Στις συνεντεύξεις του στον ξένο Τύπο ο Πρωθυπουργός παρουσιάζεται πιο συγκρατημένος- και ρεαλιστής- απ΄ ό,τι στις εγχώριες δημόσιες δηλώσεις του. Προς την εφημερίδα «Τhe Guardian», π.χ., δεν επανέλαβε το «μέσα σε εννέα μήνες πετύχαμε το ακατόρθωτο» (το οποίο, στο πρώτο άκουσμα, ο έλληνας πολίτης εξέλαβε ως αυτοσαρκασμό – αλλά δεν ήταν). Αρκέστηκε στο πολύ ταπεινότερο «διασώσαμε ό,τι μπορούσαμε», ομολογώντας ότι, αν και το επιτελείο του γνώριζε τα προβλήματα, «δεν είχαμε ιδέα για το βάθος και το εύρος τους».

Η προσέγγιση αυτή αποτελεί παραδοχή ότι το ΠαΣοΚ δεν είχε ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης την οποία ευαγγελιζόταν ότι θα διαχειριστεί αναίμακτα. Αποτελεί άρα και ομολογία πολιτικής ευθύνης, έστω κατά το μέρος που η σημερινή κυβέρνηση δεν διατήρησε προεκλογικά επιφυλάξεις έναντι των ψηφοφόρων ως προς την ακρίβεια των αναλύσεων και το εφικτό των υποσχέσεών της.

Αυτό το ύφος, μετρημένο παρά τους αναπόφευκτους εξωραϊσμούς, θα ήταν σκόπιμο να υιοθετηθεί και στο… εσωτερικό της χώρας. Οι ξένοι, άλλωστε, που βλέπουν το λογιστικό σκέλος και ελάχιστα ενδιαφέρονται για τη διαβίωση των Ελλήνων θα μπορούσαν να συγχωρήσουν έναν τόνο ικανοποίησης της ηγεσίας επειδή πήρε εξ εφόδου τόσα αντιλαϊκά μέτρα. Οι κάτοικοι της χώρας που τα υφίστανται δεν έχουν ανάλογη ευρύτητα πνεύματος και αδυνατούν να εκλάβουν την καταιγίδα φορολογικών αυξήσεων και μισθολογικών περικοπών ως «επίτευξη του ακατόρθωτου».

Η κυβέρνηση δεν πρέπει να παρερμηνεύει τους επαίνους της τρόικας ως τεκμήριο πολιτικής επιτυχίας ούτε να επιχειρεί να αντιπαρέλθει τη διάσταση μεταξύ των προεκλογικών επαγγελιών της και των ημερών της στην εξουσία. Ο έλληνας πολίτης προτιμά χίλιες φορές να ακούει από τον κ. Παπανδρέου και τους συνεργάτες του έναν αυτοκριτικό λόγο και μια συγγνώμη που δεν διέβλεψαν «το βάθος και το εύρος» των προβλημάτων παρά δηλώσεις θετικής (αυτο)αποτίμησης συνοδευμένες από χαμόγελο και κομψό θερινό μαύρισμα.

Δεν είναι άλλωστε μόνο θέμα πολιτικών εντυπώσεων. Η αυτοκριτική στάση είναι αναγκαία και στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Πρωθυπουργός και υπουργοί πρέπει να έχουν συνείδηση ότι την κρίσιμη στιγμή «χάθηκε η μπάλα» και όλες οι εκτιμήσεις τους διαψεύδονταν αν θέλουμε να ελπίζουμε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί. Η διακυβέρνηση σε τόσο κρίσιμη περίοδο δεν μπορεί να εξαντλείται στην εφαρμογή του μνημονίου ούτε στη διαρκή αύξηση των εμμέσων φόρων. Προϋποθέτει αναπτυξιακή επινοητικότητα και συνεχή αναζήτηση. Στοιχεία που λείπουν όταν είναι κανείς πολύ ικανοποιημένος από τον εαυτό του- ιδίως όποτε η ικανοποίηση είναι αδικαιολόγητη.