Μερικές φορές αναρωτιέµαι ειλικρινά.
Ποιος είναι άραγε ο πραγµατικός στόχος της τρόικας; Να εξασφαλίσει µια πορεία εξυγίανσης, µεταρρυθµίσεων και προσαρµογής της Ελλάδας ώστε να αξιοποιηθούν (και να διασφαλιστούν…)
τα δάνεια που της παρέχονται;
Ή µήπως να οδηγήσει τη χώρα στην οικονοµική αποδιάρθρωση, την κοινωνική απορρύθµιση και την πολιτική αποσταθεροποίηση;
Θέλω να ελπίζω ότι είναι το πρώτο. Αλλά πολλές φορές µου δηµιουργείται η εντύπωση ότι ισχύει το δεύτερο.
Και ότι κάποιοι µαθητευόµενοι µάγοι του ∆ΝΤ, της ΕΚΤ και της Κοµισιόν χρησιµοποιούν τη χώρα ως πειραµατόζωο για την επιβεβαίωση ενός στοιχήµατος, το οποίο µπήκε στην πλάτη της Ελλάδας ερήµην της Ελλάδας και χωρίς να αποδεικνύεται από πουθενά ότι έχει εφαρµογή στην Ελλάδα.
Με άλλα λόγια, ότι ακολουθούν το δόγµα «τώρα που βρήκαµε παπά, να θάψουµε πέντε-έξι…».Εδώ, δηλαδή, δεν µιλούµε για αστοχίες ή αποκλίνουσες προβλέψεις ή καθυστερήσεις – κάτι που θα ήταν εντελώς φυσιολογικό σε ένα τόσο φιλόδοξο εγχείρηµα…
Αλλά για βασικές παραδοχές ή καίριες αντιφάσεις στην ίδια τη λογική του προγράµµατος προσαρµογής, οι οποίες καθιστούν το πρόγραµµα και ανεφάρµοστο αλλά και επικίνδυνο.
Θα πάρω τρία παραδείγµατα.
Πρώτον, την αρχική διάγνωση ότι η χώρα έχει πρόβληµα ελλείµµατος αλλά όχι πρόβληµα χρέους.
Αποτέλεσµα; Το χρέος επιβαρύνθηκε τόσο πολύ από την πολιτική που εφαρµόστηκε για την αντιµετώπιση του ελλείµµατος ώστε η χώρα οδηγήθηκε σε κατάσταση χρεοκοπίας – όπως συµβαίνει τώρα µε το περίφηµο PSI…
∆εύτερον, τη διαπίστωση ότι το πρόβληµα ανάπτυξης της χώρας θα αντιµετωπιστεί µε την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Αποτέλεσµα; Η αγορά εργασίας έχει πλήρως απορρυθµιστεί στο όνοµα της ανταγωνιστικότητας αλλά αυτό που αυξάνεται είναι η ύφεση, όχι η ανάπτυξη. Και τώρα ζητούν ακόµη µεγαλύτερη «απελευθέρωση»… Τρίτον, την εκτίµηση ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές θα αντισταθµίσουν την ύφεση που θα φέρει µία (εκ των πραγµάτων) περιοριστική πολιτική.
Αποτέλεσµα; Υποθέτω ότι µάλλον θα πρέπει να περιµένουµε πολλές δεκαετίες για να δούµε τις αναπτυξιακές επιπτώσεις από την αύξηση των αδειών ταξί ή του αριθµού των δικαστικών κλητήρων – αν αποδειχθεί ποτέ ότι το ωράριο των φαρµακείων είναι αναπτυξιακή παράµετρος και όχι βλακώδης ιδεοληψία…
Και έτσι φτάσαµε στο σηµερινό κρίσιµο σηµείο. Το πρόγραµµα έχει αποτύχει και στη λογική και στην εφαρµογή του. Αλλά η Ελλάδα καλείται να πάρει ακόµη πιο σκληρά µέτρα για να αποδείξει ότι το πρόγραµµα µπορεί να αποδώσει αλλά εµείς φταίµε που δεν το καταλάβαµε.
Ετσι, η χώρα τιµωρήθηκε µια πρώτη φορά για την αµαρτία της να δανείζεται χωρίς να το αξίζει – όπως ρητά εξήγησε ο Ντοµινίκ Στρος-Καν…
Και καλείται τώρα να τιµωρηθεί µια δεύτερη φορά επειδή το σωστό πρόγραµµα που της επέβαλαν έπεσε έξω – προφανώς µε δική της υπαιτιότητα…
Το πρώτο ερώτηµα είναι τι θέλει να κάνει ο Λουκάς Παπαδήµος. Η οµιλία του προς τις κοινωνικές τάξεις δείχνει ότι µάλλον συµµερίζεται αυτή την αντίληψη. Με τη λογική που ανέπτυξε: να τιµωρηθούµε τώρα λίγο για να µην τιµωρηθούµε περισσότερο αύριο. Το δεύτερο ερώτηµα είναι τι µπορεί να κάνει ο Παπαδήµος. ∆ιότι πολύ φοβούµαι πως ούτε αυτή ούτε κάποια άλλη ελληνική κυβέρνηση µπορεί να ικανοποιήσει τις αυξανόµενες απαιτήσεις της τρόικας. Η κοινωνία έχει φτάσει στα όριά της.
Το έντιµο, βεβαίως, θα ήταν να το πούµε. Να πάψουµε, δηλαδή, να κοροϊδεύουµε και τους έξω και τους µέσα.
Και να σταµατήσουµε να καλλιεργούµε ψευδαισθήσεις ότι οι αντοχές και οι ανοχές της χώρας είναι απεριόριστες – τις ψευδαισθήσεις, δηλαδή, που συνειδητά και ανεύθυνα καλλιεργούσε η κυβέρνηση Παπανδρέου χωρίς να κάνει τίποτε για να τις υλοποιεί…
Θέλω να ελπίζω ότι ο σηµερινός Πρωθυπουργός διαθέτει το κύρος και την αξιοπιστία για να βάλει τα όρια της χώρας πάνω στο τραπέζι. Για να υποστηρίξει ότι δεν είναι µόνο τι δεν θέλουµε αλλά και τι δεν µπορούµε.
Θα το κάνει προφανώς µε µεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας αν στηριχτεί ανυπόκριτα και από τα τρία κόµµατα της συγκυβέρνησης. Αλλά δεν αρκεί. Πρέπει να το πιστέψει και ο ίδιος.
Μόνο που το ερώτηµα είναι αν θέλει να το κάνει. Αν αντιλαµβάνεται τον ρόλο του απλώς ως αγγελιοφόρου παράλογων απαιτήσεων ή ως ασπίδας της χώρας απέναντι σε παράλογες απαιτήσεις.
∆ιότι αν ισχύει το πρώτο, ίσως να µη χρειάζεται παπάς για να γίνει η κηδεία που προµηνύεται. Μπορούµε να θάψουµε τη χώρα και από µόνοι µας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
