Αναδρομή στο παρελθόν- πριν από σχεδόν 101 χρόνια. Φθινόπωρο 1909, μετά το στρατιωτικό κίνημα, η Βουλή συγκαλείται και ο υπουργός Οικονομικών Ευταξίας παρουσιάζει πρόγραμμα ανόρθωσης με περικοπές δέκα εκατομμύρια δραχμές, νέους φόρους άλλα τόσα και ριζική αναμόρφωση της κατάρτισης και παρακολούθησης του προϋπολογισμού. Εχει προηγηθεί στο βήμα του Κοινοβουλίου ο πρωθυπουργός Μαυρομιχάλης με την- μάλλον κυνική- εισαγωγή: «Αφού διήλθομεν ημέρας σπατάλης και ευωχίας, επέστη νομίζομεν η ώρα όπως νηστεύσωμεν οι πάντες, οι αμαρτήσαντες και οι μη αμαρτήσαντες»(!). Αντιγράφω από το βιβλίο του Σπύρου Μελά «Η επανάσταση του 1909», που επανεκδόθηκε στη σειρά «Βιβλιοθήκη» του «Βήματος». Ο Ευταξίας, γράφει ο Μελάς, παρουσίασε περικοπές κατά τομέα, αρχίζοντας από το ίδιο το υπουργείο του: «Ετσι προχωρούσε με το ψαλίδι στο χέρι, από υπουργείο σε υπουργείο, καταργούσε ειρηνοδικεία, περίκοβε πρωτοδικεία (…), καταργούσε νομούς και θέσεις…». Το 1882, επισήμαινε ο υπουργός, τα τακτικά έσοδα του προϋπολογισμού ήταν 57 εκατ., το 1906 έφτασαν τα 123 εκατ.,
«και όμως παρ΄ όλον τον υπερδιπλασιασμόν αυτόν, το Κράτος επτώχευσεν ήδη άπαξ, έκρουσε δε και εσχάτως την θύραν του δημοσίου ημών ταμείου η χρεωκοπία». Δεν ήταν ανεξήγητο το πώς, αφού οι προϋπολογισμοί συντάσσονταν «εις τον βρόντον», οι δε πολιτικοί ολιγωρούσαν «παντάπασιν του ελέγχου επί της εφαρμογής των».
Δεν θυμίζει οδυνηρά το πρόσφατο παρελθόν; Κατά την προπαρασκευή των Ολυμπιακών Αγώνων, που χωρίς μεγάλη σκέψη για το πραγματικό κόστος τους αναλάβαμε, οι κυβερνήσεις του ΠαΣοΚ άφησαν να χαθεί πολύτιμος χρόνος, ενώ μετά έτρεχαν ασθμαίνουσες και πληρώνοντας πανάκριβα. Στη δε συνέχεια οι κυβερνήσεις της ΝΔ όχι μόνο δεν έβαλαν τα οικονομικά σε τάξη, αλλά μείωσαν χωρίς κανένα «αντάλλαγμα» σε θέσεις εργασίας τους φόρους των επιχειρήσεων, αύξησαν τις επιβαρύνσεις σε αγαθά μαζικής κατανάλωσης, έφτασαν δε το 2007 να καταργήσουν τον φόρο κληρονομιών στα ακίνητα, ενώ πύκνωναν ήδη οι ενδείξεις διεθνούς κρίσης και το ελληνικό κράτος δεν είχε, ούτως ή άλλως, περιθώρια να θυσιάζει έσοδα.
Εύλογος είναι ο φόβος μήπως ούτε σήμερα επιχειρηθεί να μπει τάξη με κριτήρια λογικής και ισονομίας. Περικοπές θα γίνουν βεβαίως δριμείες και οι φόροι θα αυξηθούν, καθώς οι… «απέναντι» κι αν έχουν το περίστροφο γεμάτο. Από τις ισοπεδωτικές περικοπές όμως μέχρι να οργανωθεί δημόσιος τομέας με σωστό σύστημα αμοιβών και αποκάθαρση από αργούς και αδικαιολογήτως προνομιούχους υπάρχει μεγάλη απόσταση. Η κάλυψή της προϋποθέτει ισχυρή πολιτική βούληση, αλλά και συνεπή, σοβαρή δουλειά από κονδύλι σε κονδύλι- όπως η κατά Μελά «ψαλίδα» του Ευταξία.
Με τη δεδομένη πελατειακή δομή του πολιτικού συστήματος και τα ανάλογα αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας, το έργο αυτό είναι βαρύ. Και η εξαίρεση των δικαστών, των υπαλλήλων της Βουλής και των ενστόλων από την περικοπή των επιδομάτων περιορίζει την αισιοδοξία όχι ότι θα το καταφέρουμε- αλλά ότι καν θα το επιχειρήσουμε.
