Εξι μόνο μήνες έχουν παρέλθει από την υπογραφή του μνημονίου με τους ευρωπαίους εταίρους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ελλάδα, παρά τα προβλήματά της, έχει ήδη κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής και της επίτευξης σημαντικών διαρθρωτικών τομών στον δημόσιο τομέα και στην πραγματική οικονομία.
Αναχώματα κατά την τρέχουσα ύφεση και κινητήριοι μοχλοί ανάκαμψης αποτελούν πάντως οι εξής παράμετροι:
α) Ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα απολαμβάνει σχετικά χαμηλά επίπεδα μόχλευσης. Να σημειωθεί ότι ο λόγος των συνολικών πιστώσεων του εγχώριου τραπεζικού συστήματος προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι μικρότερος στην Ελλάδα(~80%) σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (~120%), της Αγγλίας (~195%) καθώς και αριθμού οικονομιών της Κεντρικής και της Νοτιοανατολική Ευρώπης. Επιπλέον, από τα δάνεια που έχουν δοθεί στον ιδιωτικό τομέα της χώρας, μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό είναι σε ξένο νόμισμα, γεγονός που καθιστά την ελληνική οικονομία λιγότερο εκτεθειμένη σε απότομες μεταβολές των νομισματικών ισοτιμιών.
β) Ο εξωτερικός τομέας συμβάλλει θετικά στους ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ. Αυτό οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη συρρίκνωση των εισαγωγών ενώ οι εξαγωγές σε κάποιους σημαντικούς κλάδους δεν έχουν ακόμη παρουσιάσει τους επιθυμητούς ρυθμούς ανάκαμψης (π.χ. τουρισμός).
γ) Το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα παραμένει υγιές, κάτι που έχει τη σημασία του αν αναλογισθεί κανείς ότι πολλές κρίσεις χρέους του πρόσφατου παρελθόντος (π.χ. Τουρκία το 2000/2001, Ουκρανία 2008/2009) είχαν ως κύρια γενεσιουργό αιτία την κατάρρευση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.
δ) Η δημοσιονομική προσαρμογή επιτείνει την ύφεση βραχυπρόθεσμα, αλλά αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα μέσω του λεγόμενου crowding in effect. Η επίδραση αυτή αναμένεται να είναι ιδιαίτερα θετική στην Ελλάδα, απελευθερώνοντας σημαντικούς αναπτυξιακούς πόρους που συνθλίβονται τώρα κάτω από τα βάρη των κρατικών χρεών και ελλειμμάτων. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι βρισκόμαστε μόνο στην αρχή μιας πολυετούς προσπάθειας αναδιοργάνωσης της ελληνικής οικονομίας, με βασικούς πυλώνες τη δημοσιονομική σταθεροποίηση και την αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης από την κατανάλωση στον εξαγωγικό προσανατολισμό της οικονομίας και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Η έμφαση στον πολυετή χαρακτήρα της προσαρμογής είναι απαραίτητη καθώς, για παράδειγμα, θα απαιτηθεί σειρά ετών (δεκαετία και πλέον) παραγωγής πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 5% και πλέον ώστε ο λόγος χρέους- ακαθάριστου εθνικού προϊόντος να υποχωρήσει σε επίπεδα που απαιτούν ευκολότερη διαχείριση (κάτω του 100% του ΑΕΠ).
Ο δρ Πλάτων Μονοκρούσος είναι επικεφαλής της διεύθυνσης τρέχουσας οικονομικής ανάλυσης της Εurobank ΕFG.
