Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιαίτερα απαισιόδοξος για να φοβάται ότι το ελληνικό κράτος μπορεί να χρεοκοπήσει στο άμεσο μέλλον. Εξάλλου, πρέπει να είναι κανείς βλακωδώς αφελής για να πιστεύει ότι το κράτος θα ξεπεράσει εύκολα τις σημερινές δυσκολίες είτε με δάνεια είτε χωρίς δάνεια.
Το πρόβλημα του Δημοσίου είναι σαφώς θέμα εσωτερικό. Κανείς δεν μας διώκει, κανείς δεν μας εκμεταλλεύεται, κανείς δεν κερδοσκοπεί σε βάρος της χώρας μας, τουλάχιστον στην παρούσα φάση και σε βαθμό που να μας σπρώχνει στη χρεοκοπία. Το πρόβλημα είναι γνησίως εσωτερικό και έχει δύο σκέλη, ήτοι εξοργιστική σπατάλη του Δημοσίου και εξίσου εξοργιστική φοροδιαφυγή. Συνεπώς, είναι σαφές το τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση. Βέβαια, η μείωση της σπατάλης και η σημαντική μείωση της φοροδιαφυγής απαιτούν αποφασιστική κυβέρνηση και αποτελεσματική διοίκηση. Η επάρκεια της διοίκησης για αποτελεσματική δράση αμφισβητείται έντονα κυρίως λόγω της αναμφισβήτητης διαφθοράς μέσα στην οποία είναι χωμένη μέχρι περίπου τον λαιμό.
Πάντως υπάρχουν ελπίδες διάσωσης του ελληνικού κράτους, όπως πρόσφατα δήλωσε και ο Πρωθυπουργός. Εκείνο όμως που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι το οικονομικό πρόβλημα του Δημοσίου δεν πρόκειται να λυθεί σε ένα ή δύο χρόνια.
Ούτε θα λυθεί με τη μείωση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού κάτω του 3% του ΑΕΠ.
Ο σημαντικότερος στόχος της οικονομικής μας πολιτικής κατά τα επόμενα χρόνια πρέπει να είναι ένας, δηλαδή πλεόνασμα στον προϋπολογισμό. Αν δεν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται και το πρόβλημα δανεισμού που αντιμετωπίζουμε σήμερα θα γίνει χρόνιο και θα εμφανίζεται ξανά και ξανά, αλλά συνεχώς σε οξύτερη μορφή. Η έπειτα από δύο-τρία χρόνια αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ, έστω και μικρή, θα μειώνει κάπως το βάρος του δημοσίου χρέους, αλλά η ριζική λύση του προβλήματος είναι το πλεόνασμα και όχι απλώς η μείωση του ελλείμματος. Βέβαια, δεν είναι εύκολο το έλλειμμα του 13% να γίνει πλεόνασμα. Ωστόσο αυτό πρέπει να είναι ο κύριος στόχος της δημοσιονομικής μας πολιτικής. Η προσπάθεια για την επίτευξη ενός τέτοιου φιλόδοξου, αλλά αναγκαίου, στόχου είναι φυσικό να καταστήσει αναγκαία τη λήψη μέτρων που θα προκαλέσουν αντιδράσεις και συγκρούσεις. Οι κοινωνικές συγκρούσεις δεν είναι επιθυμητές αλλά, αν η κυβέρνηση υποχωρήσει τώρα, η επόμενη φορά που θα προσπαθήσει να επιφέρει αναγκαίες αλλαγές θα είναι πιο δύσκολη. Οι Ρωμαίοι έλεγαν «σκληρός νόμος, αλλά νόμος». Δεν είναι καιρός να το καταλάβουν αυτό και οι σύγχρονοι Ελληνες; Το μακροχρόνιο συμφέρον της χώρας απαιτεί λήψη σκληρών, αλλά δίκαιων, μέτρων και αυστηρή τήρησή τους.
Οπως πολλοί υποστηρίζουν, παραφράζοντας τον Σουμπέτερ, η παρούσα κρίση είναι μια ευκαιρία για να μπει επιτέλους κάποια τάξη στην καταστροφική ακαταστασία που λέγεται ελληνικό κράτος.
Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ).
