Η άσκηση της Ιατρικής στις ηµέρες µας κατά γενική παραδοχή κυριαρχείται από ένα φοβικό σύνδροµο που προβληµατίζει ολόκληρη την ιατρική κοινότητα. Ο γιατρός, δηλαδή, διακατέχεται από το αίσθηµα ότι απειλείται συνεχώς από το ενδεχόµενο µιας δικαστικής εµπλοκής του που θα θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την επαγγελµατική του δραστηριότητα.
Και τούτο γιατί, αν ο γιατρός καταδικαστεί, δίκαια ή άδικα, για ιατρική αµέλεια (malpractice), το τίµηµα θα είναι ιδιαίτερα βαρύ, µια και τα δικαστήρια εξαντλούν συνήθως την αυστηρότητά τους, εκτιµώντας ότι µε τον τρόπο αυτόν όχι µόνο «νουθετούν» αλλά και ασκούν κοινωνική πολιτική, µια και τα ασφαλιστικά ταµεία δεν καλύπτουν οικονοµικά τους ασθενείς.
Ο γιατρός, δηλαδή, στην καθηµερινή άσκηση της Ιατρικής βιώνει τον φόβο και την ανασφάλεια που από πολλούς αποδίδεται κυρίως στο κενό που υπάρχει στο νοµικό πλαίσιο που ρυθµίζει το ιατρικό σφάλµα. Και οι φόβοι των γιατρών είναι απόλυτα υπαρκτοί, µια και οι αγωγές εναντίον τους αυξάνονται ραγδαία. Στη Γερµανία, λ.χ., αναφέρονται 10.000-30.000 αγωγές ετησίως, ενώ στην Ιταλία ανάµεσα στα έτη 1996 και 2000 είχαµε αύξηση 64% (28.000).
Αλλά και στη χώρα µας υπάρχει αύξηση των µηνύσεων και των αγωγών εναντίον των γιατρών και µάλιστα σε υπερβολικό βαθµό. Σε δείγµα, π.χ., 1.452 αγωγών προέκυψε ότι στο 40% δεν υπήρξε ιατρικό σφάλµα (INEJM: 2006).
Αποτέλεσµα του νέου αυτού φοβικού modus operandi ήταν οι γιατροί να αναπτύξουν συνειδητά αλλά και µερικές φορές ασυνείδητα την αποκαλούµενη «αµυντική ιατρική».
Κάτω, δηλαδή, από τον φόβο νοµικής συνέπειας εναντίον τους, κάνουν περισσότερα (θετική αµυντική ιατρική) ή λιγότερα (αρνητική αµυντική ιατρική) από όσα επιβάλλει η σύγχρονη ιατρική που βασίζεται σε ενδείξεις (evidence based medicine).
Στην θετική αµυντική ιατρική αυτή ο γιατρός συνήθως παραγγέλλει διαγνωστικές εξετάσεις περισσότερο από ό,τι χρειάζεται, εκτελεί περισσότερες ιατρικές πράξεις, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος, συνταγογραφεί περισσότερο από τα επιτρεπτά όρια, αποφασίζει εισαγωγές στα νοσοκοµεία που θα µπορούσαν να µη γίνουν.
Στην αρνητική αµυντική ιατρική ο γιατρός πράττει λιγότερα από ό,τι επιβάλλουν οι κανόνες της σύγχρονης ιατρικής και αυτό συµβαίνει κυρίως όταν ο γιατρός έχει να διαχειριστεί ασθενείς µε υψηλό κίνδυνο, φοβούµενος και πάλι εδώ την ενδεχόµενη νοµική εµπλοκή του. Είναι ολοφάνερο ότι η αρνητική αµυντική ιατρική έχει άµεση σχέση εδώ µε την υγεία των ασθενών, γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και χρήζει προσοχής. Τελειώνοντας θα πρέπει να τονίσω ότι οι περισσότεροι εκτιµούν ότι η αµυντική γενικά ιατρική είναι µια παρενέργεια της παθολογίας του νοµικού συστήµατος που διαχειρίζεται το ιατρικό σφάλµα, γεγονός που πρέπει να προσεχθεί από τη δικαστική εξουσία.
Ο κ. Γεώργιος Α. Ανδρουλάκης είναι καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
