O πανηγυρικός εορτασμός που έλαβε χώρα για τα είκοσι χρόνια από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου επανέφερε στη μνήμη μου μια συνομιλία που είχα την εποχή εκείνη με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ηταν τέλη Νοεμβρίου του 1989. Ο Καραμανλής στην Πολιτεία, χωρίς καμιά επίσημη ιδιότητα πλέον, ησχολείτο με την τακτοποίηση του αρχείου του. Παρακολουθούσε όμως στενά, όπως πάντα, τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα και στον κόσμο. Πρώτο θέμα λοιπόν κατά τη συνάντησή μας εκείνη ήταν βέβαια η πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Στην αρχή της συζητήσεώς μας αναφέρθηκε ότι το Τείχος του Βερολίνου είχε μεγαλύτερη σημασία από το ότι χώριζε στα δύο μια μεγάλη χώρα. Διότι στην πραγματικότητα χώριζε δύο διαφορετικούς κόσμους. Η πτώση του σηματοδοτούσε την απαρχή της απελευθερώσεως εκατομμυρίων ανθρώπων, που ζούσαν κάτω από τη σοβιετική κυριαρχία. Και παράλληλα σήμαινε την ήττα του Μαρξισμού. Είναι το πιο σπουδαίο γεγονός της μεταπολεμικής περιόδου, σημείωσε ο Καραμανλής.

Ο Καραμανλής όμως είχε πάντοτε την τάση να συνδέει τα διεθνή γεγονότα με την Ελλάδα. Με λυπεί το γεγονός, είπε, ότι εμείς δυστυχώς ενεργούμε σαν να μη μας ενδιαφέρει τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο. Και τώρα δεν ζούμε όπως η υπόλοιπη ανθρωπότητα αυτήν τη μεγάλη στιγμή. Ολα τα μεγάλα ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα του κόσμου, όλες οι παγκοσμίου κύρους εφημερίδες, πρόβαλλαν ως πρώτη είδηση το γεγονός αυτό. Εστειλαν επιτόπου ανταποκριτές. Επί ημέρες ησχολούντο με το θέμα με μακρές ανταποκρίσεις και βαθιές αναλύσεις. Ομως εμείς εδώ ζούμε στον δικό μας μικρόκοσμο, λες και είμαστε αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Ακόμη και την πρώτη ημέρα, τα μέσα μαζικής ενημερώσεώς μας δεν ανέδειξαν το γεγονός αυτό όπως θα έπρεπε. Ασχολούμασταν με τον Μένιο Κουτσόγιωργα, με το σκάνδαλο Κοσκωτά και με τα έργα και τις ημέρες της κυβερνήσεως Ζολώτα. Ουσιαστικά υποβαθμίσαμε το γεγονός αυτό, που αλλάζει την πορεία της ανθρωπότητας. Και ακόμη, συνέχισε, δεν έχουμε αντιληφθεί ότι το Τείχος αυτό συντηρούσε την ισχύ τού ενός από τους δύο μεγάλους αντιπάλους. Δεν επισημάνθηκε δεόντως ότι η κατάρρευση του Τείχους σημαίνει και την πλήρη αποδυνάμωση της μιας από τις δύο μεγάλες υπερδυνάμεις. Η «ισορροπία του τρόμου» δεν υπάρχει πια. Μία μόνο υπερδύναμη θα διαφεντεύει τις τύχες του πλανήτη μας. Και φοβάμαι ότι αυτή η τεράστια δύναμη, συγκεντρωμένη σε μια χώρα, στα χέρια ενός ηγέτη, ενέχει τον κίνδυνο αλαζονικής συμπεριφοράς. Οι μονοκρατορίες πάντοτε γίνονται ανεξέλεγκτες και κανείς δεν τολμά, ούτε άλλωστε έχει τη δύναμη, να σταθεί εμπόδιο στις όποιες επιδιώξεις τους. Και κατέληξε: εύχομαι για το καλό όλων να μη βγουν αληθινές οι προβλέψεις μου αυτές. Δυστυχώς, είκοσι χρόνια μετά, οι προεδρικές εκείνες προβλέψεις επαληθεύτηκαν πλήρως. Και χρειάστηκαν είκοσι χρόνια για να μπορέσει η Ευρώπη να ορθώσει το ανάστημά της στον πλανητάρχη, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, στο Βουκουρέστι.

Το ερώτημα είναι η Ευρώπη θα συνεχίσει να ορθώνει το ανάστημά της ή το Βουκουρέστι θα παραμείνει ένα και μοναδικό φωτεινό παράδειγμα, χωρίς συνέχεια.