Σατιρικές εκπομπές και διαδικτυακοί τόποι έχουν ανασύρει εσχάτως βίντεο δηλώσεων του σημερινού πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών από τις παλαιότερες ευτυχισμένες στιγμές της προεκλογικής περιόδου. Βλέπουμε, αν και δεν το είχαμε λησμονήσει για να χρειαζόμαστε υπόμνηση, τον μεν κ. Γ. Παπανδρέου να παρέχει τη διαβεβαίωση ότι «χρήματα υπάρχουν», τον δε κ. Γ. Παπακωνσταντίνου να επισημαίνει πως με περικοπές και αύξηση της φορολογίας δεν μπορεί κανείς να προσδοκά ανάπτυξη. Μετά τα βίντεο, στρεφόμενοι στην απευθείας μετάδοση, τους βλέπουμε να πράττουν τα εντελώς αντίθετα.
Δεν το σημειώνω από αντιπολιτευτική πρόθεση. Οι καιροί είναι πολύ δύσκολοι και όσοι ισχυρίζονται ότι διαθέτουν σήμερα εναλλακτική προσέγγιση είτε την κρύβουν μη χάσουν την ευρεσιτεχνία, είτε αποφεύγουν επιμελώς να αποκαλύψουν τις επιπτώσεις της. Απλώς δράττομαι της ευκαιρίας για να επανέλθω σε ένα θέμα που επανειλημμένα θίγει «Το Βήμα» (και η στήλη): ότι στην πολιτική ζητούμενο από τους εντολοδόχους μας είναι πρωτίστως η αντίληψη και η ικανότητα, ενώ η ηθική _ πολιτική και κοινωνική _ αποτελεί μεν λαϊκό αίτημα, αλλά όχι… προέχον.
Η ιλιγγιώδης απόκλιση μεταξύ προεκλογικών δεσμεύσεων και μετεκλογικών πράξεων της κυβέρνησης, για παράδειγμα, μπορεί να ερμηνευθεί κατά δύο τρόπους. Κατά την πρώτη εκδοχή το ΠαΣοΚ, ακόμη και αν αγνοούσε την πλήρη διάσταση της προβληματικής κληρονομίας Καραμανλή, είχε πάντως αντίληψη του κινδύνου κρίσης δανεισμού, αλλά εξωράιζε τον λόγο του προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές. Κατά τη δεύτερη, το κόμμα που σήμερα κυβερνά είχε στα αλήθεια την ψευδαίσθηση ότι θα εξασφάλιζε την εμπιστοσύνη των δανειστών μας (αυτών των κερδοσκόπων, όχι κάποιων εθνικών ευεργετών) υποσχόμενο ανάπτυξη με κοινωνικό πρόσωπο, αλλά οι εκτιμήσεις του διαψεύστηκαν όλες.
Αν ισχύει η πρώτη εκδοχή, το ΠαΣοΚ εγκαλείται για ενσυνείδητη ψευδή παραμυθία των ψηφοφόρων. Αν ισχύει η δεύτερη, επικρίνεται για αδυναμία ανάλυσης των περιστάσεων, για ανεπαρκή προπαρασκευή, ακόμη και για αφελή ανάγνωση των διεθνών σχέσεων και μειωμένη διαπραγματευτική δεξιότητα.
Το πρώτο μαρτυρεί έλλειμμα πολιτικού ήθους, το δεύτερο πολιτικής ικανότητας. Ποια από τις δύο εκδοχές είναι η βαρύτερη για την κυβέρνηση και τους ψηφοφόρους εντολείς της; Προσωπικά, ακόμη και αν θεωρηθεί αμοραλισμός, θα ευχόμουν ολόψυχα να ισχύει η πρώτη. Να ήταν οι προεκλογικές υποσχέσεις εύκολα λόγια, που εκτοξεύονταν με συνείδηση ότι ήταν πιθανό (έστω, ας μην υπήρχε βεβαιότητα) να διαψευσθούν, και να υπήρχε πλήρης η αντίληψη πως, με το κακό σενάριο, θα συνέβαινε ό,τι συμβαίνει. Αυτή η εκδοχή θα έδειχνε ότι πάντως οι εντολοδόχοι μας ξέρουν περίπου πού (μας) πάνε. Οτι στην πραγματικότητα δεν διαψεύστηκαν _ απλώς δεν πίστευαν όσα προηγουμένως έλεγαν.
Αντιθέτως, αν ισχύει η δεύτερη εκδοχή, το συμπέρασμα είναι πως η κυβέρνηση ήταν βαθιά νυχτωμένη. Οτι δεν είχε προβλέψει τίποτε. Και ότι, αν αυτό έγινε ήδη, ενδέχεται και οι σημερινές της βεβαιότητες να διαψευσθούν πάλι αύριο.
Αυτή η ηθική εκδοχή είναι αληθινά εφιαλτική…
