Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ του Ιράκ και του Αφγανιστάν, αλλά οι δύο χώρες έχουν ένα βασικό κοινό χαρακτηριστικό. Και στις δύο, οι «κακοί», οι βίαιοι τζιχαντιστές, χάνουν. Και στις δύο χώρες, δεν είναι ξεκάθαρο αν οι «καλοί» είναι πράγματι καλοί. Και το μεγάλο ερώτημα με το οποίο η κυβέρνηση Ομπάμα έχει έρθει αντιμέτωπη είναι το εξής: Πρέπει να μας ενδιαφέρει; Μας ενδιαφέρει αν αυτές οι χώρες κυβερνώνται από έντιμους ηγέτες ή από εμπόρους ναρκωτικών και κλέφτες πετρελαίου; Στην παρούσα φάση, αλίμονο, πρέπει να μας ενδιαφέρει, και να γιατί.
Τον τελευταίο καιρό διάβασα πολλές αναλύσεις στις οποίες επικρίνεται η σκληρή στάση του προέδρου Ομπάμα και του αντιπροέδρου Μπάιντεν προς τον αφγανό πρόεδρο Χαμίντ Καρζάι. Ο Καρζάι είναι ό,τι καλύτερο διαθέτουμε, υποστηρίζουν. Μας βοήθησε με τον πρωταρχικό μας στόχο, που ήταν η αποδυνάμωση της Αλ Κάιντα και έκανε καλά πράγματα, όπως να ανοίξει σχολεία για τα κορίτσια. Σίγουρα έκλεψε στις εκλογές, αλλά και πάλι είναι πιο δημοφιλής από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό στο Αφγανιστάν και θα κέρδιζε ούτως ή άλλως. (Τότε γιατί έπρεπε να κλέψει; Τέλος πάντων.)
Αυτό το επιχείρημα ανακλά τις απόψεις των ρεαλιστών την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, σχετικά με το γιατί έπρεπε να υποστηρίζουμε διάφορα τυραννικά καθεστώτα. Το τι συνέβαινε στο εσωτερικό των χωρών τους δεν ήταν σημαντικό, έλεγαν. Αυτό πού είχε σημασία ήταν το εάν θα μας υποστήριζαν στη μεγάλη μας μάχη κατά του σοβιετικού κομμουνισμού.
Η κυβέρνηση Μπους χρησιμοποίησε αυτή τη «νεορεαλιστική» προσέγγιση στο Αφγανιστάν. Από τη στιγμή που ο Καρζάι αναδείχθηκε στο προεδρικό αξίωμα, ο πρόεδρος Μπους αδιαφόρησε για τη διαφθορά της αφγανικής κυβέρνησης. Αυτό που επιθυμούσε ήταν ο Καρζάι να διατηρήσει τη χώρα ενωμένη, ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες να τη χρησιμοποιήσουν ως βάση εξόρμησης κατά της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν και στο Πακιστάν. Ειλικρινά, αυτή η προσέγγιση κατά τη γνώμη μου είχε νόημα, αφού ποτέ δεν πίστεψα ότι το Αφγανιστάν ήταν τόσο σημαντικό. Δυστυχώς όμως η κυβέρνηση Καρζάι απεδείχθη τόσο διεφθαρμένη και ανίκανη ώστε πολλοί Αφγανοί εστράφησαν και πάλι προς τους Ταλιμπάν.
Ετσι η κυβέρνηση Ομπάμα σκαρφίστηκε μια νέα στρατηγική: πρέπει να κατατροπώσουμε τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν αν θέλουμε να διατηρήσουμε υπό έλεγχο την Αλ Κάιντα εκεί και στο Πακιστάνκαι ο μόνος τρόπος για να το επιτύχουμε αυτό είναι να τους διώξουμε από τις πόλεις και στη θέση τους να τοποθετήσουμε μια έντιμη αφγανική αστυνομία, δικαστές και γραφειοκράτες- δηλαδή μια καλή διακυβέρνηση.
Η θέση του Ομπάμα είναι ότι, μέχρι κάποιο βαθμό, ο ιδεαλισμός είναι ο νέος ρεαλισμός για το Αφγανιστάν: προκειμένου να διασφαλίσουμε τα ζωτικά μας συμφέροντα, προκειμένου να επιτύχουμε τον στόχο της καταστολής της Αλ Κάιντα και των συμμάχων της, πρέπει να κάνουμε κάτι που μοιάζει πολύ ιδεαλιστικό: να προσφέρουμε στους Αφγανούς μια καλύτερη κυβέρνηση.
Στον Ψυχρό Πόλεμο αυτό που είχε σημασία ήταν το αν κάποια χώρα ήταν σύμμαχος ή όχι. Αυτό που έχει σημασία στον πόλεμο του Ομπάμα στο Αφγανιστάν είναι αν ο αφγανικός λαός είναι σύμμαχος της κυβέρνησής του. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να αποχωρήσουμε και να αφήσουμε πίσω μας κάτι σταθερό, ευπρεπές και αυτοσυντηρούμενο.
Αντίθετα με το Αφγανιστάν, ο πόλεμος στο Ιράκ, στη βάση του, οδηγείτο περισσότερο από τις αρχές του ιδεαλισμού παρά του ρεαλισμού. Υποτίθεται ότι έγινε για τα όπλα μαζικής καταστροφής. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για μια σπάνια άσκηση επαναστατικής επιβολής της αμερικανικής ισχύος. Ο άμεσος στόχος ήταν η ανατροπή της γενοκτονικής δικτατορίας του Σαντάμ. Αλλά ο μεγαλύτερος στόχος ήταν να βοηθήσει τους Ιρακινούς να υιοθετήσουν ένα δημοκρατικό μοντέλο που θα ενέπνεε μια ευρύτερη μεταρρύθμιση στον αραβομουσουλμανικό κόσμο και θα προσέφερε την ευκαιρία στους νέους εκεί να έχουν ένα καλύτερο μέλλον. Το ζήτημα του Ιράκ δεν έχει τελειώσει, όμως οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως στις πρόσφατες εκλογές οι ιρακινοί ψηφοφόροι έδειξαν προτίμηση στα πολυεθνικά, εκσυγχρονιστικά κόμματα.
Ετσι, ενώ όταν ο Ομπάμα ανέλαβε την εξουσία αντιμετώπισε τόσο το Ιράκ όσο και το Αφγανιστάν περισσότερο ως χώρες στις οποίες θα έπρεπε να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας παρά να προωθήσουμε τα ιδανικά μας, τώρα καλείται να ακολουθήσει μια πιο ιδεαλιστική προσέγγιση και στις δύο περιπτώσεις. Ο κόσμος θα γίνει καλύτερος εάν το επιτύχουμε, αλλά απαιτείται διαρκής επαγρύπνηση. Οταν ο Καρζάι επιχειρεί να αναιρέσει μια ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή, έχει σημασία. Οταν ο ιρακινός πρωθυπουργός Νούρι αλ Μαλίκιαρνείται να αναγνωρίσει μια καταμέτρηση ψήφων που έχει πιστοποιηθεί από τα Ηνωμένα Εθνη και τον κατατάσσει στη δεύτερη θέση, επίσης έχει σημασία. Οπως έχω υποστηρίξει και στο παρελθόν, οι φίλοι δεν αφήνουν τους φίλους να οδηγούν μεθυσμένοι- ειδικά όταν καθόμαστε στο πίσω κάθισμα δίπλα στο βρέφος που ονομάζεται Δημοκρατία.
