Το Ισραήλ αυτο-απομονώνεται, η ισραηλινή κοινωνία αξίζει περισσότερα

Ανάμεσα στους εννιά νεκρούς τού υπό τουρκική σημαία σκάφους «Μαβί Μαρμαρά» ήταν και ένας 19χρονος αμερικανός πολίτης, ο Φουρκάν Ντογάν. Στην έκθεση της επιτροπής του ΟΗΕ για την επιδρομή των ισραηλινών κομάντος στο σκάφος αφήνεται να εννοηθεί ότι ο Ντογάν – όπως και οι άλλοι οκτώ νεκροί – ήταν άοπλος, και πυροβολήθηκε εξ επαφής στην βάση του κρανίου, δηλαδή με τρόπο που θυμίζει εκτέλεση.

Συνάντησα πέρσι στην Άγκυρα τον πατέρα του Ντογάν, τον Αχμέτ, καθηγητή πανεπιστημίου: το πένθος του ήταν εξίσου βαθύ με την αποστροφή του για την αμερικανική εφεκτικότητα. Είναι δύσκολο να φανταστεί οποιαδήποτε άλλη περίπτωση στην οποία η εξ επαφής δολοφονία ενός αμερικανού πολίτη σε διεθνή ύδατα από στρατιώτες ξένης δύναμης θα αντιμετωπιζόταν από τις ΗΠΑ με τέτοια εκκωφαντική σιωπή.

Τούρκοι αξιωματικοί μου είπαν ότι ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε μιλήσει για τη μοίρα του Ντογάν με τον πρόεδρο Ομπάμα. Αλλά βέβαια κανένας αμερικανός πρόεδρος, και οπωσδήποτε κανένας αμερικανός πρόεδρος που θέλει να επανεκλεγεί δεν θα επαναλάμβανε την δήλωση του πρωθυπουργού της Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον: «Η ισραηλινή επίθεση κατά του στόλου στη Γάζα είναι εντελώς απαράδεκτη». Ακόμα κι αν σκοτώθηκε ένας Αμερικανός, το να αγγίξουν τέτοια θέματα γύρω από το Ισραήλ είναι πολιτικά απαγορευμένο. Αυτός είναι ο νόμος όσον αφορά τον γεμάτο ταμπού μονόδρομο της εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής έναντι του Ισραήλ.

Η αναφορά της επιτροπής του ΟΗΕ υπό τον σερ Τζέφρι Πάλμερ, που διέρρευσε στους New York Times την προηγούμενη εβδομάδα, ήταν ένα κείμενο ισορροπιών ανάμεσα στις δύο πλευρές. Σε πρόχειρη δική μου μετάφραση, το συμπέρασμα που συνάγεται από αυτήν είναι το εξής μήνυμα προς το Ισραήλ: Ναι μεν είχατε το δικαίωμα να το κάνετε, όμως αυτό που κάνατε ήταν παρατραβηγμένο και εντελώς ανόητο.

Η έκθεση συμπεραίνει πως ο ναυτικός αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ είναι νόμιμος και θεμιτός – «ένα νόμιμο μέτρο ασφαλείας» – δεδομένης της επίμονης διαρκούς εξαπόλυσης χιλιάδων ρουκετών της Χαμάς προς το Ισραήλ. Ότι ο «στόλος της ελευθερίας» κινήθηκε απερίσκεπτα όταν προσπάθησε να διασπάσει τον αποκλεισμό. Ότι τα κίνητρα των διοργανωτών της νηοπομπής ήταν αμφισβητήσιμα και έθεταν σοβαρά ερωτήματα. Και τέλος ότι οι Ισραηλινοί καταδρομείς ήρθαν αντιμέτωποι με «οργανωμένη και βίαιη αντίσταση»

Ταυτόχρονα όμως χαρακτήρισε την ισραηλινή επιδρομή – σε απόσταση 72 ναυτικών μιλίων από την ξηρά – ως «υπερβολική και πρόωρη αντίδραση». Ο στολίσκος, καταγράφει η αναφορά, απείχε πολύ από το να αποτελεί στρατιωτική απειλή για το Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί θα έπρεπε να είχαν προειδοποιήσει σαφώς για την πρόθεση επιβίβασης, πράγμα που δεν έκαναν. Η απόφαση για αιφνίδια επιβίβαση των κομάντος ήταν «υπερβολική και παράλογη». Ακόμα, ασκεί κριτική στο Ισραήλ που δεν έδωσε «επαρκείς εξηγήσεις» για τους εννέα θανάτους ή που δεν απάντησε «γιατί ασκήθηκε βία σε τέτοια επίπεδα ώστε να προκληθούν τραυματισμοί τόσο υψηλού βαθμού». Οι ομιλητές έχουν μείνει εμβρόντητοι από την κώλυμα του Ισραήλ να εξηγήσει με στοιχεία τις δολοφονίες. Χαρακτηρίζει την πολιτική του Ισραήλ ως προς την χερσαία πρόσβαση στη Γάζα «μη διατηρήσιμη».

Συνολικά, η επιτροπή Πάλμερ καταλήγει πως το Ισραήλ θα πρέπει να εκδώσει «μια κατάλληλη ανακοίνωση μεταμέλειας» και «να προσφέρει αποζημιώσεις στις οικογένειες των νεκρών και των τραυματιών». Ναι, αυτό ακριβώς πρέπει να κάνει το όλο και περισσότερο απομονωμένο Ισραήλ. Μια συγγνώμη είναι η σωστή, αλλά και η έξυπνη οδός. Ό,τι είναι καλό για την Αίγυπτο – μια συγγνώμη για τις ζωές που χάθηκαν – είναι καλό και για την Τουρκία.

Το Ισραήλ και η Τουρκία συζητούν εδώ και πάνω από ένα χρόνο. Ο Φεριντούν Σινιρλίογλου, υφυπουργός του υπουργείου εξωτερικών της Τουρκίας, έχει συναντηθεί με αρκετά ισραηλινά στελέχη. Κατά καιρούς είχαν έρθει κοντά σε συμφωνία. Ο Εχούντ Μπαράκ και ο Νταν Μεριντόρ, οι Ισραηλινοί υπουργοί Αμύνης και Πληροφοριών αντίστοιχα, έχουν υποστηρίξει το ενδεχόμενο μιας απολογίας. Όμως ο υπουργός Εξωτερικών, Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, επικεφαλής των «γερακιών» επέμεινε ότι το Ισραήλ δεν λυγίζει ποτέ. Ο πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, πάει όπου φυσάει ο άνεμος. Στο τέλος, νίκησε ο Λίμπερμαν και η ακροδεξιά, ως συμβαίνει συνήθως με αυτήν την ακραία ισραηλινή κυβέρνηση.

«Πρόκειται για μια τυπική περίπτωση, όπου οι μικροπολιτικές ισορροπίες ενός κυβερνητικού συνασπισμού υπερισχύουν της στρατηγικής σκέψης, και αυτή είναι η τραγωδία», μου είπε ο Σλόμο Αβινέρι, Ισραηλινός πολιτικός επιστήμονας. «Δεδομένου του νέου ανοίγματος του Παλαιστινιακού στον Ο.Η.Ε. και την αλλαγή στις ισορροπίες με τη νέα Αίγυπτο, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε λίγη περισσότερη στρατηγική σωφροσύνη».

Έτσι είναι. Αντ’ αυτού όμως, φυλακισμένο μέσα στην νοοτροπία του πολιορκημένου κράτους, ενώ σέρνεται από τη μύτη από τον Λίμπερμαν και τους όμοιους του ανίκανο να συνειδητοποιήσει και να διαχειριστεί την αλλαγή στη Μέση Ανατολή που διενεργείται από την αραβική διεκδίκηση αξιοπρέπειας και ελευθερίας, αδιάλλακτο στο θέμα των εποίκων και αγνοώντας την προτροπή από τις Η.Π.Α. να ζητήσει συγγνώμη για τους νεκρούς το Ισραήλ χάνει έναν από τους καλύτερους φίλους του στο μουσουλμανικό κόσμο, την Τουρκία. Η απέλαση του Ισραηλινού πρέσβη, την περασμένη βδομάδα ήταν μια αναμενόμενη πανωλεθρία.

Η ισραηλινή κοινωνία, όπως το έδειξε και με τις μεγάλες πολιτικές διαδηλώσεις των τελευταίων εβδομάδων, αξίζει περισσότερα.

«Δεν υπάρχει λόγος να απολογηθούμε», βροντοφώναξε ο Νετανιάχου την Κυριακή, ενώ επανέλαβε την φράση τρεις φορές. Έχει επιλέξει έναν αχρείαστο δρόμο προς την απομόνωση, που αποδυναμώνει το Ισραήλ και υπονομεύει τα στρατηγικά συμφέροντα του στενότερου σύμμαχού του, των Η.Π.Α. Δεν περιμένω όμως κιόλας να υψώσει παραπάνω τη φωνή του ο Ομπάμα για αυτό, από ότι το έκανε για τον Ντογάν.