Τρία έτη έχουν παρέλθει από την εμφάνιση της χρηματοοικονομικής κρίσης και την επακόλουθη ύφεση. Πολλοί οικονομολόγοι κάνουν λόγο για την αναγκαιότητα επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής αφήνοντας στο μέλλον την αντιμετώπιση των δημοσιονομικών ανισορροπιών. Σε αυτή την κατηγορία συγκλίνει η αμερικανική κυβέρνηση που αποφάσισε την ενίσχυση των δημοσίων επενδυτικών δραστηριοτήτων στο οδικό δίκτυο της χώρας. Στην αντίθετη όχθη, η πλειονότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων αποφάσισε την άμεση αντιμετώπιση των δημοσιονομικών ανισορροπιών με απώτερο στόχο τη λήψη ψήφου εμπιστοσύνης από τις αγορές.

Παρά τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις για την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας, οι περισσότεροι φαίνεται ότι συγκλίνουν στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σχετικά με την εποπτεία των τραπεζικών δραστηριοτήτων. Το Σύμφωνο της Βασιλείας (Βasel ΙΙΙ) αποφάσισε την αύξηση, ως και τρεις φορές, του ελαχίστου επιπέδου ιδίων κεφαλαίων που πρέπει να έχει κάθε πιστωτικό ίδρυμα σε σχέση με τον αναλαμβανόμενο πιστωτικό κίνδυνο ως και 7% αθροιστικά από 2% που ισχύει σήμερα. Η αύξηση αυτή αναμένεται να γίνει σταδιακά τα επόμενα έτη. Η συμφωνία επιτεύχθηκε με το σκεπτικό ότι η αύξηση των αποθεμάτων των τραπεζών θα ενισχύσει τη δυνατότητά τους να αντιμετωπίσουν μελλοντικές κρίσεις.

Σε μια προσπάθεια να καθησυχάσουν τους διεθνείς επενδυτές και να διατηρήσουν το κόστος χρηματοδότησής τους σε χαμηλά επίπεδα εκτιμάται ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες όχι μόνο θα επισπεύσουν την εφαρμογή των μέτρων αλλά και θα αυξήσουν, σε περιόδους μη οικονομικής ύφεσης, το ελάχιστο όριο από 7% σε 12%.

Οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται υπό πίεση να πράξουν το ίδιο. Το πρόβλημα όμως που αντιμετωπίζουν είναι ότι λειτουργούν εν μέσω ύφεσης, κάτι που σημαίνει ότι η προσαρμογή του ελληνικούτραπεζικού τομέα χρειάζεται να λάβει χώρα με προσοχή. Η αύξηση των αποθεμάτων πρακτικά σημαίνει λιγότερες χρηματοδοτικές ευκαιρίες προς καταναλωτές και επιχειρήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε στα μέσα του 2010 σε 2%, επιβραδυνόμενος από το 4,2% στα τέλη του 2009. Με τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα ήδη σε αναιμικά επίπεδα, εκείνο που πρέπει πάση φύσει να αποφευχθεί είναι η επισπευσμένη αύξηση των αποθεμάτων σε βάρος της δανειοδότησης της αγοράς. Οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού από τη ΔΕΘ για μείωση του συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων και προσέλκυση επενδυτών θα έχουν αντίκρισμα αν και εφόσον οι τράπεζες χορηγήσουν πρόσθετα επενδυτικά δάνεια. Η εποπτεία των τραπεζών με στόχο τη μείωση του κινδύνου μελλοντικών κρίσεων είναι σημαντική αλλά σημαντικότερη είναι η αύξηση της ρευστότητας στην αγορά και η έξοδος από την ύφεση.

Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Κeele και ο κ. Θεόδωρος Παναγιωτίδης είναι λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.