Ακούω συχνά διάφορους πολιτικούς μας, φαύλους και μη, γραμματιζούμενους και μη, να επαναλαμβάνουν τη φράση «Η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα» αναφερόμενοι στη χώρα μας στην παρούσα περίοδο. Η συχνότητα της επανάληψης με κάνει ν΄ αναρωτηθώ: πράγματι δεν έχουμε αδιέξοδα; Σύμφωνα με το λεξικό, το αδιέξοδο είναι μια δύσκολη κατάσταση για την οποία δεν φαίνεται να υπάρχει λύση. Υπ΄ αυτή την έννοια, πράγματι στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή μιας χώρας δεν υπάρχουν αδιέξοδα διότι πάντα υπάρχουν λύσεις. Βέβαια, οι λύσεις αυτές δεν είναι πάντοτε αυτές που θέλουμε. Αντίθετα, οι λύσεις στις δημιουργούμενες δύσκολες καταστάσεις είναι πολύ συχνά ανεπιθύμητες, συχνά βίαιες και ορισμένες φορές αιματηρές. Π.χ. το τεράστιο δημόσιο χρέος της χώρας είναι μια εξαιρετικά δυσχερής κατάσταση την οποία αντιμετωπίζουμε με τον γνωστό επώδυνο τρόπο. Το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας είναι μια πολύ δύσκολη κατάσταση την οποία δεν ξέρουμε ακόμη αν θα αντιμετωπίσουμε και πώς. Η άρνηση των ιδιοκτητών βυτιοφόρων και φορτηγών να αποδεχθούν το άνοιγμα του επαγγέλματος δημιούργησε μια δύσκολη κατάσταση και η επίταξη ήταν μια λύση, αλλά όχι η επιθυμητή.

Συνεπώς, η πρόταση ότι η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα είναι άνευ περιεχομένου. Εκείνο που έχει σημασία είναι η δημιουργία θεσμών και μηχανισμών τέτοιων που να αποτρέπουν την εμφάνιση δύσκολων καταστάσεων για τις οποίες οι αναγκαίες λύσεις θα ήταν ανεπιθύμητες, δραματικές ή βίαιες.

Δυστυχώς, η χώρα μας έχει να αντιμετωπίσει πολλά αδιέξοδα τέτοιου τύπου. Μετά τους φορτηγατζήδες έρχονται τα παλικάρια της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ που έστειλαν και τις πρώτες επαναστατικές διακηρύξεις προς τους πολιτικούς μας. Είμαι βέβαιος ότι κάτι ανάλογο θα κάνουν και οι του ΟΣΕ μόλις έρθει η ώρα τους, και ασφαλώς θα ακολουθήσουν οι άλλες συντεχνίες του δημοσίου τομέα που έχουν βρει τον μήνα που τρέφει τους έντεκα.

Υπάρχουν όμως και χειρότερα, τα οποία οι πολιτικοί μας προσποιούνται εδώ και είκοσι χρόνια ότι δεν τα βλέπουν. Εννοώ βέβαια την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τις χιλιάδες νομίμων και παράνομων μεταναστών που ζουν στη χώρα μας και η οποία είναι εξαιρετικά δυσάρεστη και ταυτόχρονα αδύνατον να αντιμετωπισθεί ομαλά.

Σε αντίθεση αυτών που λένε οι πολιτικοί μας, τα αδιέξοδα της χώρας είναι τόσο προφανή ώστε μόνο αυτοί που δεν θέλουν να τα δουν δεν τα βλέπουν. Και τα αδιέξοδα αυτά, όπως όλα, θα βρουν τη λύση τους. Αυτό είναι βέβαιο. Εκείνο που δεν είναι βέβαιο και που τρομάζει τους απλούς πολίτες είναι οι συνέπειες. Διότι η πείρα τούς έχει διδάξει ότι όταν οι πολιτικοί και τα μεγάλα συμφέροντα φέρνουν τη χώρα στο χείλος της καταστροφής καλούμαστε εμείς, οι μικροί και ασήμαντοι, να σώσουμε την κατάσταση και να υποστούμε τις θυσίες.

Συμπέρασμα, αντί να μας λένε ανοησίες περί ανυπαρξίας αδιεξόδων, ας κάνουν τη δουλειά τους σωστά.

Ο κ. Θ. Π. Λιανός είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.