Oι πρόσφατες ευρωπαϊκές εξελίξεις οι οποίες δρομολογήθηκαν κατά τη σύνοδο των 17 ευρωπαίων ηγετών την 11η Μαρτίου διαμόρφωσαν ένα νέο πλαίσιο, το οποίο απομακρύνει οριστικά οποιοδήποτε ενδεχόμενο χρεοκοπίας, παρά την επίμονη φημολογία που το προηγούμενο διάστημα τροφοδοτούσε το σενάριο της καταστροφής (…).
Καθοριστικό για την επανεκκίνηση της οικονομίας και την ανάπτυξη θα είναι η Ελλάδα να τολμήσει να διαμορφώσει ένα ελκυστικό και φιλικό περιβάλλον για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, την άνθηση των ιδιωτικών επενδύσεων και την ενίσχυση της οικονομικής εξωστρέφειας. Η χώρα μας ακολούθησε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ένα αναπτυξιακό πρότυπο που έχει κλείσει τον κύκλο του, το οποίο στηρίχθηκε στην εκρηκτική αύξηση της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης (91% του ΑΕΠ το 2009, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη των 27).
Σήμερα είναι η ώρα να αποδεχθούμε ως κοινωνία, τελικώς, τα πλεονεκτήματα της οικονομίας της αγοράς και τον σημαντικό ρόλο της επιχειρηματικότητας και των ιδιωτικών επενδύσεων. Να ανατρέψουμε ένα πνεύμα καχυποψίας και εχθρικότητας που χαρακτηρίζει την κοινωνική στάση έναντι του ιδιωτικού επιχειρείν και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Στο ζήτημα της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της χώρας, η απάντηση δεν είναι η συνεχής μείωση των πραγματικών μισθών, αλλά η βελτίωση της παραγωγικότητας μέσω επιτάχυνσης των ιδιωτικών επενδύσεων, των επενδύσεων στις υποδομές, η δραστική αναβάθμιση της παιδείας, της έρευνας και της τεχνολογίας, το άνοιγμα των αγορών και των κλειστών επαγγελμάτων, η αποτελεσματική και ριζοσπαστική αναδιοργάνωση του κράτους, η άρση όλων των εμποδίων για την αναπτυξιακή διαδικασία, η δημιουργία ενός σταθερού, μακροοικονομικού και ανταγωνιστικού θεσμικού και νομικού περιβάλλοντος, φιλικού προς το επιχειρείν και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Εθνική επιλογή είναι η σημαντική ενίσχυση της οικονομικής εξωστρέφειας της χώρας. Και η μετατροπή της από μια κλειστή κρατικοδίαιτη οικονομία σε μια ανοιχτή ανταγωνιστική οικονομία ευκαιριών και προοπτικής.
Αυτός είναι ο δρόμος φυγής προς τα εμπρός.
Αν τα παραπάνω υλοποιηθούν, θα οδηγήσουν τη χώρα σε έναν ενάρετο κύκλο οικονομικής ανάπτυξης και προοπτικής, που θα επιταχύνει δραστικά τη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια και θα δημιουργήσει μια νέα περίοδο ευημερίας για όλους. Η απάντηση στο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας περνάει, κυρίως, μέσα από την υιοθέτηση ενός νέου, φιλελεύθερου αναπτυξιακού προτύπου επανεκκίνησης της οικονομίας. Διότι, ενώ η διεθνής κρίση συσχετίζεται με την επικράτηση ακραία φιλελεύθερων αντιλήψεων, το πρόβλημα στην Ελλάδα είχε την ακριβώς αντίστροφη αιτία: τον υπερβολικό και αναποτελεσματικό κρατισμό. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν δύο είδη επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Ενα σημαντικό τμήμα της επιχειρηματικότητας, εθισμένο σήμερα στο εύκολο κέρδος και στην κρατική θαλπωρή και προστασία, απαίδευτο και απροετοίμαστο σε συνθήκες ανοιχτού ανταγωνισμού και διεθνοποίησης. Για να ανταγωνιστεί στο νέο περιβάλλον, πρέπει και η συγκεκριμένη επιχειρηματικότητα να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Υπήρξε όμως και ένα δυναμικό τμήμα της ελληνικής επιχειρηματικότητας που έχει κάνει την εξωστρέφεια πράξη και στρατηγική, διεθνοποιήθηκε με ταχύτητα, συμπεριλαμβανομένων και των τραπεζών, και αντιμετώπισε με επιτυχία τον διεθνή ανταγωνισμό μέσω των επενδύσεων της αναβάθμισης των υποδομών και της εταιρικής διαχείρισης. Επιπλέον, η διεθνής αγορά υποτιμά σε μεγάλο βαθμό τα οφέλη αποτελεσματικότητας (efficiency gains) που θα προκύψουν για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και τα δημοσιονομικά έσοδα από την υλοποίηση των σημαντικών μεταρρυθμίσεων στην ελληνική oικονομία.
Ολοι γνωρίζουμε ότι στη χώρα μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σοβαρή οικονομική δυσπραγία, σημαντική απώλεια ανταγωνιστικότητας και μια πρωτοφανή δημοσιονομική εκτροπή. Για πολλά χρόνια δεν τολμήσαμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα με ειλικρίνεια και τολμηρές πρωτοβουλίες, με δραστικές μεταρρυθμίσεις, με βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στο κράτος, την οικονομία και την κοινωνική πολιτική. Καλούμαστε να το πράξουμε σήμερα, αμέσως, γιατί τα περιθώρια και οι βαθμοί ελευθερίας έχουν εξαντληθεί και γιατί το κόστος της καθυστέρησης θα είναι δυσβάστακτο για όλους.
Οφείλουμε να παραδεχθούμε χωρίς περιστροφές ότι οι συζητήσεις-προτάσεις για επιστροφή της χώρας στη δραχμή δεν αποτελούν καν εναλλακτική λύση του ελληνικού προβλήματος αλλά συνταγή καταστροφής της χώρας, συνταγή οικονομικής, κοινωνικής και εθνικής οπισθοδρόμησης δεκαετίες πίσω, ένα μεγάλο και επικίνδυνο συμβιβασμό των εθνικών μας συμφερόντων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ακόμη και εν μέσω της δύσκολης εγχώριας συγκυρίας, οι ελληνικές τράπεζες αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για το άνοιγμα των διεθνών αγορών και την περαιτέρω έμμεση και άμεση ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων τους, την αναδιάρθρωση του ενεργητικού τους, τη μείωση του κόστους λειτουργίας τους, την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με στόχο την περαιτέρω θωράκιση του τραπεζικού συστήματος και την ενεργό στήριξη των πελατών και της ελληνικής οικονομίας.
Αλλά οι τράπεζες μόνες τους δεν μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Δραστηριοποιούμαστε, ουσιαστικά, σήμερα με περιορισμένο βαθμό ελευθερίας, ακολουθούμε κυρίως αμυντικές, και επιλεκτικά μόνο επιθετικές πολιτικές όσο παραμένουν κλειστές οι διεθνείς αγορές για τον ελληνικό κίνδυνο και όσο δεν αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη των πελατών, των διεθνών επενδυτών και των πολιτών στις προοπτικές της χώρας μας.
Ο κ. Νίκος Καραμούζης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά και αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Εurobank ΕFG.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ