Η Ευρώπη ύστερα από μια περίοδο πληθωριστικών πιέσεων αντιμετώπισε μέσα στο 2009 το φάντασμα του στασιμοπληθωρισμού και της παρατεταμένης ύφεσης.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει, μαζί με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, μεγαλύτερες πιέσεις που σταδιακά θα μεταφραστούν σε αύξηση της ανεργίας, μείωση των εξαγωγών, πτώση του τουρισμού, κλείσιμο επιχειρήσεων, μείωση της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών, αύξηση της κοινωνικής αστάθειας και κοινωνικές αναταραχές, κτλ.

Οπως έχουν καταδείξει οι διεθνείς κρίσεις, πρώτα τα μεσαία στρώματα είναι αυτά που θα αισθανθούν έντονα τις οικονομικές επιπτώσεις.

Οι παγκόσμιοι οικονομικοί κίνδυνοι εύκολα μετατρέπονται σε κοινωνικούς σεισμούς και γεννούν πολιτικούς κινδύνους και καταρρεύσεις. Και με αφετηρία την παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929, γνωρίζουμε ότι η οικονομική κατάρρευση μπορεί να συνεπάγεται την πτώση ολόκληρων πολιτικών συστημάτων.

Η κατάρρευση της Lehman Βrothers, της Βear Stearns και όσων ακολούθησαν επανέφερε στο προσκήνιο το ερώτημα περί του ρόλου που διαδραματίζει το κράτος. Δεν είναι οι εργαζόμενοι, οι φτωχοί και οι δικαιούχοι της κοινωνικής πρόνοιας, αλλά τα αφεντικά των τραπεζών και οι κορυφαίοι μάνατζερ της παγκόσμιας οικονομίας που ζητούν τώρα να παρέμβει το κράτος για να σώσει την οικονομία από τον εαυτό της. Ακόμα και οι θιασώτες της ελεύθερης αγοράς εκφράζουν όλο και πιο ανοιχτά την αμφιβολία ότι μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού απέμεινε ένας μόνον αντίπαλος της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς, δηλαδή η αχαλίνωτα ελεύθερη οικονομία της αγοράς, η οποία λησμόνησε τις ευθύνες της για τη δημοκρατία και την κοινωνία και δρα με βάση την αρχή της αισχροκέρδειας.

Παντού στον κόσμο, Νότια Αμερική, αραβικό κόσμο, όλο και περισσότερο και στην Ευρώπη, ακόμα και στην Αμερική, οι πολιτικοί παίρνουν μέτρα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Ανακαλύπτουν ξανά τον κρατικό προστατευτισμό. Παντού έγινε ξαφνικά σαφές ότι χωρίς το κράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει τίποτα.

Εδώ και καιρό φωνάζαμε, σε ώτα μη ακουόντων, πως αυτό το οικονομικό μοντέλο χωρίς το κοινωνικό κράτος με ανθρώπινο πρόσωπο, χωρίς διαφανείς, αδιάφθορες ρυθμιστικές, αντικειμενικές, δίκαιες ρυθμιστικές ελεγκτικές ανεξάρτητες Αρχές και μηχανισμούς, το σύστημα που μέχρι πριν από μερικά χρόνια φαινόταν ακλόνητο θα κλονιστεί.

Προτείνουμε λοιπόν την αναθεώρηση και αναδιατύπωση του oικονομικού μοντέλου και τον αναπρογραμματισμό της παρέμβασης και του ρόλου του κράτους, που πρέπει να αναπτύξει μηχανισμούς δικαιότερης ανακατανομής του εισοδήματος και άκρως διαφανείς ελεγκτικούς μηχανισμούς για την αποκάλυψη και απόδοση της φοροδιαφυγής.

* Ο κ. Π. Κοκκόρης είναι οικονομολόγος.