Οι κατευθυντήριες πινακίδες στους σύγχρονους αυτοκινητοδρόμους όλου του κόσμου υπόκεινται σε μια απλή αλλά και θεμελιώδη αρχή: σαφήνεια σήμανσης και οπτική ταυτότητα και αυτό λόγω της αυξημένης απαίτησης για ασφάλεια. Σε αυτοκινητοδρόμους (ειδικά με πυκνή κυκλοφορία) πληρώνονται ακριβά λάθη οδηγών που δεν αντιλαμβάνονται έγκαιρα την έξοδο ή προσπαθούν να «νετάρουν» κατά τη διάρκεια της νύχτας πάνω σε μια light γραμματοσειρά ενώ κινούνται στην- υπέροχη κατά τα άλλα- Εγνατία οδό με ταχύτητα τουλάχιστον 120 χλμ./ώρα και θέλουν να βγουν στην έξοδο του Πολύμυλου/Παναγίας Σουμελά. Αν δε είναι Ιταλοί, τα πράγματα γίνονται χειρότερα, αφού ο οδηγός έχει να αντικρίσει στα επόμενα χιλιόμετρα (αν πηγαίνει Θάσο) τρεις-τέσσερις διαφορετικούς τρόπους γραφής των λέξεων Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Βουλγαρία, κ.λπ. Πότε με ΚΕΦΑΛΑΙΑ DΙΝ Βold, πότε με Πεζοκεφαλαία UΒ Ηelvetica Βold, ή πάλι με UΒ Ηelvetica Light. Αυτά μόνο για την Εγνατία οδό (Α2). Ετσι αριθμοδοτείται ο βόρειος άξονας. Αν θελήσει να κατευθυνθεί κάποιος προς Αθήνα και βρίσκεται στο ύψος του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης θα διαπιστώσει ότι ο αυτοκινητόδρομος που πρέπει να ακολουθήσει είναι ο Α1, όταν βρεθεί πια στον δρόμο προς Κατερίνη βλέπει πως είναι απλά στον 1 και ταυτόχρονα στον Ε75, όπου το καθένα έχει το κουτάκι του, αλλά απουσιάζει το Α δίπλα στο 1. Στο κομμάτι πάλι της Κορίνθου- Ελευσίνας για τη σήμανση του Α8 χρησιμοποιήθηκε η σούπερ γραμματοσειρά Αrial Regular! Πολύ καλή για το word.doc που γράφετε στο ΡC σας, αλλά για πινακίδες των ελληνικών αυτοκινητοδρόμων είναι επικίνδυνα ισχνή.
Γιατί συμβαίνει. Επειδή στην Ελλάδα όλοι αυτοσχεδιάζουν, δεν σχεδιάζουν. Το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕΥποδομών κ.λπ. δεν έλαβε την ελάχιστη μέριμνα ώστε να τροφοδοτήσει τις κατασκευάστριες εταιρείες με ένα μικροσκοπικό σε μέγεθος αρχείο (τύπου Οpen Τype Font) και ελάχιστου κόστος, εδώ και μια δεκαετία που του δόθηκε η ευκαιρία, ή πιο απλά να μετέφερε την υφιστάμενη γραμματοσειρά που έχουμε για το δίκτυο εθνικών οδών (τις μπλε με άσπρα και κίτρινα γράμματα) και χρησιμοποιούν οι συμβεβλημένες εταιρείες οδοσήμανσης σε μια φρεσκαρισμένη έκδοση για τους αυτοκινητοδρόμους. Αντ΄ αυτού κάθε τεχνικός των διαφορετικών εταιρειών που ετοιμάζεται να «κόψει» τα γράμματα, βλέπει στον υπολογιστή του «κάτι-που-του-μοιάζει» με τις πινακίδες των υπόλοιπων χιλιομέτρων. Αλλη μια περίπτωση (έπειτα από εκείνες του «Ελ. Βενιζέλος» και του Αττικό Μετρό) Τυποποίησης και Συστήματος Σήμανσης πήγε χαμένη. Παρένθεση: τα Ηelvetica βασίστηκαν στη γραμματοσειρά των Ελβετικών Σιδηροδρόμων, είναι η πιο εμπορική γραμματοσειρά όλων των εποχών, η εθνική γραμματοσειρά της Βρετανίας είναι αυτή του London Underground, το λογότυπο του περιοδικού wallpaper (βίβλος του στυλ) με τη γραμματοσειρά του βερολινέζικου μετρό (Μeta για την Ubahn).
Από την άλλη, ως Ελληνες μας διακρίνει και μια ποιητική διάσταση, έτσι οι αυτοκινητόδρομοι «βαπτίζονται» με ωραία ονόματα. Η Νέα Εγνατία (Α2) έγινε απλά Εγνατία, άσχετα αν η ρωμαϊκή οδός μετά τη Θεσσαλονίκη «έστριβε» προς τη σημερινή Αλβανία, για να καταλήξει στο Δυρράχιο. Ο ΠΑΘΕ δεν έχει καμία λογική εξήγηση στο γιατί ονομάζεται έτσι, απλά είναι οι τρεις μεγαλύτερες πόλεις που ενώνονται με κατάληξη τα βόρεια σύνορα, το δράμα τού να περιγράψεις τον Κόρινθος – Τρίπολη- Τσάκωνα- Καλαμάτα (Α7) ή να εξηγήσεις σε κάποιον ξένο πώς θα πάει στην Αρχαία Ολυμπία μέσω Ολυμπίας οδού και μετά να κατέβει στη Μάνη. Ο περίφημος δε α/δ Κεντρικής Ελλάδος (Α3), που αρέσκονται να τον ονομάζουν Ε65, είναι ένα μικρότατο τμήμα του αφού ακόμη και το τμήμα Κόρινθος- ΤρίποληΚαλαμάτα είναι επίσης Ε65. Η Ιονία οδός (Α5) και η Αττική οδός (Α6) είναι μια χαρά ονοματοδοσία, αλλά πόσες φορές δεν αναρωτηθήκατε για τα νούμερα που βλέπετε στον κόμβο της Δουκίσσης Πλακεντίας με τους πλαισιωμένους αριθμούς 6, 62, 642 κ.ά. σε τι ανταποκρίνονται, αφού και το ίδιο 6 θα βρείτε στην έξοδο προς Βόλο κινούμενοι στον ΠΑΘΕ (με χιλιομετρική αρίθμηση μόνο Αθήνα- Θεσ/νίκη)… Μόνο μια ουσιαστική διαφορά: η Αττική οδός είναι ο Α6 ενώ το τμήμα Βόλος- Λάρισα είναι η εθνική οδός- σκέτο- 6 και εντός γαλάζιου πλαισίου θα όφειλε να είναι.
Λεπτομέρειες θα σκεφτείτε, αλλά ο Θεός (και ο Διάβολος) βρίσκεται σε αυτές. Ποτέ δεν είναι αργά. Ο χάρτης παραπλεύρως πιστεύω πως μπορεί να φανεί χρήσιμος.
Ο Γ. Καρλόπουλος είναι σχεδιαστής εκδόσεων καιγραμματοσειρών του «Βήματος».
