Μένει κανείς στο απυρόβλητο; Και για τα τόσα που λέγονται και για τα όσα διαπράττονται ή όχι. Μια απόφανση, που αποδίδεται μάλιστα στον «κοινό νου» και στο «Μέτωπο λογικής», με υψηλή συχνότητα εμφάνισης στον δημόσιο λόγο είναι το «Πτυχία με αντίκρισμα». Οσο ήταν στο επίκεντρο των θεσμών της εγχώριας δημοσιότητας η αναδιάταξη του «DNA της λειτουργίας των Πανεπιστημίων» τόσο η φράση αυτή χρησιμοποιούνταν ως συνώνυμο της επιδιωκόμενης «αποτελεσματικότητας» των πανεπιστημιακών σπουδών. Ετσι, «όχι πια το τυπικό χαρτί, αλλά ουσιαστικές γνώσεις» που θα μπορούσαν να άρουν και το «στρεβλό αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας».
Μια τέτοια γραμμική σχέση πτυχίου και επαγγέλματος/ περιουσίας δεν είναι η πρώτη φορά που προβάλλεται ως «ανάγκη». Δεν είχε ακόμα γίνει αντιληπτή η οικονομική «κρίση» του 1929 και ο Γιώργος Θεοτοκάς προσέγραφε αυτήν την «ανάγκη» στους «νοικοκυραίους» που αποτελούσαν τους εκφραστές της «ελληνικής αρμοδιότητας», δηλαδή τους νομιμοποιητικούς μοχλούς της κρατούσας έννομης τάξης. Ετσι, «σήμερα, περισσότερο από πάντα, η Ελλάδα θέλει φρόνιμους νέους». Πιο συγκεκριμένα, «γεωπόνους, μηχανικούς, δασκάλους, οικονομολόγους». Οσους διαθέτουν «θετικό μυαλό, με αυστηρή πειθαρχία, με πρακτική χρησιμότητα». Επομένως, δεν χρειάζεται τους «ανήσυχους ονειροπόλους», αυτούς που προκρίνει ο εκκολαπτόμενος λογοτέχνης και μεγαλοδικηγόρος, γιατί «ταράζουν το έργο της περισυλλογής». Η διδασκαλία «κανόνων» ανήκει στον «κύκλο της πανεπιστημιακής εργασίας» και όχι της «δημιουργίας».
Μια «παραλλαγή» αυτής της υποτιθέμενης γραμμικής σχέσης είναι η μετατροπή του όποιου μορφωτικού κεφαλαίου σε βαρύ πολιτικό κεφάλαιο που με τη σειρά του παίρνει τη θέση «επαγγέλματος». Πώς ο Τάκης ξαναγίνεται Παναγιώτης; Με τρία χρόνια σπουδών στο Αmherst College, το οποίο διέθετε «καλάθι ακαδημαϊκών προϊόντων» στα πρόθυρα της Βοστόνης, δύο ώρες από το «downtown», δεν γίνεσαι βέβαια πρωθυπουργός, υποψήφιος ή πρώην. Επιβάλλεται να παρεμβληθεί το οικογενειακό πολιτικό κεφάλαιο, συχνά με το ίδιο επώνυμο, η προγιαγιά (μνημονεύεται ξεχωριστά σε βιογραφικό) με τα «μυστικά» του βάλτου της, οι ενδοκομματικές ισορροπίες και όσα τυχόν θα εγγραφούν στα «WikiLeaks».
Κι αν υποθέσουμε ότι επέλθει «πολιτική εφεδρεία», τι επάγγελμα θα ασκήσουν οι αρκετές δεκάδες (όσο κι αν επιμελώς το αποκρύπτουν στα βιογραφικά προβολής τους) ανεπάγγελτοι πολιτικοί; Τι είδους «ρεζέρβα» έχουν σφυρηλατήσει; Ακόμη κι εκείνοι – λιγότεροι – που κατέχουν θέση στο Πανεπιστήμιο θα επιστρέψουν σ’ αυτήν έπειτα από δέκα ή δεκαπέντε χρόνια «αναστολής καθηκόντων» για να κριθούν (πράγματι μόνον ο «Πάπας δεν αξιολογείται») με ποιο συγγραφικό-ερευνητικό έργο ή σε ποιο Τμήμα θα διδάξουν που ως «Γενικό» δεν δέχεται φοιτητές; Τέλος, αν επιδίωκαν να περιληφθούν στο «τριπρόσωπο» εκλογής πρυτάνεων, μήπως περισσότερο δημοκρατική εμφανίζεται σ’ αυτό το σημείο η Ιεραρχία της Εκκλησίας από το «Συμβούλιο του Ιδρύματος»;
Ο κ. Παναγιώτης Νούτσος είναι καθηγητής της Κοινωνικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
