O αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ξεκινάει να κάνει κάτι που δεν έχω δει ξανά: να αναλάβει δύο δύσκολες αποστολές την ίδια στιγμή. Να επιλύσει δηλαδή τα δύο πιο σοβαρά προβλήματα της Μέσης Ανατολής· τη σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων και τη σύγκρουση σιιτών και σουνιτών στο Ιράκ. Ας τον παραδεχτούμε. Ο άνθρωπος διαθέτει τόλμη.
Αν γίνει ωστόσο το θαύμα και από τις ισραηλοπαλαιστινιακές συνομιλίες που ξεκίνησαν χθες στην Ουάσιγκτον προκύψει τελικά μια λύση δύο κρατών, και εάν οι σιίτες και οι σουνίτες του Ιράκ συμφωνήσουν να ζουν μαζί, τότε θα μπορέσουμε να φανταστούμε μια Μέση Ανατολή που θα έχει ξεφύγει από τον εξουθενωτικό κλοιό των αραβοϊσραηλινών πολέμων και των αυταρχικών αραβικών καθεστώτων.
Πρέπει να δώσουμε εύσημα στον πρόεδρο Ομπάμα επειδή συνέβαλε στη δημιουργία αυτών των ευκαιριών. Αλλά ο ίδιος, η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπίμπι Νετανιάχου και οι νεοεκλεγέντες ηγέτες του Ιράκ πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες για να εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία- διαφορετικά θα το κάνουν οι αντίπαλοί τους.
Ακριβώς επειδή διακυβεύονται τόσο πολλά, οι δυνάμεις της αδιαλλαξίας, του ακραίου εθνικισμού και του θρησκευτικού σκοταδισμού σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή θα κάνουν ό,τι μπορούν για να οδηγήσουν σε αποτυχία την ειρηνευτική διαδικασία στο Ισραήλ και στο Ιράκ.
Οι αντίπαλοί της θέλουν να μην πετύχει η λύση των δύο κρατών για τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους, έτσι ώστε το Ισραήλ να μείνει κολλημένο στην κατοχή της Δυτικής Οχθης. Θέλουν επίσης να μην πετύχει η ιδέα του ενός κράτους για το Ιράκ και να κρατήσουν τη χώρα διαμελισμένη, ώστε να μη γίνει ποτέ μια δημοκρατία η οποία θα αποδέχεται όλα τα δόγματα και η οποία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ένα παράδειγμα για τα άλλα κράτη της περιοχής.
Ελπίζω ότι μια από τις πεποιθήσεις μου για τη Μέση Ανατολή θα αποδειχθεί λανθασμένος: ότι σε αυτή την περιοχή του κόσμου οι εξτρεμιστές φτάνουν ως το τέλος και οι μετριοπαθείς φωνές εξαφανίζονται.
Ο κ. Ομπάμα είχε δίκιο που τήρησε το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ. Οι ιρακινοί πολιτικοί πρέπει να σταθούν μόνοι τους. Αυτό είναι όμως δύσκολο. Ο πρόεδρός μας δεν θα μείνει στην Ιστορία για την αποχώρησή μας από το Ιράκ, αλλά για ό,τι συμβεί αφότου φύγουμε από εκεί. Αυτό εναπόκειται κυρίως στους Ιρακινούς, αλλά είναι και κάτι που μας ενδιαφέρει πολύ. Για αυτό πρέπει να διατηρήσουμε εκεί αρκετές μονάδες των μυστικών υπηρεσιών, των ειδικών δυνάμεων και μονάδων εκπαίδευσης του στρατού προκειμένου να φροντίσουν ώστε τα πράγματα να εξελιχθούν ομαλά.
Επειδή οι εξτρεμιστές τα δίνουν τώρα όλα. Την περασμένη εβδομάδα οι αντάρτες της Αλ Κάιντα σκότωσαν 56 αθώους ιρακινούς. Την Τρίτη, ένοπλοι παλαιστίνιοι δολοφόνησαν τέσσερις ισραηλινούς εποίκους της Δυτικής Οχθης, ανάμεσά τους και μια έγκυο γυναίκα. Η Χαμάς ανέλαβε την ευθύνη με υπερηφάνεια. Στο Ισραήλ ο ραβίνος Οβάντια Γιοσέφ, αρχηγός του ορθόδοξου κόμματος Σας, εκμεταλλεύτηκε το κήρυγμα του Σαββάτου για να εκφράσει την ελπίδα ότι ο παλαιστίνιος πρόεδρος και ο λαός του θα πεθάνουν. «Ολοι αυτοί οι κακοί άνθρωποι πρέπει να εξαφανιστούν από τον κόσμο… Ο Θεός πρέπει να τους στείλει πανούκλα» ανέφερε ο Γιοσέφ.
Πιστέψτε με, βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Περιμένετε μέχρι να έχουμε μια συμφωνία. Ακόμα κι αν το Ισραήλ συμφωνήσει να ανταλλάξει γη με τους Παλαιστινίους έτσι ώστε το 80% των εβραίων εποίκων στη Δυτική Οχθη να μείνει στη θέση του, αυτό σημαίνει ότι 60.000
από αυτούς θα πρέπει να μετακινηθούν. Το Ισραήλ χρειάστηκε 55.000 στρατιώτες για να απομακρύνει 8.100 εποίκους από τη Γάζα, η οποία ουδέποτε ανήκε στη γη του. Φανταστείτε τι έχει να γίνει όταν ο ισραηλινός στρατός κληθεί να απομακρύνει εποίκους από τη Δυτική Οχθη.
Ολα αυτά δεν είναι λόγος για να μην προχωρήσουμε· είναι λόγος για να προχωρήσουμε. Ο πόλεμος στο Ιράκ είναι τόσο πολύ μισητός. Το κόστος του δεν μπορεί να συγκριθεί με το αναμενόμενο αποτέλεσμα, αλλά αυτό το αποτέλεσμα παραμένει εξαιρετικά σημαντικό: η προσπάθεια σχηματισμού μιας έντιμης και συναινετικής κυβέρνησης στο Ιράκ είναι σήμερα το πιο σημαντικό πρόγραμμα εκδημοκρατισμού στον κόσμο. Εάν οι σουνίτες, οι σιίτες και οι Κούρδοι του Ιράκ μπορούν πραγματικά να συμφωνήσουν για πρώτη φορά στη σύγχρονη αραβική Ιστορία, τότε μια βιώσιμη δημοκρατία δεν θα είναι πιθανή μόνο στο Ιράκ, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή.
Ο Γιτζάκ Ράμπιν έλεγε ότι θα έκανε ειρήνη με τους Παλαιστινίους σαν να μην υπήρχε η τρομοκρατία και ότι θα πολεμούσε την τρομοκρατία σαν να μην υπήρχε η ειρηνευτική διαδικασία. Αυτή τη διπλή προσέγγιση πρέπει να ακολουθήσουν οι μετριοπαθείς φωνές των Ιρακινών, των Αράβων, των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών. Ο Μάο είχε πει ότι η επανάσταση δεν είναι πάρτι, όπως επίσης δεν είναι και οι επαναστατικές αλλαγές στη Μέση Ανατολή. Ελπίζω ότι οι μετριοπαθείς δυνάμεις θα τα καταφέρουν. Οι δυνάμεις του κακού δεν θα τους δώσουν περιθώρια χρόνου. Γνωρίζουν το διακύβευμα και θα τα δώσουν όλα για όλα.
