Σχεδόν 60 χρόνια πριν, στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας οδηγούσαν αμούστακα παλικάρια για εκτέλεση επί εσχάτη προδοσία. Δεκάδες έχασαν τη ζωή τους. Και υπάρχουν ακόμη δίπλα μας άνθρωποι που ξέρουν καλά τι σημαίνει αίμα. Φαντάζομαι ότι δεν θα είναι κανείς από τους «αγωνιστές» που ζητούσαν να οδηγηθούν στο Λαζαρέτο οι βουλευτές που βρέθηκαν προ ημερών στο νησί τους. Αλλιώς θα είχαν συναίσθηση της βαρύτητας των λόγων τους. Φαίνεται ωστόσο ότι αυτή τη συναίσθηση τη χάνουμε ταχύτατα ως κοινωνία. Στο Σύνταγμα τα πράγματα είναι ευτυχώς ειρηνικά, δεν παύουν όμως να ακούγονται ακρότητες και να κυκλοφορούν πλακάτ με κρεμάλες. Αλλού είναι πιο άγρια. Από τα γιαούρτια περάσαμε στις πέτρες. Είναι φανερό ότι δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε έτσι για πολύ.

Στην Ευρώπη αντιθέτως φαίνεται ότι τα πάμε καλά καθώς διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για ένα πακέτο-μαμούθσυνολικά κοντά στα 200 δισ. ευρώ- προκειμένου να αποφύγουμε τη χρεοκοπία. Ανάλογη βοήθεια δεν έχει υπάρξει ποτέ άλλοτε στην Ιστορία. Κινδυνεύουμε όμως να την αρνηθούμε μόνοι μας. Θα είμαστε καλύτερα;

Λογής-λογής «αγανακτισμένοι» προβάλλουν το επιχείρημα ότι δεν πάει άλλο, ότι υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι που δεν έχουν πια ζωή. Κανένας δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Θα βρουν δουλειά, όμως, αν πούμε «όχι» στο μνημόνιο; Κι είναι στ΄ αλήθεια μια καλοδουλεμένη επιχείρηση τρομοκρατίας όλες αυτές οι προειδοποιήσεις για οικονομική καταστροφή αν βγούμε από το ευρώ; Οποιος κάνει προβλέψεις ασχολείται αναγκαστικά με σενάρια που ενδέχεται να επαληθευτούν, αλλά και να διαψευστούν. Υπάρχει όμως ένα στοιχείο που μπορούμε όλοι να το αναγνωρίσουμε: η Ελλάδα έχει εξαιρετικά περιορισμένη παραγωγική βάση. Αυτό συνεπάγεται δύο πράγματα: Πρώτον, ότι έχει πολύ μικρές δυνατότητες να συντηρεί έναν αντιπαραγωγικό δημόσιο τομέα. Οσο περισσότεροι δημόσιοι υπάλληλοι τόσο χαμηλότερα τα εισοδήματα που θα έχουμε. Δεύτερον, ότι έχει πολύ μικρά περιθώρια για να δημιουργήσει εσωτερικά τα κεφάλαια που χρειάζονται για να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη.

Το μνημόνιο δεν μας λύνει φυσικά το πρόβλημα. Μας δίνει ωστόσο τη δυνατότητα να συνεχίσουμε να έχουμε πρόσβαση στις διεθνείς αγορές- να παίρνουμε δηλαδή τα κεφάλαια που χρειαζόμαστε- έως ότου κάνουμε τις προσαρμογές που απαιτούνται. Αν πούμε «όχι» στη βοήθεια, απλώς θα πρέπει να προσαρμοστούμε αμέσως- να μηδενίσουμε τα ελλείμματα και μάλιστα σε συνθήκες κοινωνικής έκρηξης. Γιατί πάντα μια στάση πληρωμών συνοδεύεται από κρίση στις τράπεζες και πάγωμα των καταθέσεων.

Εντάξει, λένε πάλι κάποιοι. Θα είμαστε χειρότερα για ένα-δύο χρόνια, αλλά μετά, με τη δραχμή, θα πάρουμε πάνω μας. Αλλά και αυτό δεν το ξέρει κανείς. Αλλωστε, όπως έχει ήδη φανεί, το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά- κυρίως ίσως – πολιτικό. Πώς θα αντιδράσει η ελληνική κοινωνία σε ένα τέτοιο πισωγύρισμα; Τι θα σημαίνει η έξοδος από την ευρωζώνη και τη σιγουριά του ευρώ; Θα παραμείνουμε μια ανοικτή οικονομία ή θα βυθιστούμε σε μια αμυντική εσωστρέφεια που εγγυάται διαιώνιση της ύφεσης και της μιζέριας;

Την εβδομάδα αυτή με έκπληξη μάθαμε ότι ακόμη και η παραδοσιακή Αριστερά θεωρεί καταστροφή την έξοδο από το ευρώ. Με τη στάση της όμως και την ενθάρρυνση των «αγανακτισμένων» σπρώχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση και ο κίνδυνος «ατυχήματος» είναι πλέον υπαρκτός. Ισως να είναι μάλιστα κοντά ο καιρός που θα προκαλέσουμε ξανά την Ιστορία διαψεύδοντας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος πίστευε ότι με την ένταξη στην Ευρώπη κλείνουμε τους λογαριασμούς μας με το παρελθόν. Τότε με τι θα αγανακτήσουμε άραγε;

kapsis@dolnet.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ