Κάποιοι μπορεί να πουν ότι κάθε 3η Σεπτέμβρη επαναλαμβάνουμε τα ίδια πράγματα. Για το ΠΑΣΟΚ, το κίνημα μας, για τις μεγάλες αλλαγές που έφερε στην ελληνική κοινωνία από το 1981 και μετά.
Τίποτα όμως δεν είναι όπως πριν. Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι απλά η φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ ή η ανάγκη αναδιοργάνωσής του. Οι εξελίξεις ξεπερνούν όλες τις βεβαιότητες που ανακυκλώναμε στο παρελθόν. Η πραγματικότητα, η κρίση βάζει τα πάντα σε δοκιμασία. Κόμματα, ιδεολογίες, πρόσωπα.
Ένα κόμμα αριστερό καλείται να στηρίξει πολιτικές που βρίσκονται στον αντίποδα των αρχών του. Η κυβέρνηση ενός κόμματος που τις προηγούμενες δεκαετίες βελτίωσε τη ζωή των πολιτών -και ιδίως της μεσαίας τάξης- έρχεται τώρα και ζητά από τους ίδιους όλο και περισσότερες θυσίες. Εύλογα δημιουργούνται ερωτηματικά για το κατά πόσο η σοσιαλδημοκρατική πολιτική μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε «καλές» περιόδους. Εύλογα δημιουργείται ανησυχία για τη μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ.
Είναι όμως προφανές ότι καμία ιδεολογία δεν θα μπορέσει να μας σώσει, αν δεν μπορέσουμε να σταθούμε ξανά στα πόδια μας. Είναι ξεκάθαρο ότι καμία λύση για τη συγκεκριμένη κατάσταση δεν είναι δεδομένη και γνωστή. Όταν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, όταν ο Γιώργος Παπανδρέου μιλούσε για μηχανισμό στήριξης στην Ευρώπη και για ευρωομόλογο πριν από δυο χρόνια, τότε όλοι μας χαρακτήριζαν ως το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης. Προέκυψαν όμως και άλλα «μαύρα πρόβατα»: Η Πορτογαλία, η Ιρλανδία. Σήμερα, προβλήματα αντιμετωπίζουν χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, η Γαλλία εφαρμόζει προληπτική λιτότητα ενώ στο χορό της κρίσης χρέους έχουν μπει και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Στην παγκόσμια αυτή δίνη φαντάζει πολυτέλεια να επικεντρώσουμε στην αλλαγή της ταυτότητάς μας. Είναι όμως μια αναγκαία προϋπόθεση για να προχωρήσουμε με γρήγορα βήματα, να μη χάσουμε άλλο χρόνο.
Πρέπει να δώσουμε ένα οριστικό τέλος στο κρατικίστικό παρελθόν που και με μεγάλη ευθύνη του ΠΑΣΟΚ διαμορφώθηκε και συντηρήθηκε. Να δώσουμε βάρος στις υγιείς παραγωγικές δυνάμεις, να στηρίξουμε κατά προτεραιότητα τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα. Να διαμορφώσουμε ένα κράτος πρόνοιας το οποίο θα λειτουργεί με στοχευμένες παρεμβάσεις και όχι επιδοματικές λογικές που συντηρούν τις ανισότητες. Να γίνουμε οι πρεσβευτές ενός άλλου πρότυπου ζωής, μακριά από τον αδηφάγο καταναλωτισμό που μας έφερε ως κοινωνία στα όρια της χρεοκοπίας. Να μιλήσουμε, τέλος, ξανά για το μεγάλο στόχο που είναι η πολιτική ένωση της Ευρώπης.
Παρ’ όλα αυτά πρέπει να καταλάβουμε ότι σε αυτή τη συγκυρία το πρόβλημα δεν είναι το ΠΑΣΟΚ. Η εσωκομματική εσωστρέφεια μόνο σε ασφυξία μπορεί να μας οδηγήσει. Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι ότι μέσα σε αυτές τις συνθήκες της παγκόσμιας κρίσης, όπου τα δεδομένα αλλάζουν καθημερινά, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το χρόνο της εξόδου από αυτήν και την είσοδο σε μια δύσκολη μεν, αλλά σταθερή και δημιουργική πορεία.
Σε μια περίοδο όπου οι εξελίξεις τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, οι επιλογές στενεύουν και η αποτελεσματικότητα γίνεται το μοναδικό ζητούμενο. Ο στόχος να πετύχουμε ως κυβέρνηση, ως πολιτικός φορέας, έχει μεγάλη σημασία όχι για εμάς, όχι για την παράταξή μας αλλά για το παρόν και το μέλλον της χώρας μας. Σε αυτή τη μάχη εθνικής επιβίωσης, Κυβέρνηση και κόμμα δεν μπορεί παρά να είναι ενωμένοι, και μάλιστα θα έλεγα ότι ο ρόλος του κόμματος είναι να πιέζει για ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, για ακόμη μεγαλύτερα βήματα προς την οριστική έξοδο από το τούνελ.
Αν πετύχουμε θα έχουμε τον χρόνο και την πολυτέλεια, να δούμε τη νέα κατάσταση και να κάνουμε με πιο ασφαλή τρόπο τις οργανωτικές και διακηρυκτικές αλλαγές που απαιτούνται.
Βρισκόμαστε στο μέσο μιας διαδρομής, μιας πολύ δύσκολης πορείας, που δεν έχει άλλη κατεύθυνση , παρά μόνο τη σωτήρια της πατρίδας. Από το αποτέλεσμα αυτή της πορείας θα κριθούν όλα: Η κυβέρνηση, το ΠΑΣΟΚ, τα πρόσωπα, μα πάνω από όλα το μέλλον του τόπου.
Σε αυτή την πορεία η αλήθεια μπορεί να είναι η μοναδική μας πυξίδα. Με την αλήθεια θα χτίσουμε την μεταξύ μας εμπιστοσύνη, με την αλήθεια θα ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών. Και η αλήθεια σήμερα είναι σκληρή και για το παρελθόν και για το παρόν. Δεν πρέπει να αφήσουμε να γίνει σκληρή και για το μέλλον.
* Η κυρία Φώφη Γεννηματά είναι αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων
