Oσα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας (όχι μόνο οι υποψήφιοι για την αρχηγία) ζητούν συζήτηση και αποσαφήνιση ιδεολογικού στίγματος, θίγουν ένα υπαρκτό ζήτημα. Ορισμένα- ιδίως φορολογικά- μέτρα των κυβερνήσεων Καραμανλή άφηναν αντιφατικές γεύσεις, άλλοτε νεοσυντηρητισμού και άλλοτε κοινωνικής ηπιότητας, πράγμα που ενδεχομένως έβλαψε την παράταξη. Γενική, ωστόσο, εντύπωση είναι ότι η ΝΔ δεν έχασε το παιχνίδι στο ιδεολογικό επίπεδο, αλλά στο πεδίο της κυβερνητικής πρακτικής: από αυτήν ξεπρόβαλαν οι ενδείξεις ιδιοτέλειας και κομματισμού, από αυτήν και η αίσθηση της διοικητικής ανεπάρκειας. Η ΝΔ δεν καταποντίστηκε λόγω δεξιών ακροτήτων, αλλά εξαιτίας της διαχείρισής της.
Η νέα κυβέρνηση δεν πρέπει να λησμονεί το γεγονός. Τα νιάτα και οι καινοτόμες προθέσεις που την κοσμούν έχουν γεννήσει στον κόσμο ελπίδες πολύ υπέρτερες από εκείνες που συνόδευσαν το ΠαΣοΚ στην προεκλογική του πορεία προς τη νίκη. Υπάρχει μια γενική αύρα αισιοδοξίας που ανατρέπει τη μέχρι πρότινος ατμόσφαιρα μειωμένων προσδοκιών.
Η θετική υποδοχή είναι σημαντική βοήθεια για τα μεταρρυθμιστικά κυβερνητικά σχέδια. Δεν χρειάζεται, όμως, να ανατρέξει κανείς στον Ανδρέα Παπανδρέου και στα σχόλιά του περί «αιθεροβαμόνων» και τέχνης του εφικτού για να αντιληφθεί ότι οι εντυπωσιακοί νεωτερισμοί δεν είναι το άπαν. Το ναυάγιο των κυβερνήσεων του κ. Κ. Καραμανλή θυμίζει πόσο κρίσιμη είναι η αποτελεσματική διαχείριση, τα μικρά αλλά επίμονα βήματα, η σταδιακή διοικητική βελτίωση- και φυσικά ο ρεαλισμός και η προσοχή στα οικονομικά, τα οποία συχνότατα κελεύουν άλλα απ΄ όσα επιθυμούμε.
Στην ίδια την οικονομική πολιτική, η κυβέρνηση δεν φαίνεται να διατρέχει κίνδυνο υπερβολών. Τα όσα προεκλογικώς παρουσίασε ήταν, βέβαια, ηπιότερα από τη νεφελώδη «αυστηρότητα» Καραμανλή, δύσκολα όμως θα τα χαρακτήριζε κανείς γενναιόδωρες υποσχέσεις. Το οικονομικό επιτελείο υπογραμμίζει ανά δευτερόλεπτο την ανάγκη σύνεσης και ο κ. Παπακωνσταντίνου δεν είναι τύπος να τη… ξεχάσει.
Ανάλογη προσοχή στο μείγμα θεσμικής καινοτομίας και ρεαλισμού οφείλεται, όμως, σε πλήθος άλλους τομείς- και μάλιστα σε εκείνους της προστασίας του περιβάλλοντος, όπου ο κ. Γ. Παπανδρέου αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση. Εκεί ο ενθουσιασμός για θεσμικές αλλαγές θα είναι πιθανότατα μεγαλύτερος, πράγμα πολύ θετικό στον βαθμό που θα αποτρέψει τη συμφιλίωση με το προβληματικό παρόν, αλλά επικίνδυνο σε περίπτωση που οδηγήσει σε κινήσεις πρόωρες ή ανεδαφικές.
Είναι, για παράδειγμα, αναγκαίο να στραφούμε συστηματικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η οικονομική μας κατάσταση ενδέχεται όμως να επιβάλει (και) μεσοπρόθεσμη εμμονή στον λιγνίτη. Είναι απαραίτητη η πολεοδομική μεταρρύθμιση, δεν είναι όμως πάντοτε «παραγωγικοί» (ούτε καν δίκαιοι) οι ακραίοι περιορισμοί στους όρους δόμησης ή στα έργα οδοποιίας που εισηγούνται κατά καιρούς ορισμένοι, όσο καλές και αν είναι οι προθέσεις τους.
Σε… ενδυματολογικούς όρους, μια ανανεωτική κυβέρνηση χρειάζεται το τζιν (ή ό,τι άλλο θα συμβόλιζε σήμερα την ανατροπή). Εχει, όμως, πάντα ανάγκη και το σκληρό κολάρο.
