Την περασμένη Κυριακή ο Νίκος Χριστοδουλάκης δημοσίευσε στο «Βήμα» ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο για την παράδοξη κατάσταση του στασιμοπληθωρισμού «που κάνει πολλούς να σπάνε τα μολύβια τους »: αντί, λόγω της ύφεσης, να εκμηδενιστεί ο πληθωρισμός, αναρριχήθηκε στο 5,5%. Ο Νίκος Χριστοδουλάκης ασχολείται κυρίως με τις αιτίες επιδείνωσης της ύφεσης, ας μου επιτραπεί να καταθέσω κάποιες σκέψεις για τον πληθωρισμό.
Οι ασχολούμενοι με την οικιακή παραγωγή στη γεωργία γνωρίζουν ότι στόχος της οικονομικής δραστηριότητας της οικογένειας είναι η εξασφάλιση των αναγκαίων για τη συντήρησή της. Αν οι τιμές των προϊόντων μειωθούν, η οικογένεια θα αυξήσει την παραγωγή της για να εξασφαλίσει το αναγκαίο εισόδημα, ενώ οι επιχειρήσεις θα τη μείωναν. Το «ανορθολογικό» φαινόμενο αύξησης της παραγωγής παρά τη μείωση των τιμών είναι γνωστότατο στην ιστορία της αγροτικής οικονομίας.
Αντίστοιχα στην περίπτωση των μικρών μαγαζιών οι ιδιοκτήτες πωλούν σε τιμές που τους εξασφαλίζουν το εισόδημα για τη συντήρηση των οικογενειών τους.
Δεν νομίζω ότι ζουν πολυτελώς ώστε να μπορούν να μειώσουν την πολυτέλεια- άρα, αν μειωθεί η ζήτηση (επειδή, π.χ., μειώθηκε το εισόδημα των μισθωτών), απειλείται το αναγκαίο· δεν θα μειώσουν τις τιμές ακόμη και αν οι προμηθευτές τις μειώσουν. Και αν αυξηθεί το κόστος ζωής λόγω ΔΕΗ ή ΟΤΕ (ή η φορολογία λόγω αποδείξεων) θα τις αυξήσουν.
Θέλω να πω ότι το κόστος ζωής στη χώρα μας δεν το καθορίζουν οι μεγάλες αλυσίδες ή οι διαβόητοι μεσάζοντες- το καθορίζει το κόστος συντήρησης των οικογενειών που ζουν από μικρές επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου (αλλά και βιοτεχνιών και υπηρεσιών), για τις οποίες οι τιμές που πωλούν είναι πρακτικά ανελαστικές· στις τιμές αυτές έρχονται να προσαρμόσουν τις δικές τους οι αλυσίδες: αν το μινιμάρκετ πωλεί το γάλα 1,40 (γιατί τόσα χρειάζεται ο ιδιοκτήτης) τα σουπερμάρκετ γνωρίζουν ότι αρκεί να το πωλούν 1,20 για να είναι ανταγωνιστικά, δεν έχουν κανένα λόγο να συμπιέσουν και άλλο τις τιμές τους· αυτό εξηγεί και το παράδοξο οι τιμές στη χώρα μας να είναι υψηλότερες από τις ευρωπαϊκές σχεδόν στα πάντα. Επειδή δεν γνωρίζω να υπάρχει γιατρικό, νομίζω ότι ο πληθωρισμός θα παραμένει υψηλός παρά την εντεινόμενη ύφεση- για να μειωθεί, πρέπει να υπάρξει ανάπτυξη και αύξηση της κατανάλωσης· όσο διαρκεί η κρίση θα τον έχουμε μαζί μας.
