Ο άνθρωπος για 10.000 χρόνια περπατάει στην επιφάνεια του πλανήτη. Τα τελευταία 150 χρόνια που χαρακτηρίζονται από τη Βιομηχανική Επανάσταση και την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, αυτή η διαδρομή αφήνει στα ίχνη της ερήμωση. Τροπικά δάση καταστρέφονται, λίμνες εξαφανίζονται, τεράστιες εκτάσεις ερημοποιούνται και ποτάμια εκτρέπονται στην προσπάθεια υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων.
Ποιος γνωρίζει άραγε ότι οι Καρχηδόνιοι και οι Φοίνικες κατασκεύαζαν τα πλοία τους από ξυλεία των δασών της Βόρειας Αφρικής; Ποιος θυμάται άραγε ότι η Ρώμη εξήγε ξυλεία από τη Βόρεια Αφρική στην Ευρώπη; Η καταστροφή και η ερήμωση της παράκτιας ζώνης της Βόρειας Αφρικής από τα δάση, σταμάτησε τις βροχοπτώσεις στην ενδοχώρα. Χωρίς βροχή τα δάση εξαφανίστηκαν και εμφανίστηκε η Σαχάρα που αυτή τη στιγμή επεκτείνεται με ρυθμό δέκα μιλίων τον χρόνο απειλώντας μεγάλες περιοχές της Κεντρικής Αφρικής. Την ίδια τύχη φαίνεται ότι θα έχει και η Βραζιλία, όπου η καταστροφή μεγάλου μέρους των τροπικών δασών με σκοπό την παραγωγή βιοκαυσίμων οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ερημοποίηση του Αμαζονίου. Ολα αυτά τα χρόνια δεν μάθαμε τίποτε. Ξεχάσαμε τα πάντα. Επειδή έχουμε τόσο επιλεκτική μνήμη ξεχάσαμε το μεγαλείο της παρθένας φύσης και διαμορφώνουμε το περιβάλλον ανάλογα με τις ανάγκες μας, όπως κάνουν αυτή τη στιγμή κατασκευαστικές εταιρείες στο Ντουμπάι.
Τα γεγονότα είναι αδιάψευστα. Περισσότερα φυτά και ζώα θα εξαφανιστούν στη γενιά μας από ανθρωπογενή αιτία και την επερχόμενη κλιματική αλλαγή παρά όσα εξαφανίστηκαν από φυσικές αιτίες τα τελευταία 200 εκατομμύρια χρόνια. Οι άνθρωποι που γεννήθηκαν μεταξύ 1930 και 2010 θα γίνουν μάρτυρες της ολικής εξαφάνισης περίπου του 1/3 ή του μισού όλων των μορφών ζωής στον πλανήτη μας, πολλά εκ των οποίων είναι αποτέλεσμα περισσότερων από 2 δισεκατομμυρίων χρόνων εξέλιξης. Κάθε χρόνο περισσότερα από 2.000 είδη εξαφανίζονται από τον πλανήτη για πάντα. Δύο είδη περίπου κάθε ώρα. Το καμπανάκι για την καταστροφή των ιχθυοαποθεμάτων στη Μεσόγειο έχει ήδη σημάνει, με ό,τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στο περιβάλλον. Πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια φυσικά κατακλυσμικά φαινόμενα αποτέλεσαν τα αίτια εξαφάνισης των δεινοσαύρων. Παρ΄ όλο που ένα μέρος της βλάστησης παρέμεινε ανέπαφο, χρειάστηκε μια περίοδος 100.000 ετών για να αποκατασταθεί μια οικολογική ισορροπία στη χλωρίδα του πλανήτη μας που χρησίμευσε ως θερμοκοιτίδα στην εμφάνιση νέων ειδών. Σήμερα με τη ραγδαία εξαφάνιση των τροπικών δασών είναι σίγουρο ότι μετά την εποχή των ανθρώπων η Γη θα παραμείνει μια βιολογική έρημος για τους αιώνες που θα έρθουν.
Σαν τον «Τιτανικό» ο πολιτισμός μας κατευθύνεται προς το πεπρωμένο του ενώ εμείς οι επιβάτες αυτού του πλοίου καθόμαστε άνετα στις θέσεις μας μέσα στην ευδαιμονία μας φροντίζοντας να μην προσέχουμε έναν κόσμο
που εξαφανίζεται ή μεταλλάσσεται ανάλογα με τις καταναλωτικές ανάγκες μας. Εναν κόσμο στον οποίο δεν έχουν πλέον θέση χιλιάδες εκπρόσωποι ενός θαυμαστού οικοσυστήματος, δείγματα μιας εξέλιξης εκατομμυρίων ετών, που δυστυχώς βρέθηκαν σε μια χρονική περίοδο να μοιράζονται το ίδιο οικοσύστημα με τον μεγάλο καταστροφέα, τον άνθρωπο.
Η εξαφάνιση ενός είδους του ζωικού βασιλείου είναι μια δύσκολη έννοια για να αποδοθεί γραπτά. Ο,τι υπήρξε δεν υπάρχει πλέον και δεν θα εμφανιστεί. Είναι η απώλεια δισεκατομμυρίων χρόνων γενετικού προγραμματισμού.
Ορισμένοι από εμάς είχαμε την τύχη να δούμε την αρμονία των κινήσεων μιας σιβηριανής τίγρης, την υπεροπτική δύναμη του αφρικανικού λέοντα, την αρμονία των κινήσεων του τσίτα, την τελειότητα στη γενετική εξέλιξη και στην προσαρμογή του λευκού καρχαρία, την απόλυτη ομορφιά στην πτήση του χρυσαετού. Πολλά από αυτά τα είδη σύντομα θα εξαφανιστούν επειδή απλούστατα υποθηκεύσαμε το μέλλον μας στην ευδαιμονία του παρόντος και ξεχάσαμε τη βασική αρχή για την επίβιωσή μας: Τον σεβασμό προς κάθε μορφή ζωής και την αρμονική συνύπαρξη με τα εκατομμύρια άλλα είδη, πολλά εκ των οποίων κατοικούν και κατοίκησαν σ΄ αυτόν τον πλανήτη πολύ προτού οι πρόγονοί μας κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση.
Και αν εμείς μέσα στην αλαζονεία μας θεωρούμε ότι μπορούμε να σκυλεύουμε τον πλανήτη μας ατιμώρητοι, δύο ακραία φαινόμενα στο Μπανγκλαντές και στη Ρωσία μάς επαναφέρουν στην πραγματικότητα για να διαπιστώσουμε, ακόμη μία φορά, ότι είμαστε εντελώς ανυπεράσπιστοι στη μανία και στην εκδίκηση της φύσης. Περί τα 12 εκατομμύρια άστεγοι στο Μπανγκλαντές και μία καταστροφή των σιτοβολώνων της Ρωσίας λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, μας προσγειώνουν στην πραγματικότητα. Στο πέρασμα του χρόνου μεγάλοι πολιτισμοί όπως οι Μάγιας εξαφανίστηκαν επειδή δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν σε ένα μάλλον εχθρικό περιβάλλον. Πόσο έτοιμοι είμαστε εμείς για να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις και την εκδίκηση της Γαίας;
ΥΓ.: «Πριν αλέκτορα φωνήσαι» ανακοινώθηκε η λειτουργία πλατφόρμας της ΒΡ ανοιχτά της Λιβύης… Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την,την Αλεξάνδρεια που φεύγει. Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1911).
Ο κ. Μιχάλης Πετράκης είναι αντιπρόεδρος (εκτελών χρέη προέδρου) στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
