Αποδείξεις, τεκμήρια, δηλώσεις, έλεγχοι, επιδρομές, εισπρακτικοί μηχανισμοί, διάλογος αποτελούν τις λέξεις-«κλειδιά» της φορολογικής φιλολογίας το τελευταίο διάστημα. Είναι κρίμα σε μια χώρα σαν τη δική μας, με έναν στους τέσσερις πολίτες να ζει στο όριο της φτώχειας, η συζήτηση να περιστρέφεται αποκλειστικά σχεδόν τα τελευταία χρόνια γύρω από τα δημόσια οικονομικά και όχι γύρω από τις οξυμμένες ανάγκες των πολιτών. Το κρίμα είναι διπλό όταν το 2004 ήταν φανερό ότι η χώρα είχε λύσει το δημοσιονομικό της πρόβλημα. Χρειάστηκαν πολλές συνειδητές ενέργειες της προηγούμενης κυβέρνησης και άπειρες παραλείψεις για να μας φέρει ξανά στο χείλος του γκρεμού.
Τώρα πάντως βρισκόμαστε στο επίκεντρο ενός προβληματισμού για δημοσιονομικά μέτρα, πτυχή των οποίων είναι και τα φορολογικά.
Είναι σαφές ότι χρειαζόμαστε ένα νέο μείγμα φορολογικής πολιτικής σήμερα. Πού θα βασιστούμε όμως για τη λύση; Στο δαιμόνιο του Ελληνα; Στην ικανότητα των σημερινών και στην αδυναμία των προηγούμενων; Στο σημερινό «θέλω» και στο χθεσινό «δεν βαριέσαι»;
Η λύση έρχεται από τη διεθνή πρακτική, τη δοκιμασμένη μέθοδο εδώ και δεκαετίες, τη σίγουρη οδό των ευρωπαϊκών κρατών.
Τα όπλα του πετυχημένου διεθνούς φορολογικού συστήματος είναι:
Α. Ο λογιστικός προσδιορισμός των κερδών όλων ανεξαιρέτως των επιχειρήσεων, από την ατομική ως την ΑΕ, και των επαγγελματιών, από τον γιατρό ως τον υδραυλικό. Αυτή η μοναδική, απλή αλλά αποτελεσματική, από την άποψη της αύξησης των φορολογικών εσόδων, μέθοδος συνοδεύεται από την παροχή κινήτρων στους ιδιώτες για τη λήψη αποδείξεων λιανικής. Για το συγκεκριμένο μέτρο βοά όλη η Ελλάδα τις τελευταίες ημέρες, αλλά κανείς «παραθυρόβιος» δεν τονίζει ότι από μόνο του είναι αλυσιτελές. Οτι αποτελεί το κλαδί ενός δένδρου μα όχι τον κορμό του. Ο κορμός είναι ο λογιστικός προσδιορισμός των κερδών, όχι γιατί έτσι ισχυρίζονται ορισμένοι, αλλά γιατί τον χρησιμοποιεί η διεθνής κοινότητα επί δεκαετίες ως χρήσιμο εργαλείο.
Β. Ισχυρός μηχανισμός ελέγχων επιχειρήσεων, επαγγελματιών και ιδιωτών με τη χρήση σύγχρονων δειγματοληπτικών μεθόδων και της τεχνολογίας της πληροφορικής.
Γ. Ενα αντικειμενικό, δίκαιο, γρήγορο, αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου απαλλαγμένου από την υποκειμενικότητα και την αυθαιρεσία του ελεγκτή.
Δ. Αποδοχή όλων των εξόδων και άλλων μορφών εκροών ( π.χ. δικαιωμάτων) για επιχειρήσεις και επαγγελματίες.
Αρχές του παραπάνω συστήματος είναι η σταθερότητα στον χρόνο, η απλότητα στην εφαρμογή, η χρήση της τεχνολογίας, οι λιτές υπηρεσίες, ο σεβασμός των φορολογουμένων, η αναγνώριση και η επιβράβευση της ειλικρίνειας. Τέλος, το σύστημα οφείλει να είναι ανοιχτό στην κοινωνία με μια τακτική θεσμοθετημένη διαβούλευση, αλλά και στη διεθνή κοινωνία των κρατών, των πολιτών και στον κόσμο των επιχειρήσεων. Είμαι σίγουρος ότι στο υπουργείο Οικονομικών η ηγεσία του κινείται πλήρως μέσα στο παραπάνω πνεύμα.
Τα μέτρα δένουν το ένα με το άλλο σαν τα κομμάτια του παζλ. Αν ένα φύγει, τότε διαλύεται ολόκληρο το κατασκεύασμα. Για να καταδειχθεί η αλληλεξάρτηση ας παραδεχθούμε ότι ένας έμπορος εκδίδει το σύνολο των αποδείξεων στις λιανικές πωλήσεις. Αν δεν φοβάται ότι υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να του γίνει έλεγχος, γιατί να καταβάλει τον ΦΠΑ και γιατί να δηλώσει τον φόρο εισοδήματος; Στην περίπτωση αυτή τα έσοδα του κράτους αντί να αυξηθούν θα μειωθούν, διότι η μεν πλευρά των καταναλωτών θα καρπωθεί τα οφέλη της συγκέντρωσης των αποδείξεων, η δε πλευρά των επαγγελματιών θα συνεχίσει να αποκρύπτει εισοδήματα, αφού δεν θα έχει τον φόβο του ελέγχου. Συνολική πολιτική χρειάζεται επομένως, και όχι μεμονωμένα γιουρούσια.
Ο κ. Γ. Κανελλόπουλος διετέλεσε γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών και ειδικός γραμματέας του ΣΔΟΕ.
