Πρώτα τα γεγονότα. Την Κυριακή του Πάσχα ο υπουργός Εργασίας κ. Ανδρέας Λοβέρδος παρουσιάστηκε στο νοσοκομείο της Βέροιας με οξύ πόνο στην κοιλιά. Οι αρμόδιοι γιατροί ζήτησαν από τον ασθενή να υποβληθεί σε αξονική τομογραφία. Ο αξονικός τομογράφος του νοσοκομείου ωστόσο ήταν εκτός λειτουργίας· είχε καεί μια λυχνία του. Ο ασθενής υπουργός εστάλη στο νοσοκομείο της Νάουσας, όπου και έκανε αξονική τομογραφία. Στη συνέχεια ο ίδιος συμβουλεύτηκε τον θεράποντα ιατρό του, ο οποίος εργάζεται στο ΝΙΜΤΣ, στην Αθήνα. Ο κ. υπουργός διαμετακομίστηκε με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στο ΝΙΜΤΣ, στο οποίο και νοσηλεύθηκε.

Τώρα η ερμηνεία των γεγονότων. Τα ερωτήματα που προκύπτουν αναφορικά με την αντιμετώπιση του κ. Λοβέρδου στο νοσοκομείο της Βέροιας δεν αφορούν την προσωρινή μη λειτουργία του αξονικού τομογράφου (το κατ΄ εξοχήν θέμα που απασχόλησε τους πάντοτε πεινασμένους για πικάντικες ιστορίες τηλεοπτικούς σταθμούς). Τούτο γιατί είναι στη σφαίρα του στατιστικά πιθανού να είναι χαλασμένο ένα ιατρικό μηχάνημα και απαιτείται κάποιος χρόνος για την αποκατάσταση της βλάβης. Επιπλέον η Νάουσα, η οποία διέθετε λειτουργικό αξονικό τομογράφο, απέχει μόνο 18 χλμ. από τη Βέροια. Αρα η ευρύτερη γεωγραφική περιοχή ήταν εξασφαλισμένη. Το πρόβλημα είναι αλλού και, δυστυχώς, ουδείς ασχολήθηκε με αυτό. Η περιπέτεια της υγείας του υπουργού Εργασίας αναδεικνύει το μείζον θέμα της κρυπτο-ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ. Εξηγούμαι.

Ο υπουργός Εργασίας συμπεριφέρθηκε όπως η πλειονότητα των Ελλήνων με οικονομική, πολιτική ή απλώς διασυνδετική ισχύ (κοινώς, «κονέ»): δεν αφέθηκε στους γιατρούς του ΕΣΥ αλλά «ιδιωτικοποίησε» το πρόβλημά του. Μετά τα αποτελέσματα της αξονικής συμβουλεύθηκε τον δικό του γιατρό στο ΝΙΜΤΣ και ακολούθησε την υπόδειξή του για νοσηλεία στο ομώνυμο νοσοκομείο. Ο νόμος ωστόσο προβλέπει ότι ένας ασθενής που δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί σε νομαρχιακό νοσοκομείο πρέπει να παραπεμφθεί στο πλησιέστερο περιφερειακό νοσοκομείο. Σε αυτή την περίπτωση ο κ. Λοβέρδος θα έπρεπε να μεταφερθεί σε εφημερεύον νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Αυτό θα συνέβαινε με τον οποιονδήποτε ανώνυμο πολίτη.

Γιατί ο υπουργός πήγε στην Αθήνα, και μάλιστα με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ; Προφανώς για να παρακάμψει τους κανόνες του ΕΣΥ και να τον μεταχειρισθούν, με τη μεσολάβηση του δικού του γιατρού, ως οιονεί ιδιώτη ασθενή στο ΝΙΜΤΣ. Η περίπτωση αυτή παρουσιάζει γενικότερο ενδιαφέρον, στο μέτρο που μας επιτρέπει να δούμε τον πραγματικό τρόπο λειτουργίας του ΕΣΥ: την κρυπτο-ιδιωτικοποίησή του. Πολλοί συμπολίτες μας αναζητούν τις κατάλληλες διασυνδέσεις προκειμένου να τύχουν ιδιαίτερης φροντίδας στο (δημόσιο) ΕΣΥ. Αυτό είναι το πρόβλημα, το οποίο σπανίως συζητείται στη χώρα μας.

Η κρυπτο-ιδιωτικοποίηση θέτει ερωτήματα ηθικής, υγειονομικής και διαχειριστικής τάξεως. Πώς διασφαλίζει το ΕΣΥ την ισότητα των πολιτών; Πώς είναι δυνατόν να διεκπεραιωθεί ο υγειονομικός και διαχειριστικός προγραμματισμός ενός νοσοκομείου όταν οι ασθενείς δεν μπαίνουν νομότυπα από την πόρτα αλλά από τα πολλά παράθυρα; Πώς διασφαλίζεται ο δωρεάν χαρακτήρας του ΕΣΥ σε συνθήκες κρυπτοιδιωτικοποίησης; Σε τέτοιες συνθήκες λειτουργίας, είναι τυχαίο που το «φακελάκι» (και γενικότερα η διαπλοκή) ενδημεί στο ΕΣΥ; Οταν ζητείς υπηρεσίες ως κρυπτο-ιδιώτης, άτυπα πληρώνεις- κυριολεκτικά ή μεταφορικά- γι΄ αυτές. Και το σημαντικότερο ερώτημα: πότε θα ασχοληθούμε- κυβέρνηση, ιατρικοί σύλλογοι, πολιτικό σύστημα, κοινωνία πολιτών- με αυτά τα ερωτήματα;

Ο κ. Χαράλαμπος Μουτσόπουλος είναι καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.