TO BHMA/ The Project Syndicate
Τα προβλήματα στο εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας της Φουκουσίμα στη βορειοανατολική Ιαπωνία έχουν επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην παγκόσμια πυρηνική βιομηχανία, αυτό το πανίσχυρο καρτέλ περίπου δέκα μεγάλων κρατικών (ή υπό κρατική καθοδήγηση) εταιρειών οι οποίες πανηγύριζαν για την διεθνή «αναγέννηση» της ατομικής ενέργειας.
Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν από φυσικές καταστροφές οι παραθαλάσσιοι αντιδραστήρες σαν της Φουκουσίμα είναι πασίγνωστοι, ιδίως μετά το τσουνάμι στον Ινδικό πριν από έξι χρόνια, όταν «πνίγηκε» στα νερά το δεύτερο μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο της Ινδίας, στο Μαντράς.
Πολλά πυρηνικά εργοστάσια βρίσκονται κοντά στις ακτές, καθώς χρειάζονται τεράστιες ποσότητες νερού για την λειτουργία τους. Ωστόσο η κλιματική αλλαγή, η οποία οδηγεί στην αύξηση της στάθμης των υδάτων και κάνει συχνότερες τις θεομηνίες όπως τυφώνες, πλημμύρες και τσουνάμι, καθιστούν τους παραθαλάσσιους αντιδραστήρες όλο και πιο ευάλωτους.
Όλες οι γεννήτριες ενέργειας, περιλαμβανομένων αυτών των ηλεκτρικών εργοστασίων που δουλεύουν με άνθρακα ή φυσικό αέριο, χρειάζονται μεγάλες ποσότητες νερού. Όμως οι πυρηνικοί αντιδραστήρες χρειάζονται ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες. Οι αντιδραστήρες ελαφρού ύδατος, σαν αυτούς της Φουκουσίμα, που χρησιμοποιούν νερό ως βασικό ψυκτικό μέσο, παράγουν σήμερα το μεγαλύτερο ποσοστό πυρηνικής ενέργειας στον πλανήτη. Το νερό που αντλούν για την ψύξη επιστρέφεται, καυτό, σε ποτάμια, λίμνες και πέλαγα.
Καθώς οι αντιδραστήρες που κατασκευάζονται στην ενδοχώρα πιέζουν τρομερά τα αποθέματα γλυκού νερού στην περιοχή, και βλάπτουν σοβαρά την χλωρίδα και την πανίδα, είναι λογικό να προτιμώνται οι ακτές. Στην περίπτωση της Γαλλίας, κατά την διάρκεια του μεγάλου καύσωνα του 2003, 17 πυρηνικοί αντιδραστήρες χρειάστηκε να μειώσουν ή και να σταματήσουν εντελώς την παραγωγή ενέργειας, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας των υδάτων στις παρακείμενες λίμνες και τους ποταμούς. Το θαλασσινό νερόήταν τόσο ζεστό, που δεν μπορούσε να ψύξει τους αντιδραστήρες.
Παρόμοια προβλήματα αντιμετώπισαν οι διαχειριστές πυρηνικών αντιδραστήρων στην Γερμανία, την Ισπανία και τη Γαλλία και κατά τον καύσωνα του 2006. Προβλήματα που βέβαια νομοτελειακά θα αυξάνονται, όσο θα λιγοστεύουν τα αποθέματα πόσιμου νερού: έχει μάλιστα ενδιαφέρον πως η πυρηνική βιομηχανία της δυτικής Ευρώπης απέσπασε το 2006 ειδικές άδειες για να μπορεί να απορρίπτει το θερμό νερό που έχει χρησιμοποιηθεί στους αντιδραστήρες σε ευαίσθητα οικοσυστήματα, παρά τις επιπτώσεις για τους πληθυσμούς των ψαριών.
Βέβαια, οι παραθαλάσσιοι αντιδραστήρες δεν επιδεινώνουν την λειψυδρία. Ομως όπως φάνηκε ξεκάθαρα με το σεισμό της Ιαπωνίας, αντιμετωπίζουν άλλους, χειρότερους κινδύνους.
Είναι πολύ πιθανό η Φουκουσίμα να πλήξει την γοητεία της πυρηνικής ενέργειας με τον ίδιο τρόπο που έπληξε την αξιοπιστία της πυρηνικής βιομηχανίας το ατύχημα στο Θρι Μάιλ Άιλαντ της Πενσιλβανίας, το 1979 και βέβαια το πολύ σοβαρότερο δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ το 1986. Αυτό είναι το ηθικό δίδαγμα της νέας καταστροφής. Αν κρίνουμε όμως από την Ιστορία, είναι βέβαιο πως οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας κάποια στιγμή θα επιστρέψουν.
* O κ.Brahma Chellaney είναι καθηγητής Στρατηγικών Μελετών στο Κέντρο Πολιτικών Ερευνών στο Νέο Δελχί και συγγραφέας πολλών βιβλίων γιά την γεωπολιτική κατάσταση στην Ασία
