Ημουν από τους πρώτους δηλωμένους υποστηρικτές του Μπαράκ Ομπάμα. Η Αμερική βρισκόταν σε τέλμα και πίστευα ότι εκείνος θα μπορούσε να την ωθήσει μπροστά. Οπως πολλοί άλλοι, στα μέσα της θητείας του, παλεύω με την απογοήτευση.
«Θα μπορούσε η- πιο έμπειρη και πιο συντονισμένη με τις ανάγκες του μέσου Αμερικανού- Χίλαρι Κλίντον να είχε φανεί πιο δυνατή και ικανότερη να ανορθώσει το ηθικό του έθνους;» διερωτώμαι. «Μήπως είναι άδικο να νιώθουμε τόση απογοήτευση, δεδομένης της κλίμακας των προβλημάτων που κληρονόμησε ο Ομπάμα;» σκέφτομαι. Εχω επίσης αναρωτηθεί αν, δεδομένης της βαθιάς ασέβειας του Κόμματος του Τσαγιού για τον αμερικανό πρόεδρο, που εκδηλώνεται με πρόστυχο σαρκασμό γεμάτο υπονοούμενα στα όρια του ρατσισμού- θα μπορούσε αυτός να έχει κάνει κάτι για να προσεγγίσει την «άλλη πλευρά».
Στα ερωτήματα αυτά, σε διαφορετικές περιστάσεις, έχω δώσει διαφορετικές απαντήσεις. Οχι, λέει μια φωνή, ο Ομπάμα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να βγάλει την Αμερική από τη διπλή κακοτυχία του πολέμου και της οικονομικής ύφεσης. Είναι έξυπνος και φιλοπερίεργοςκαι, τέλος πάντων, σκέψου τη μυστικιστική, εθνικιστική, απομονωτική δεξιά εναλλακτική.
Ναι, λέει μια άλλη φωνή, παραείναι άνετος- περισσότερο ένα απατηλό κατασκεύασμα, παρά σάρκα και αίμα, άδειο σκεύος ενός παρεξηγημένου ιδεαλισμού-, ένας άνδρας που σηκώνει ψηλά το πιγούνι του όταν μιλάει.
Οι φωνές πάνε και έρχονται, αλλά η απογοήτευση παραμένει. Η αίσθηση που δίνει αυτός ο πρόεδρος είναι επίπεδη και όχι τόσο αυθεντική. Θα έπρεπε να τοποθετήσει πάνω από το κρεβάτι του τα λόγια του Τζόναθαν Αλτερ: «Η λογική πείθει, αλλά μόνο το συναίσθημα κινητοποιεί». Φθάνοντας στη Νέα Υόρκη από το Λονδίνο, πήγα σε ένα πάρτι στη συνοικία Upper Εast Side. Οι καλεσμένοι ήταν ευκατάστατοι και σχεδόν όλοι υποστηρικτές του Ομπάμα προ διετίας. «Ο τύπος είναι απατεώνας» είπε κάποιος. «Χρειαζόμαστε έναν Μάικλ Μπλούμπεργκ, κάποιον που να ξέρει να διοικεί» δήλωσε ένας άλλος, αναφερόμενος στον δισεκατομμυριούχο δήμαρχο της Νέας Υόρκης. «Ολη αυτή η νοσταλγία για την Κλίντον οφείλεται στο γεγονός ότι ο Ομπάμα είναι μοναχικός τύπος, δεν νοιάζεται για τον κόσμο» είπε ένας τρίτος.
Εμεινα κατάπληκτος με το γεγονός ότι οι Αμερικανοί δεν γνωρίζουν πού το πάει. Η προεδρία του στερείται πολιτικού οράματος. Υποσχέθηκε αρχικά μια πιστευτή αλλαγή. Τώρα ο πρόεδρος μοιάζει περισσότερο με μια προσεκτική αριθμομηχανή αβέβαιη για τις πεποιθήσεις της, από ό,τι ενθουσιώδης φορέας αλλαγής. Στο Λονδίνο τουλάχιστον ξέρεις τι είναι ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον: ένας πολιτικός που επιδιώκει να μικρύνει το κράτος και να περικόψει το έλλειμμα. Είτε συμφωνείς είτε όχι, διαθέτει ένα συγκεκριμένο πολιτικό μήνυμα.
Σκέφτομαι και έναν άλλον ξένο ηγέτη, τον βραζιλιάνο πρόεδρο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, που αποχωρεί ύστερα από μια εξαιρετική προεδρία. Τόσο ο Λούλα όσο και ο Ομπάμα έχουν παράξενα ονόματα και πρόσωπα που ποτέ δεν έχουν ξανατυπωθεί σε χαρτονομίσματα της χώρας τους, σπάζοντας έτσι ταξικά ή φυλετικά καλούπια. Εδώ όμως σταματάει κάθε ομοιότητα. Ο Λούλα αποδείχθηκε αυθεντικός- ένας φτωχός μεταλλεργάτης που πάλεψε για τη γεφύρωση των κοινωνικών χασμάτων σε μια από τις πιο άνισες χώρες του κόσμου. Ο Ομπάμα, μέχρι στιγμής, έχει αποτύχει σε αυτή την κρίσιμη δοκιμασία αυθεντικότητας.
Ο Ομπάμα προκαλούσε αντικαθεστωτικό ρίγος. Ηταν ένας μαύρος που μαχόταν να υπερκεράσει τις προκαταλήψεις και να κερδίσει το ανώτατο αξίωμα. Κι όμως αποδείχθηκε ένα ελιτίστικο προϊόν των αμερικανικών ελιτίστικων σχολείων, ένας πολιτικός που έχτισε την εικόνα του με μεγάλη ευφυΐα, αλλά δείχνει ελάχιστο ενδιαφέρον για την πραγματική ουσία των θεμάτων. Η συναίνεση μεταξύ των δύο κομμάτων, όταν δεν είναι απλή ρητορεία, βασίζεται σε μικρές χειρονομίες καλής θέλησης. Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι ο πρόεδρος έχει τόσο μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, ώστε, για παράδειγμα, δυσκολεύεται να γράψει ένα ευχαριστήριο σημείωμα.
Μετά την αναπόφευκτη ήττα στις εκλογές για το Κογκρέσο, ο Ομπάμα θα πρέπει να πάρει κάποιες αποφάσεις. Εχει κολλήσει σε μια κοντόφθαλμη γραμμή εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Οι «εύκολες» επιθέσεις στους πλούσιους τραπεζίτες θα πρέπει να σταματήσουν. Δεν πείθουν την Αριστερά και εξοργίζουν τους δεξιούς. Δικάστε τους, μην τους βάζετε τις φωνές. Οι Αμερικανοί προσπαθούν να μειώσουν τα χρέη τους. Θα ακολουθήσουν έναν πρόεδρο που λέει ότι η επέκταση των φοροαπαλλαγών για τους πλούσιους είναι τρέλα. Μπορεί να δεχθούν έναν φόρο κατανάλωσης. Ο πρόεδρος όμως πρέπει να ηγηθεί.
Στον υπόλοιπο κόσμο ο Ομπάμα θεωρείται διστακτικός. Η αγωνιώδης «στρατηγική αναθεώρηση» που οδήγησε στη μικρή αύξηση των στρατευμάτων στο Αφγανιστάν άφησε μια αίσθηση αβεβαιότητας. Και στη Μέση Ανατολή τις αρχικές εξαγγελίες για αλλαγή διαδέχθηκαν η αμφισημία και η τόσο γνωστή από το παρελθόν αδράνεια.
Η προεκλογική εκστρατεία του Ομπάμα χαρακτηρίστηκε από τόλμη. Μόνο αυτή θα τον βοηθήσει να επανεκλεγεί το 2012. Πρέπει να ενισχύσει την ομάδα του με άτομα που περισσότερο πράττουν παρά διαλογίζονται. Πρέπει να σοβαρευτεί όσον αφορά την εξισορρόπηση του προϋπολογισμού. Χρειάζεται μια εξωτερική πολιτική που θα αντανακλά έναν αλλαγμένο κόσμο και όχι ένα ατίθασο Κογκρέσο. Και να παραδεχθεί ότι η απογοήτευση του κόσμου δεν είναι προϊόν παραπλάνησης αλλά λογικής.
