ενός ρεπορτάζ, μιας παρουσίασης της δουλειάς τους, μιας κριτικής. Τότε προτιμούν να φιλοξενηθεί το κείμενο στην έντυπη έκδοση, στο print, και όχι στην online έκδοση που ως αναγνώστες προτιμούν. Τότε όλοι θέλουν το χαρτί. Πώς δικαιολογείται αυτή η σχιζοφρενική στάση, αυτή η διχοτομία των ίδιων προσώπων, που αλλιώς λειτουργούν ως δημιουργοί και αλλιώς ως αναγνώστες; Είναι φανερό ότι το χαρτί εξακολουθεί να έχει κύρος, να ταυτίζεται με τη διάρκεια. Ενώ το Internet μοιάζει με μια τεράστια αποθήκη όπου όλα χωράνε, όπου όλα υπάρχουν και ταυτόχρονα δεν υπάρχουν, το χαρτί εξακολουθεί να προσφέρει την προστιθέμενη αξία της ιεράρχησης, της ταξινόμησης, της επιλογής και της πλαισίωσης, αυτό το περίφημο πλαίσιο, το context της χάρτινης σελίδας μιας εφημερίδας.
Το Internet μπήκε στη ζωή μας δειλά στις αρχές της δεκαετίας του 1990, για να κυριαρχήσει πολύ γρήγορα και να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο, ιδιαίτερα νέων που τα τελευταία χρόνια ζουν και αναπνέουν μέσα από τα social media. Αν εξαιρέσουμε όμως τους εικοσάχρονους, όλοι οι άλλοι ζούμε με την κουλτούρα του χαρτιού και ίσως έτσι εξηγείται η αμφίσημη στάση των καλλιτεχνών συνομιλητών μου. Αναρωτιέμαι τι θα συμβεί όταν μπουν δυναμικά στο προσκήνιο οι γενιές του Internet. Αν το χαρτί θα αποδειχθεί ανθεκτικό ή θα γίνει ένα αρχαιολογικό αντικείμενο. Δεν ξέρω. Και ούτε θέλω να κάνω τον προφήτη εκ του ασφαλούς σημείου της στήλης. Παραπέμπω όμως στον Τζέιμς Γκλέικ και στο βιβλίο του Πληροφορία (εκδόσεις Τραυλός). Μας λέει ότι δύσκολα κάθε τεχνολογία της πληροφορίας μπορεί να θεωρηθεί πραγματικά παρωχημένη. Και συμμερίζεται μια φωνή από τον 17ο αιώνα, του Τόμας Χομπς, ότι η επινόηση της τυπογραφίας, αν και ευφυής, δεν είναι τόσο σπουδαία σε σχέση με την επινόηση των γραμμάτων.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
