Oπως επανειλημμένως έχει επισημανθεί από τους ειδικούς μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, η περίοδος της ύφεσης δεν προσφέρεται για δημοσιονομικό νοικοκύρεμα. Καθώς η ιδιωτική δραστηριότητα περιορίζεται, η οικονομία έχει όσο ποτέ άλλοτε ανάγκη την κρατική παρέμβαση για τη χρηματοδότηση δημοσίων επενδύσεων και τη χορήγηση πιστώσεων και κινήτρων. Αν τη δύσκολη ώρα το κράτος, αντί να διοχετεύει χρήμα στον ιδιωτικό τομέα, επιδιώκει να του αποσπάσει πρόσθετους πόρους, θα επιτείνει την υφεσιακή τάση- και αυτή με τη σειρά της θα μειώσει περαιτέρω τα φορολογικά έσοδα.
Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος, του οποίου την αποτροπή ζητεί ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν με τον αφορισμό του «όταν επικρατούν τα οικονομικά της ύφεσης, η (ενν. δημοσιονομική) αρετή γίνεται ελάττωμα, η προσοχή ρίσκο και η σωφροσύνη τρέλα». Η ίδια είναι και η αιτία που η βρετανική κυβέρνηση δηλώνει «we will keep spending» (θα συνεχίσει να δαπανά), παρά την εκτίναξη του δημοσίου χρέους.
Για την Ελλάδα η αντινομία των στόχων εμφανίζεται οξύτερη καθώς το κράτος, ελέω και της εξαιρετικής διαχείρισης της ΝΔ, βρίσκεται σε επείγουσα ανάγκη να «στραγγίξει» τον ιδιωτικό τομέα για να καλύψει τα δικά του ελλείμματα ακριβώς την περίοδο που απαιτείται το αντίθετο. Και όχι μόνο αυτό. Η ύφεση καθιστά πολύ δύσκολη και την αναδιανομή εισοδήματος. Η αναιμική οικονομική δραστηριότητα των υφεσιακών κύκλων περιορίζει τα περιθώρια να αντληθούν πρόσθετα έσοδα καθώς ακόμη και οι εύποροι υφίστανται απώλειες. Αν δυσκολεύει η προσπάθεια να καλυφθούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα, ακόμη περισσότερο δυσχεραίνεται η πολιτική αναδιανομής. Με τις θέσεις του οικονομικού του προγράμματος το ΠαΣοΚ επιχειρεί να συνδυάσει μέτρα που θα υπηρετούν και τους τρεις στόχους: την αναθέρμανση της οικονομίας και τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, που θα αποτελούσαν προτεραιότητες για οιαδήποτε σοβαρή κυβέρνηση, αλλά και την αναδιανομή εισοδήματος, στην οποία η αξιωματική αντιπολίτευση στηρίζει τη σοσιαλδημοκρατική χροιά της πολιτικής της και τη διαφοροποίησή της από τη ΝΔ. Εν μέσω της συνθηματολογικής ευκολίας που χαρακτηρίζει τον πολιτικό λόγο (η Αριστερά, π.χ., δεν ήθελε ούτε να στηριχθούν οι τράπεζες ούτε να πτωχεύσουν, αλλά δεν αποκάλυψε ποτέ τη δική της συνταγή σωτηρίας τους), κρατά κανείς ως θετικό ότι και μόνο με τον τόνο των δηλώσεών του ο κ. Γ. Παπανδρέου παραδέχεται την αντινομία των στόχων και τη δυσκολία σύμμετρης επιδίωξής τους.
Δεν απέφυγε βέβαια τις υποσχέσεις αλλά δεν έταξε λαγούς με πετραχήλια. Και εξάρτησε την επιτυχία από την υποβολή αξιόπιστου τριετούς προγράμματος στην ΕΕ.
Η εφαρμογή των εξαγγελιών του θα τον φέρει, φυσικά, αντιμέτωπο με πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες απ΄ ό,τι η επί χάρτου παρουσίασή τους. Η όλη σύνθεση, όμως, δείχνει αντίληψη των αντίρροπων στόχων και της ανάγκης λεπτών ισορροπιών. Και αυτό είναι, αν μη τι άλλο, ένδειξη σοβαρότητας.
