Η εικόνα της χώρας µας εκεί έξω: Ριάλιτι στην Αγγλία, καρτούν στην Αµερική, ιστορίες µε ευτελείς τεµπέληδες και απατεώνες στη Γερµανία…
Εικόνες που τσαλακώνουν την περηφάνια και την αυτοεκτίµηση ενός λαού. Η εικόνα µας που πονάει και πληγώνει. Οµως ο ποιητής έλεγε: «Οπου κι αν ταξιδέψω η Ελλάδα (σ.σ.: κι όχι η εικόνα της) µε πληγώνει». Και δεν είναι µόνο οι καταγγελτικές εικόνες των ξένων που πληγώνουν, είναι και οι άλλες, οι πιο ήπιες, οι πιο συγκαταβατικές.
Ακουγα π.χ. χθες ξένους ανταποκριτές στην Αθήνα να δηλώνουν µε έναν ήπιο συµπαθητικό λόγο στην τηλεόραση: «Συµπαθώ τους Ελληνες, δεν είναι η πηγή κάθε κακού», «∆εν είστε δα και οι χειρότεροι µέσα στην ευρωζώνη». Ακουγα αυτόν τον καθησυχαστικό, συγκαταβατικό λόγο και δεν ήξερα ποιος είναι χειρότερος. Ο άγρια καταγγελτικός ή αυτός ο ήπια συγκαταβατικός λόγος. Ο πρώτος σε λοιδορεί, ο δεύτερος µε φιλανθρωπική µεγαλοθυµία σε χτυπά συγκαταβατικά στην πλάτη. Και οι δύο σε µεταµορφώνουν σε ένα υπό κηδεµονία αποικιοκρατούµενο χαµίνι. Και γιατί όµως να πρέπει να διαλέξουµε; Ζούµε µια απίστευτη συγκυρία όπου καλούµεθα συνεχώς να επιλέγουµε ανάµεσα σε δύο απωθητικές καταστάσεις. Θυµίζει κάτι παιδικά «παράλογα» παιχνίδια όπου έπρεπε για να δοκιµάσεις τις αντοχές της αηδίας σου να απαντήσεις: «Τι προτιµάς να καταπιείς, ακρίδες ή φίδια;», «Μουρουνέλαιο ή µια γάτα ωµή;».
∆εν θέλω να διαλέξω. ∆εν θέλω να διαπραγµατεύοµαι την εικόνα της χώρας µου ανάµεσα στην καταγγελία και στην αυτολύπηση. Θα µου πείτε, και θα έχετε δίκιο, ότι εµείς µόνοι µας συνεργήσαµε σε αυτή την εικόνα. Ποιοι όµως και πώς επιµερίζονται τις ευθύνες;
Το «όλοι µαζί» είναι µια τεράστια αποπροσανατολιστική, τροµοκρατική µπλόφα, που εξυφαίνει τροµοκρατηµένους µε τον εαυτό τους, έµφοβους, ακυρωµένους πολίτες. ∆ηλαδή το µόνο που σήµερα δεν µας χρειάζεται προκειµένου να µην ενδώσουµε στον θάνατο.
Οµως η επικέντρωση στην εικόνα που τόσο µας νοιάζει και που κάθε φορά, σε κάθε συλλαλητήριο, σε κάθε υψωµένο στην Ακρόπολη πανό, ενεργοποιείται, «τι θα πουν οι ξένοι», έρχεται σε δεύτερο πλάνο. Πιο πολύ µε ενδιαφέρει η εικόνα προς τα µέσα. Πώς προσλαµβάνει αυτός ο πολυπαθής πολίτης τον εαυτό του; Η επικέντρωση στην εικόνα εκεί έξω βάζει σε δεύτερη µοίρα την εικόνα εδώ µέσα. Το µέσα µας δηλαδή.
«Μια ελιά, ένα αµπέλι, ένα καράβι», λέει ο Ελύτης, «θα έχει µείνει αν αποσυνθέσεις την Ελλάδα. Που σηµαίνει: µε άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις». Οµως η ελιά κακοφορµισµένη, το αµπέλι έχει γεµίσει φυτοφάρµακα και χηµικά, όσο για τη θάλασσα, φονικές τρικυµίες κρατούν δεµένα τα καράβια της στον όρµο.
Πολιτικές διαχείρισης και υπέρβασης αυτής της πραγµατικότητας, που δεν είναι – φευ – εικόνα, καλούνται οι ιθύνοντες τούτη την ύστατη ώρα να επινοήσουν. Η Πολιτική, αν θέλει ακόµα να λογαριάζεται ως Πολιτική σε αυτόν τον τόπο, θα πρέπει να επινοήσει τρόπους να αποκαταστήσει το αµπέλι, την ελιά, τη θάλασσα. Με άλλα λόγια, να σταµατήσει την ακατάσχετη αιµορραγία εµπιστοσύνης που πάει να µας καταδικάσει σε έναν γρήγορο και επώδυνο θάνατο.
Η κυρία Φωτεινή Τσαλίκογλου είναι συγγραφέας, καθηγήτρια Ψυχολογίας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
